Artykuł pt: „Psychological Flexibility and Self-Compassion as Predictors of Well-Being: mediating Role of a Balanced Time Perspective” został opublikowany w czasopiśmie „Frontiers in Psychology” i jest efektem współpracy międzynarodowej mgr Anny Pyszkowskiej z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Śląskiego oraz prof. Michaela Rönnlunda z Uniwersytetu w Umei (Szwecja). Opisywane badanie miało na celu sprawdzenie, czy umiejętność „przełączania się” pomiędzy orientacjami temporalnymi jest związana z elastycznością psychologiczną i ma znaczenie dla dobrostanu populacji ogólnej Polek i Polaków.
Zgodnie z teorią Zimbardo i Boyda (1999), orientacja temporalna jest sposobem interpretacji rzeczywistości przez pryzmat podejścia jednostki do czasu, np. osoby skoncentrowane na negatywnych wydarzeniach z przeszłości będą rzutowały je na swoją codzienność, z kolei te, dla których kluczowa jest przyszłość, będą wkładały najwięcej wysiłku w planowanie i myślenie o tym, co będzie zamiast skupiać się na tym, co dzieje się „tu i teraz”. W efekcie te osoby, które są niejako „zanurzone” w jednej perspektywie mogą doznawać pogorszonego samopoczucia lub mniejszej satysfakcji z życia, nie dostrzegając innych perspektyw. Tym, co pomaga w zapobiegnięciu owych efektów „sklejenia się” jest zbalansowana orientacja temporalna: umiejętność „przełączania się” pomiędzy orientacjami w zależności od potrzeb jednostki, a także zdolność do postrzegania rzeczywistości z różnych perspektyw. Szerszym kontekstem dla owego balansu jest elastyczność psychologiczna, opisywana jako zdolność do akceptującej i szerokiej perspektywy odbierania rzeczywistości taką, jaka jest, aby jak najlepiej się do niej zaadaptować. Istotnie, uzyskane wyniki wykazały, że elastyczność psychologiczna i zbalansowana orientacja temporalna były istotnymi predyktorami dobrostanu i poczucia jakości życia. Dodatkowo, elastyczność psychologiczna zmniejszała wpływ orientacji skoncentrowanej na negatywnej perspektywie przeszłości czy przyszłości na samopoczucie.
Wyniki uzyskane w opisywanym projekcie można przełożyć na codzienne funkcjonowanie oraz praktykę psychologiczną. Z jednej strony można powiedzieć, że umiejętność zmiany perspektywy, „dostrajania się” do obecnej rzeczywistości, a także elastyczność w myśleniu i działaniu są tymi czynnikami, które sprzyjają dobrostanowi – wydaje się to o tyle ważne w dzisiejszych, post(?)-pandemicznych czasach, które pokazują, że sztywność i brak umiejętności dostosowywania się do zmian są tym, co może powodować dyskomfort i cierpienie. Z drugiej strony, wyrozumiałość i akceptacja są tym, co może pomagać w chwilach „sklejenia się” z jednowymiarową narracją, która ma charakter subiektywny, a co za tym idzie – zniekształcony. Nawet jeśli posiadamy negatywny obraz i interpretację przeszłości i rzutujemy je na nasze życie codzienne „tu i teraz” (w myśl zasady, że skoro w przeszłości wydarzyły mi się złe rzeczy, to i teraz nie ma sensu starać się, aby było mi lepiej), to umiejętność zmiany perspektywy oraz traktowania naszych myśli jako narracji czy subiektywnej opowieści na własny temat pozwalają na redukcję dyskomfortu.
Dalsze plany badawcze z tego obszaru obejmują sprawdzenie, czy wykorzystanie opisanych powyżej założeń będzie sprzyjało poprawie samopoczucia oraz dobrostanu w toku wsparcia psychologicznego prowadzonego w nurcie terapii poznawczo-behawioralnej, w tym jej trzecio-falowego podejścia w postaci terapii akceptacji i zaangażowania (ACT), ze szczególną koncentracją na rozwijaniu elastyczności psychologicznej.
Więcej o artykule:
Pyszkowska, A., & Rönnlund, M. (2021). Psychological flexibility and self-compassion as predictors of well-being: Mediating role of a balanced time perspective. Frontiers in Psychology, 12, 2110. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.671746. IF=2.067 / Punkty MEiN: 70