Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
Instytut Nauk o Ziemi
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Ślady gwałtownych subglacjalnych powodzi w czasie zlodowacenia odry

16.02.2021 - 10:32 aktualizacja 15.03.2021 - 11:59
Redakcja: lukaszmalarzewski

Dr hab. Tomasz Salamon i dr Maciej Mendecki opisali na łamach Geomorphology geologiczny zapis systemu drenażu, który rozwinął się w podłożu lądolodu skandynawskiego na pograniczu Niziny i Wyżyny Śląskiej, w efekcie gwałtownych podlodowych powodzi. Badany system drenażu charakteryzował się przestrzennie złożoną strukturą, tj. składał się z rynny wyerodowanej w skałach mezozoicznych i zespołu dużych ozów. Są to unikalne formy w skali całego południowego sektora lądolodu skandynawskiego, który na obszarze Europu Środkowej przemieszczał się głównie po podłożu zbudowanym z osadów nieskonsolidowanych. Położenie badanego systemu nie wynikało wyłącznie z rozkładu gradientów ciśnienia wody, ale było silnie determinowane wewnętrzną strukturą lądolodu. Do jego rozwoju doszło najprawdopodobniej wzdłuż brzeżnej strefy strumienia lodowego zasilającego lob górnej Odry. Możliwe wykorzystywanie tego rodzaju strukturalnych osłabień lodu przez wody katastrofalnych wezbrań postulowano w literaturze w ostatnich latach, ale jak dotąd stwierdzono niewiele dowodów na istnienie tego rodzaju zależności. Rozwój systemu był efektem drenażu wód gromadzonych w obrębie lądolodu, najprawdopodobniej na jego powierzchni.

Tomasz Salamon, Maciej Mendecki. 2021. A rare signature of subglacial outburst floods developed along structural ice weaknesses in the southern sector of the Scandinavian Ice Sheet during the Drenthian Glaciation, S Poland. Geomorphology 378, https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2021.107593.

Położenie badanego systemu drenażu na tle lądolodu. Fig. (A) przedstawia model dystrybucji lodu w obrębie lobu górnej Odry.
return to top