Badania zużycia materiałów ortodontycznych
Cichoń Jakub1, Duda Piotr2
1 Student studia II stopnia Inżynieria Biomedyczna, Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice
2 Instytut Inżynierii Biomedycznej, Wydział Nauk Ścisłych i Technicznych, Uniwersytet
Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice
Badań tribologicznych materiałów stosowanych w protezach stomatologicznych koncentruje się na analizie procesów zużycia ściernego, które istotnie wpływają na trwałość i funkcjonalność miękkich podścieleń. Akryl i silikon, jako kluczowe materiały w tej aplikacji, narażone są na cykliczne obciążenia mechaniczne oraz oddziaływanie czynników środowiskowych, co prowadzi do degradacji powierzchniowej i strukturalnej. W kontekście protez ruchomych, gdzie podścielenie pełni rolę amortyzującą i przeciwdziała podrażnieniom tkanek miękkich, zrozumienie mechanizmów zużycia ma kluczowe znaczenie dla poprawy komfortu użytkowania oraz ograniczenia częstotliwości wymiany protez.
W ramach eksperymentu przygotowano próbki z obu materiałów, które poddano kontrolowanemu oddziaływaniu ścierniwa w warunkach laboratoryjnych. W badaniach wstępnych zastosowano testy abrazyjne z luźnym ścierniwem (piaskiem kwarcowym o określonej gradacji), symulujące zintensyfikowane warunki eksploatacyjne w jamie ustnej. Metodyka obejmowała ilościową ocenę zużycia poprzez pomiary ubytku masy i zmian geometrycznych, uzupełnioną o jakościową analizę powierzchni z wykorzystaniem mikroskopii optycznej. Dodatkowo, zastosowanie mikrotomografii komputerowej umożliwiło trójwymiarową wizualizację uszkodzeń wewnętrznych.
Uzyskane wyniki na etapie początkowym wskazują na zróżnicowaną odporność na ścieranie pomiędzy akrylem a silikonem, co może mieć istotne znaczenie przy doborze materiału do indywidualnych potrzeb pacjentów. Obserwacje mikroskopowe ujawniły charakterystyczne mechanizmy zużycia, takie jak mikropęknięcia i ubytki powierzchniowe, natomiast badania mikrotomograficzne pozwoliły na ocenę rozwoju uszkodzeń w głąb materiału. Wyniki te stanowią podstawę do dalszych, pogłębionych analiz, które pozwolą na optymalizację właściwości użytkowych miękkich podścieleń protez.
Słowa kluczowe: protetyka stomatologiczna, polimery ortodontyczne, zużycie abrazyjne luźnym ścierniwem, mikrotomografia
