W czasopiśmie Current Issues in Personality Psychology ukazał się artykuł dr. Łukasza Jacha: The scientistic worldview and its relationships with fear of COVID, conspiracy beliefs, preventive behaviors, and attitudes towards vaccines during the COVID-19 pandemic in a Polish sample, który przedstawia wyniki badań dotyczące psychologicznych aspektów, związanych z postawami wobec szczepionek na COVID-19 na początkowym etapie szczepień ochronnych w pierwszym kwartale 2021 roku.
Badanie zostało przeprowadzone na kwotowej próbie 1286 dorosłych Polaków i Polek, którzy w momencie uczestnictwa w procedurze nie byli zaszczepieni przeciwko COVID-19. Pod uwagę wzięto takie zmienne, jak strach przed COVID-19, przekonania spiskowe związane z tą chorobą, podejmowanie zachowań mających na celu uniknięcie zachorowania oraz przekonania o roli nauki i naukowców we współczesnym świecie. Zbadano również doświadczenia badanych w trakcie pandemii COVID-19, dotyczące osobistego przechodzenia choroby, znajomości z osobami, które zachorowały na COVID-19, przechodzenia kwarantanny i znajomości z osobami, które zmarły w związku z chorobą COVID-19.
W badanej próbie nie odnotowano związków pomiędzy postawą wobec szczepionek na COVID-19 a osobistymi doświadczeniami dotyczącymi tej choroby. Badanie wykazało natomiast, że bardziej scjentystyczny światopogląd był powiązany z silniejszym lękiem przed COVID-19, większą częstotliwością zachowań, mających na celu zatrzymanie rozprzestrzeniania się wirusa, niższym poziomem przekonań spiskowych na temat pandemii COVID-19 oraz bardziej pozytywnym nastawieniem do szczepień przeciwko COVID-19.
Strukturalny model relacji między badanymi zmiennymi wyjaśniał 51% wariancji zachowań, związanych z rozprzestrzenianiem się wirusa oraz 63% wariancji postaw wobec szczepionek przeciwko COVID-19.
Wyniki sugerują, że pozytywne nastawienie do nauki i naukowców jest związane z wyraźniejszym przestrzeganiem naukowych zaleceń, dotyczących zdrowia publicznego, opartych na nauce. Uzyskane rezultaty warto brać pod uwagę w długofalowej perspektywie. Społeczne zaufanie do nauki, naukowych odkryć oraz związanych z nauką profesjonalistów może stanowić podstawę bardziej efektywnego wdrażania opartych na nauce rozwiązań interwencyjnych kryzysach, związanych z zagrożeniem biologicznym.
Działania badawcze przedstawione w artykule zostały wsparte ze środków przyznanych w ramach programu Inicjatywa Doskonałości Badawczej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
dr Łukasz Jach