Czy są między nami osoby podatne równocześnie na kilka uzależnień? Czy u młodych kobiet dominują inne wzorce uzależnień behawioralnych niż u młodych mężczyzn? Czy osoby z odmiennym poziomem uzależnień behawioralnych różnią się pod względem osobowości i dobrostanu?
Na takie pytania starali się w swoim artykule odpowiedzieć badacze w składzie: dr Edyta Charzyńska z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, prof. Steve Sussman z University of Southern California i dr Paweł Atroszko z Uniwersytetu Gdańskiego. W badaniu wzięło udział 1182 studentów trzech polskich uczelni. Uwzględniono sześć uzależnień behawioralnych: od uczenia się, zakupów, gier, Facebooka, pornografii i jedzenia. Wykorzystując podejście skoncentrowane na osobach (person-centered approach) i analizę profili latentnych (latent profile analysis; LPA), badacze wyodrębnili cztery jakościowo odrębne profile osób:
(1) z podwyższonym poziomem uzależnień od uczenia się, zakupów, Facebooka i jedzenia (profil nazwany przez autorów female-majority z uwagi na znaczną przewagę kobiet),
(2) z podwyższonym poziomem uzależnień od gier i pornografii (nazwany male-majority z uwagi na znaczną przewagę mężczyzn),
(3) z niskim poziomem wszystkich uzależnień behawioralnych,
(4) z najwyższym poziomem wszystkich uzależnień behawioralnych.
Ostatni profil cechował się najniższym poziomem dobrostanu, sumienności, emocjonalnej stabilności oraz najwyższym poziomem narcyzmu. Badanie wykazało również różnice w zakresie osobowości między profilami zależnymi od płci (tj. profilami 1 i 2). Przykładowo, osoby należące do profilu 1 cechowały się wyższym poziomem sumienności i ekstrawersji niż osoby należące do profilu 2.
Badanie dostarcza silnych przesłanek na rzecz istnienia profilu mającego ogólną tendencją do uzależnień (general proclivity to addiction) oraz profilów specyficznych ze względu na płeć. Pokazuje również, że wyszczególnione profile różnią się między sobą w zakresie cech osobowości i dobrostanu.
Szczegóły badania i wnioski z niego płynące można znaleźć tutaj:
Charzyńska, E., Sussman, S., Atroszko, P. (2021). Profiles of potential behavioral addictions’ severity and their associations with gender, personality, and well-being: A person-centered approach. Addictive Behaviors, 119, 106941. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2021.106941.