Maria Janoszka
https://orcid.org/0000-0003-2353-7364
https://silesian.academia.edu/MariaJanoszka
https://www.researchgate.net/profile/Maria-Janoszka
Ukończyłam filologię polską na Uniwersytecie Śląskim (2010). Stopień doktora nauk humanistycznych (specjalność literaturoznawstwo) uzyskałam w 2016 roku na podstawie rozprawy Nawiązania do „Rękopisu znalezionego w Saragossie” Jana Potockiego w wybranych powieściach XX wieku, pisanej pod opieką naukową prof. dr. hab. Janusza Ryby. Moje zainteresowania badawcze to przede wszystkim historia literatury epok oświecenia i romantyzmu, tradycja oświeceniowa i romantyczna w literaturze współczesnej, twórczość Jana Potockiego, komparatystyka literacka, historia powieści oraz dynamika przemian wybranych kategorii estetycznych (ironii, groteski, melancholii).
Najważniejsze publikacje
Monografie autorskie
„Rękopis znaleziony w Saragossie” i wybrane powieści XX wieku (Fowles – Rosendorfer – Gretkowska). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2018. ISBN 978-83-226-3335-9, ss. 356.
Artykuły z czasopism
Pytania o wartość. Ekonomiczne uwikłania jednostki i języka w „Wyznaniach” Jana Jakuba Rousseau. „Er(r)go” 2022, nr 44, s. 167–183.
Rozdziały w monografiach
„Mało znam swój kraj, ale znam inne”. Polska w pismach politycznych Jana Potockiego z lat 1788–1792. W: Oświecenie nieoświecone. Tradycja. Tożsamość. Inność. Red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Toruń 2022. ISBN 978-83-231-4870-8, s. 291–304.
La Sierra Morena : une enclave d’altérité dans „Le manuscrit trouvé à Saragosse” de Jan Potocki. Przeł. M. Gawron-Zaborska. W: Identity Issues in European Literatures. A. Pośpiech, R. Dampc-Jarosz, J. Warmuzińska-Rogóż. V&R unipress. Göttingen 2021. ISBN 978-3-8471-1388-1, s. 33–43.
W żywiole obcego słowa. Poliglotyzm i jego implikacje w świetle „Podróży” Jana Potockiego. W: Literatura i żywioły. Red. M. Janoszka, L. Nawarecka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2021. ISBN 978-83-226-4152-1, s. 303–319.
Między demonizmem a symboliką wolnomularską: podziemne struktury przestrzenne w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Jana Potockiego. W: Literackie podróże do wnętrza ziemi. Studia. Red. J. Ławski, M. Burzka-Janik. Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej. Białystok 2020. ISBN 978-83-958357-3-5, s. 155–174.
Szermować słowem. Żywioł polemiki w wybranych pismach prozatorskich Stanisława Trembeckiego. W: Podkarpacie literackie. T. 1: Wirydarz staropolski i oświeceniowy. Red. R. Magryś, J. Kowal, G. Trościński. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. Rzeszów 2020. ISBN 978-83-7996-823-7, s. 419–437.
Żywioły wody i powietrza w wybranych fragmentach genewskich Zygmunta Krasińskiego. W: Krasiński. Żywioły kultury, żywioły natury. Studia. Red. M. Burzka-Janik, J. Ławski. Wydawnictwo Stowarzyszenia Absolwentów Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku Temida 2. Białystok – Opole 2019. ISBN 978-83-65696-32-8, s. 197–214.
Wizerunek inkwizycji w „Podróży do Ciemnogrodu” Stanisława Kostki Potockiego na tle innych przedstawień oświeceniowych. W: O spuściźnie literackiej Stanisława Kostki Potockiego. Studia i szkice. Red. D. Folga-Januszewska, T. Chachulski. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Wydawnictwo Naukowe UKSW. Warszawa 2018. ISBN 978-83-63580-91-9, s. 169–178.
Kultura funeralna XVIII-wiecznej metropolii na podstawie „Obrazu Paryża” Louisa-Sébastiena Merciera i „Nocy paryskich” Nicholasa Rétifa de la Bretonne. W: Dialog z tradycją. VII:Dawna i współczesna kultura funeralna. Red. I. Steczko, R. Dźwigoł. Collegium Columbinum. Kraków 2018. ISBN 978-83-7624-110-4, s. 295–312.
Kilka uwag o inspiracji ikonografią kart tarota w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Jana Potockiego. W: Oświecenie nieoświecone. Człowiek, natura i magia. Red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Warszawa 2018. ISBN 978-83-66104-05-1, s. 85–97.
Figury melancholii w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Jana Potockiego. W: Światy melancholii. W 500-lecie „Melencolii” Albrechta Dürera (1514–2014). Red. M. Dybizbański, A. Mazur. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Opole 2016. ISBN 978-83-7395-695-7, s. 377–390.
Teatr fantastyki w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Jana Potockiego. W: Od oświecenia ku romantyzmowi i dalej. Autorz – dzieła – czytelnicy. Część 6. Red. M. Piechota, J. Ryba, M. Janoszka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2016. ISBN 978-83-8012-868-2, s. 11–32.
