W osadach wypełniających jedną z jaskiń tatrzańskich pracownicy naszego Instytutu odkryli niezwykle rzadkie struktury deformacyjne utworzone przez zjawiska ko-sejsmiczne. Badaniom poddano nieskonsolidowane osady wypełniające korytarz Jaskini Kalackiej, w którym zidentyfikowano deformacje (zwane z ang. Soft-Sediment Deformation Structures) bardzo rzadko zachowujące się w środowisku jaskiniowym. Wyniki badań wykazały, że analizowane osady zostały zdeponowane w środowisku jaskiniowym w reżimie rzecznym (przepływowym), prawdopodobnie w efekcie zalewania jaskini wodami z topniejących lodowców podczas ostatniego zlodowacenia. Autorzy opisują powstanie obserwowanych struktur w dwóch etapach. W pierwszym etapie powstały uskoki i fałdy w wyniku grawitacyjnego przemieszczania się osadu w dół korytarza. W drugim etapie doszło do upłynnienia materiału i powstały struktury ucieczkowe, odprowadzające wodę. Pracownicy Instytutu Nauk o Ziemi UŚ wykazali, że struktury były prawdopodobnie wyzwalane sejsmicznie. Korzystne warunki wystąpiły podczas cofania się ostatniego lodowca (18-13 tys. lat temu), gdy osady były przesycone wodą, a Tatry doświadczyły silnych trzęsień ziemi (M7.0). Alternatywnym wytłumaczeniem mogą być mikro-wstrząsy o wysokiej częstotliwości, które mogły zostać wywołane przez masowe ruchy grawitacyjne na stokach, przecinające jaskinię. Badania zostały opublikowane w Journal of Structural Geology (Szczygieł i in. 2020).
Szczygieł, J., Wróblewski, W., Mendecki, M.J., Hercman, H., Bosák, P., 2020. Soft-sediment deformation structures in cave deposits and their possible causes (Kalacka Cave, Tatra Mts., Poland). Journal of Structural Geology 140, 104161. https://doi.org/10.1016/j.jsg.2020.104161
