{"id":6178,"date":"2025-03-20T12:10:30","date_gmt":"2025-03-20T11:10:30","guid":{"rendered":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/?p=6178"},"modified":"2025-03-20T12:10:59","modified_gmt":"2025-03-20T11:10:59","slug":"tajemnice-alpejskich-jaskin-dowody-na-aktywnosc-tektoniczna","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/2025\/03\/20\/tajemnice-alpejskich-jaskin-dowody-na-aktywnosc-tektoniczna\/","title":{"rendered":"Tajemnice alpejskich jaski\u0144 \u2013 dowody na aktywno\u015b\u0107 tektoniczn\u0105"},"content":{"rendered":"<p>[vc_row][vc_column width=&#8221;1\/2&#8243;][vc_column_text]Jak wskazuj\u0105 badania instrumentalne, p\u00f3\u0142nocna cz\u0119\u015b\u0107 Alp Wschodnich wykazuje obecnie minimaln\u0105 aktywno\u015b\u0107 tektoniczn\u0105, a tempo odkszta\u0142ce\u0144 znajduje si\u0119 na granicy wykrywalno\u015bci. W zapisie geologicznym r\u00f3wnie\u017c trudno dostrzec wyra\u017ane \u015blady tych proces\u00f3w, poniewa\u017c tempo erozji przewy\u017csza tempo deformacji. Jednak w izolowanych od erozji jaskiniach zachowuj\u0105 si\u0119 nawet centymetrowej skali struktury deformacyjne.<\/p>\n<p>Uskok K\u00f6nigssee\u2013Lammertal\u2013Traunsee (KLT), o d\u0142ugo\u015bci a\u017c 110 km, przecina szereg masyw\u00f3w krasowych z g\u0142\u0119bokimi jaskiniami. Naukowcy udokumentowali w nich 26 uskok\u00f3w przemieszczaj\u0105cych korytarze jaskiniowe. Cz\u0119\u015b\u0107 analizowanych struktur zniszczy\u0142a nacieki jaskiniowe, co umo\u017cliwi\u0142o okre\u015blenie momentu przemieszcze\u0144 metod\u0105 datowania <sup>230<\/sup>Th\/U. Wyniki ujawni\u0142y trzy epizody reaktywacji uskok\u00f3w w ci\u0105gu ostatnich 560 tysi\u0119cy lat, z najnowszym przypadaj\u0105cym na okres mi\u0119dzy 130 a 90 tys. lat temu.<\/p>\n<p>Badania wskazuj\u0105, \u017ce uskok KLT nadal odgrywa kluczow\u0105 rol\u0119 w przemieszczaniu orogenu Alp Wschodnich na wsch\u00f3d, przewy\u017cszaj\u0105c pod tym wzgl\u0119dem bardziej znany uskok SEMP. Odkrycia te rzucaj\u0105 nowe \u015bwiat\u0142o na dynamik\u0119 alpejskich ruch\u00f3w tektonicznych oraz procesy kszta\u0142tuj\u0105ce krajobraz g\u00f3rski.<\/p>\n<p>Wyniki bada\u0144 zosta\u0142y opublikowane w czasopi\u015bmie <em>Lithosphere<\/em>. Projekt zrealizowano w ramach grantu NCN Sonata pt. <em>Ewolucja neotektoniczna P\u00f3\u0142nocnych Alp Wapiennych w \u015bwietle analizy kinematycznej uskok\u00f3w, radiometrycznego datowania osad\u00f3w jaskiniowych oraz morfologii g\u0142\u0119bokich system\u00f3w krasowych<\/em>.<\/p>\n<p><strong>\u0179r\u00f3d\u0142o:<\/strong><\/p>\n<p>Szczygie\u0142, J., Plan, L., Hellstrom, J., &amp; Grasemann, B. (2024). Hidden Faults\u202f: The Late Pleistocene Transpression of the K\u00f6nigs- see \u2013 Lammertal \u2013 Traunsee Fault Inferred from Caves Deformation (Eastern Alps ). Lithosphere, lithosphere_2024_177, 14. <a href=\"https:\/\/doi.org\/10.2113\/2024\/lithosphere\">https:\/\/doi.org\/10.2113\/2024\/lithosphere<\/a><\/p>\n<p><strong>Autor notatki: <\/strong>JSz[\/vc_column_text][\/vc_column][vc_column width=&#8221;1\/2&#8243;][vc_single_image image=&#8221;6180&#8243; img_size=&#8221;full&#8221; add_caption=&#8221;yes&#8221; alignment=&#8221;center&#8221;][\/vc_column][\/vc_row]<\/p>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>[vc_row][vc_column width=&#8221;1\/2&#8243;][vc_column_text]Jak wskazuj\u0105 badania instrumentalne, p\u00f3\u0142nocna cz\u0119\u015b\u0107 Alp Wschodnich wykazuje obecnie minimaln\u0105 aktywno\u015b\u0107 tektoniczn\u0105, a tempo odkszta\u0142ce\u0144 znajduje si\u0119 na granicy wykrywalno\u015bci. W zapisie geologicznym r\u00f3wnie\u017c trudno dostrzec wyra\u017ane \u015blady tych proces\u00f3w, poniewa\u017c tempo erozji przewy\u017csza tempo deformacji. Jednak w izolowanych od erozji jaskiniach zachowuj\u0105 si\u0119 nawet centymetrowej skali struktury deformacyjne. Uskok K\u00f6nigssee\u2013Lammertal\u2013Traunsee (KLT), o [&#8230;]<\/p>\n<p><a class=\"btn btn-secondary understrap-read-more-link\" href=\"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/2025\/03\/20\/tajemnice-alpejskich-jaskin-dowody-na-aktywnosc-tektoniczna\/\">Read More&#8230;<\/a><\/p>\n","protected":false},"author":192,"featured_media":6180,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_expiration-date-status":"","_expiration-date":0,"_expiration-date-type":"","_expiration-date-categories":[],"_expiration-date-options":[]},"categories":[31,8],"tags":[],"acf":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6178"}],"collection":[{"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/users\/192"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=6178"}],"version-history":[{"count":2,"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6178\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":6183,"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/6178\/revisions\/6183"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/media\/6180"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=6178"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=6178"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/us.edu.pl\/instytut\/inoz\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=6178"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}