23 i 24 listopada 2017 roku w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej w Katowice odbywać się będzie konferencja naukowa pt. „Krajobrazy pamięci w kontekstach społecznych i kulturowych”.
Pamięć i przestrzeń to kategorie szczególnie ważne z perspektywy kształtowania tożsamości miejsca, grupy, wspólnoty. Tożsamość jest kształtowana przez przestrzeń, będącą zbiorem wartości społecznych, duchowych, historycznych czy symbolicznych. I odwrotnie, społeczno-kulturowe praktyki zachowania czy rekonstruowania tożsamości społecznej przekształcają przestrzeń, nasycając ją materialnymi i niematerialnymi elementami pamięci. Podejmując refleksję nad relacjami pomiędzy tożsamością kulturową a przestrzenią, uczestnicy spotkania uwagę koncentrować będą na kategorii krajobrazu kulturowego (memoryscape) oraz jego znaczeniu i wykorzystaniu między innymi w studiach nad pamięcią.
Osią programową konferencji ma być akademicka refleksja nad szeroko rozumianymi związkami pomiędzy pamięcią społeczną a krajobrazem kulturowym, gdzie krajobraz staje się swoistym „mnemotopos” – przestrzenną ramą organizującą pamięć i tożsamość grupy. Wyrażony w artefaktach, praktykach społecznych (rytuałach upamiętniania) oraz symbolach krajobraz, ma nie tylko swój specyficzny koloryt i poetykę, ale również politykę, Tym samym zyskuje dodatkową wartość i społeczną ważność w życiu jednostki i wspólnoty.
Kategoria krajobrazu kulturowego jest palimpsestem, w którym zapisane są różne, często nakładające się na siebie warstwy przeszłości, jest symbolem, metaforą, kategorią płynną, wielopłaszczyznowym kompleksem znaczeń, mogącym przybierać różne formy, materialne i niematerialne. Takie rozumienie otwiera zarówno szerokie pola interpretacji i opisu różnorodnych zagadnień dotyczących relacji pomiędzy pamięcią a przestrzenią, jak i pole badań dla badaczy reprezentujących różne dyscypliny badawcze, socjologów, antropologów, etnologów, kulturoznawców, historyków.
Wśród poruszanych podczas obrad zagadnień znajdą się zatem następujące kwestie:
- pamięć lokalna i regionalna,
- pomniki pamięci, muzea i archiwa,
- edukacja w miejscach pamięci,
- zapominanie i odzyskiwanie pamięci,
- miejsca opuszczone, miejsca (nie)pamięci,
- pamięć etniczna i narodowa w kontekstach przestrzennych,
- praktyki i rytuały pamięci,
- pamięć a sztuka ,
- jak pamiętają pokolenia?
- pamięć rodzinna.
Organizatorami wydarzenia są Instytut Socjologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Sekcja Socjologii Etniczności i oddział katowicki Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.