Uniwersytet Śląski w Katowicach

Co roku w ostatnich dniach marca w czasach PRL swoje święto hucznie obchodzili metalowcy – pracownicy przemysłu ciężkiego. Ta gałąź przemysłu zajmuje się przede wszystkim produkcją maszyn oraz półproduktów dla branż przemysłowych.

Co prawda po 1989 roku świętowanie zanikło, jednak nadal jest kultywowane w nieco zmienionej formie. Metalowcami nazywają się również fani ciężkiej muzyki.

Na naszym Wydziale obecni są przedstawiciele obu grup.

Najciekawszym metalem jaki badany jest w Instytut Inżynierii Materiałowej Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ, są metale z pamięcią kształtu. Specjalistą z tego zakresu jest prof. dr hab. Danuta Stróż, dzięki której możemy podzielić się krótkim wpisem.

Stopy z pamięcią kształtu (ang. shape memory alloys) są unikatową klasą stopów metali należących do tzw. materiałów inteligentnych, które reagują w kontrolowany sposób na bodziec zewnętrzny. Mogą zmieniać kształt przy podgrzaniu powyżej pewnej temperatury. Łączą zatem cechy czujnika i aktywatora. W przypadku stopów z pamięcią kształtu bodźcem zewnętrznym jest zmiana temperatury, bądź przyłożone zewnętrzne naprężenie, a reakcją materiału jest zmiana kształtu. W niektórych materiałach można uzyskać zmianę kształtu poprzez przyłożenie zewnętrznego pola magnetycznego. Zmiana kształtu polega na powrocie, w odpowiednich warunkach, materiału do kształtu wyjściowego, czyli tego, który został w pewnym sensie „zaprojektowany”.

Metale z pamięcią kształtu wykorzystuje się przede wszystkim:

w medycynie /klamry do osteosyntezy i leczenia złamań żeber, płytki do osteosyntezy np. szczęki, druty łukowe w ortodoncji, gwoździe kostne, tulejki dystansowe w leczeniu schorzeń kręgosłupa, stenty, filtry do blokady skrzepów krwi czy elementy narzędzi chirurgicznych/

w technice /temperaturowe zawory bezpieczeństwa w sieci gazowej, czujniki przeciwpożarowe, zabezpieczenie przed spaleniem elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego, systemy regulacyjne w grzejnikach wodnych, systemy regulacji dopływu paliwa i powietrza do gaźnika w silnikach samochodowych, automatyczne systemy zamykania i otwierania okien w szklarniach, elementy siłowe w wyłącznikach obwodów elektrycznych, układy tłumiące drgania i hałas, elementy robotów/.

Jeśli interesuje Was co, jak i dlaczego stało się z koniczynką na prezentowanym filmie  zapraszamy na studia na kierunku inżynieria materiałowa.