29 sierpień
DZIEŃ SPRZECIWU WOBEC PRÓB JĄDROWYCH
„Kartka z kalendarza” to cykl artykułów, które powstawały z okazji różnych nietypowych świąt. Autorami prezentowanych materiałów są studenci, doktoranci i pracownicy Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ.
Dzień sprzeciwu wobec Prób Jądrowych ustanowiony został 30 października 2009 roku podczas 64 sesji ONZ. Na dzień jego obchodów wyznaczono datę 29 sierpnia, która jest rocznicą zamknięcia największego na świecie poligonu do testowania broni jądrowej, znajdującego się w Semipałatyńsku w Kazachstanie Poligon zamknięto w 1991 roku na mocy dekretu Nursułtana Nazarbajewa, prezydenta Kazachstanu. Moskwa od roku 1949 do 1991 przeprowadziła tam ponad 450 prób broni jądrowej, które przyczyniły się do radioaktywnego skażenia środowiska. Skutki testów odczuło ~1,5 mln ludzi.
Mogliśmy pomyśleć, że będzie to jedno ze świąt do zapamiętania, ale nikt nie odważyłby się ponownie użyć broni jądrowej przeciwko innym. Znamy piękne hasła „NIGDY WIĘCEJ WOJNY” i wierzymy, że są one prawdziwe. Jednak w obliczu wydarzeń z 24 lutego 2022 roku na Ukrainie zdajemy sobie sprawę, że wszystko – w tym broń nuklearna – jest możliwe. Zapraszamy do lektury artykułu dr hab. Barbary Kłos, prof. UŚ z Instytutu Fizyki. Augusta Chełkowskiego na ten temat.
fot. archiwum prywatne
dr hab. BARBARA KŁOS, prof. UŚ
Profesor Uczelni, Instytut Fizyki im. Augusta Chełkowskiego
Celem święta jest zwrócenie uwagi świata na konieczność wprowadzenia całkowitego zakazu testowania i używania broni jądrowej, co mogłoby zwiększyć światowe bezpieczeństwo. Broń jądrowa jest najbardziej niszczycielskim rodzajem broni masowego rażenia, jaki do tej pory wynalazł człowiek, stanowiąc realne zagrożenie w przypadku konfliktów zbrojnych. Należy zwrócić uwagę, że amerykańscy naukowcy, twórcy bomby atomowej nie zdawali sobie sprawy z możliwej siły eksplozji . Zanim podjęto pierwszą próbę detonacji (16 lipca 1945 roku) przewidywania mocy bomby były nawet 100-krotnie mniejsze niż jej rzeczywista wartość. Jeden z twórców bomby atomowej po jej detonacji napisał:
„Nie czuję najmniejszej dumy z pracy, którą wykonaliśmy… Być może, siła niszczycielska bomby jest tak wielka, że zmusi ludzi do pokojowego współżycia…”
Niestety nie zmusiła. Podczas działań wojennych drugiej wojny światowej bomby atomowe zostały wykorzystane dwukrotnie. Stany Zjednoczone zrzuciły bomby atomowe na dwa japońskie miasta – Hiroszimę (6 sierpnia 1945) i Nagasaki (9 sierpnia 1945). Szacuje się, że w obydwu wybuchach zginęło 210 000 ludzi i drugie tyle zostało rannych. Pomimo upływu prawie 76 lat od tych zdarzeń skutki napromieniowania na tych terenach są odczuwalne do dzisiaj. Obserwuje się podwyższy odsetek zachorowani na nowotwory, większą liczbę poronień, a także zwiększona liczbę urodzeń dzieci z różnymi rodzajami wad ustrojowych niż na terenach nie dotkniętych skażeniami. Od wynalezienia bomby atomowej w 1945 roku, przeprowadzono ponad 2000 testowych wybuchów w powietrzu, pod ziemią, wodą, głównie przez USA i były Związek Radziecki. Na świecie istnieje około 60 miejsc (poligonów atomowych) gdzie do takich wybuchów dochodziło. Obecnie, według oficjalnych informacji, na świecie istnieje ponad 16 000 głowic jądrowych. Znajdują się one w posiadaniu dziewięciu krajów: Rosji, USA, Francji, Chin, Wielkiej Brytanii, Pakistanu, Indii, Izraela (nigdy oficjalnie nie potwierdził posiadania broni jądrowej) oraz Korei Północnej. Większość tych głowic jest znacznie potężniejsza niż te zrzucone w 1945 r. na Hiroszimę i Nagasaki. Według szacunków międzynarodowego ruchu Lekarze Przeciw Wojnie Nuklearnej około 2,4 miliona osób umrze z powodu konsekwencji powietrznych testów atomowych przeprowadzonych w latach 1945-1995, których ogólna moc równa była mocy 29 000 ładunków zrzuconych na Hiroszimę. Zagrożenia i niebezpieczeństwa jakie niesie broń jądrowa sprawiają, że ludzie czują wobec niej paniczny strach oraz odczuwają irracjonalny lęk przed promieniowaniem. W świadomości ludzi nie istnieje różnica między energetyką jądrową a bronią jądrową. Należy walczyć o świat bez broni jądrowej dla nas i naszych dzieci nie zapominając, że energia jądrowa może także służyć człowiekowi w dobrej sprawie. Tylko dlaczego człowiek ma taką naturę, że dobro może obrócić przeciwko sobie?