„Beniowski” we krwi. O kilku wymiarach symboliki „cieczy osobliwej” w poemacie Juliusza Słowackiego. W: Granice romantyzmu. Romantyzm bez granic?. Piechota, M. Kalarus, O. Kalarus. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2014. ISBN 978-83-8012-301-1, s. 100–115.
O przypisach w okolicznościowych wierszach Stanisława Trembeckiego. W: Poezja okolicznościowa lat 1730–1830 w Polsce. 2: W kręgu spraw publicznych i narodowych. Red. M. Nalepa, G. Trościński, R. Magryś. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. Rzeszów 2014. ISBN 978-83-7338-962-5, s. 83–99.
Dwie koncepcje ironii – Richard Rorty i Friedrich Schlegel. W: Dziedzictwo romantyczne. O (nie)obecności romantyzmu w kulturze współczesnej. Red. M. Piechota, M. Janoszka, O. Kalarus. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2013. ISBN 978-83-226-2188-2, s. 18–33.
Prace redagowane
Literatura i żywioły. Red. M. Janoszka, L. Nawarecka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2021. ISBN 978-83-226-4152-1, ss. 400.
Od oświecenia ku romantyzmowi i dalej. Autorzy – dzieła – czytelnicy. Część 6. Red. M. Piechota, J. Ryba, M. Janoszka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2021. ISBN 978-83-8012-868-2, ss. 213.
Od oświecenia ku romantyzmowi i dalej. Autorzy – dzieła – czytelnicy. Część 5. Red. M. Piechota, J. Ryba, przy współudziale M. Janoszki. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2014. ISBN 978-83-8012-031-0, ss. 332.
Dziedzictwo romantyczne. O (nie)obecności romantyzmu w kulturze współczesnej. Red. M. Piechota, M. Janoszka, O. Kalarus. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2013. ISBN 978-83-226-2188-2, ss. 239.
Maria Janoszka, PhD
Assistant Professor in the Institute of Literary Studies
Faculty of Humanities
ORCID: 0000-0003-2353-7364
https://www.researchgate.net/profile/Maria_Janoszka
I graduated from the University of Silesia in Polish philology (2010). I obtained my doctorate in humanities (specializing in literary studies) in 2016 based on the dissertation References to “The Manuscript Found in Saragossa” by Jan Potocki in selected 20th-century novels, written under the supervision of prof. dr hab. Janusz Ryba. My research interests are primarily the history of literature of the Enlightenment and Romantic period, the Enlightenment and Romantic tradition in contemporary literature, the work of Jan Potocki, comparative literary studies, the history of the novel, and the dynamics of changes in selected aesthetic categories (irony, grotesque, melancholy).
Research interests:
Polish literature, Enlightenment, Romanticism, Jan Potocki
Recent publications (5):
- Ekshibicje choroby w „Wyznaniach” Jana Jakuba Rousseau [Disease exhibition in Jean-Jacques Rousseau’s “Confessions”], [in:] Obraz choroby w dyskursie kulturowym, A. Małecka, J. Dębicki (eds.), Wydawnictwa AGH, Kraków 2019, pp. 39–54.
- Les figures de la mélancolie dans le „Manuscrit trouvé à Saragosse” [Melancholy figures in “The Manuscript Found in Saragossa”], F. Rosset, Trans. [in:] Jean Potocki: le travail du temps. Autour d’un bicentenaire, Rosset, D. Triaire (ed.), Presses universitaires de la Méditerranée, Montpellier 2019, pp. 129–145.
- Żywioły wody i powietrza w wybranych fragmentach genewskich Zygmunta Krasińskiego [The elements of water and air in selected Geneva fragments by Zygmunt Krasiński], [in:] Krasiński. Żywioły kultury, żywioły natury. Studia, M. Burzka-Janik, J. Ławski (eds.), Wydawnictwo Temida 2, Białystok – Opole 2019, 197–214.
- Kultura funeralna XVIII-wiecznej metropolii na podstawie „Obrazu Paryża” Louisa-Sébastiena Merciera i „Nocy paryskich” Nicholasa Rétifa de la Bretonne [Funeral culture in the 18th-century metropolis on the basis of Louis-Sébastien Mercier’s “Le Tableau do Paris” and Nicholas Rétif de la Bretonne’s “Les Nuits de Paris”], [in:] Dialog z tradycją, VII: Dawna i współczesna kultura funeralna, R. Dźwigoł, I. Steczko (eds.), Collegium Columbinum, Kraków 2018, pp. 295–312.
- Rękopis znaleziony w Saragossie Jana Potockiego i wybrane powieści XX wieku (Fowles – Rosendorfer – Gretkowska) [Jan Potocki’s “The Manuscript Found in Saragossa” and selected 20th-century novels (Fowles – Rosendorfer – Gretkowska)], Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2018, 356 pages.
Academic outreach and engagement (3):
- Co-organiser of the Symposium Kształty Słowackiego, organised by the Adam Mickiewicz Literary Society (13 January, 2020, Faculty of Humanities UŚ, Katowice).
- Mentor of the Students’ Romanticism Circle (2010–2013; 2017–2019).
- Collaboration with the Summer School of the Polish Language and Culture UŚ (2015–present).
