Wydział Nauk Społecznych powstał 1 października 1973 roku z siedzibą w Katowicach przyul. Wita Stwosza 17/17a. Podstawą jego założenia było zarządzenie Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, podjęte na podstawie wniosków z posiedzenia Egzekutywy KW PZPR w Katowicach z dnia 14 marca 1973: „Uniwersytet Śląski ze szczególną troską powinien zadbać o stworzenie silnego wydziału nauk społecznych”. W skład Wydziału weszły jednostki organizacyjne funkcjonujące dotychczas w ramach Wydziału Humanistycznego: Instytut Pedagogiki i Psychologii, Instytut Historii oraz Instytut Filozofii, Socjologii i Nauk Politycznych. Ten ostatni powstał z przekształcenia, istniejącego od 1970 roku, Instytutu Nauk Społecznych. Zobaczcie, jak o tym wydarzeniu pisała ówczesna prasa.
W pierwszym roku funkcjonowania Wydziału studia prowadzono na następujących kierunkach:
Historia (243 studentów na studiach stacjonarnych, 211 na studiach dla pracujących)
Nauki polityczne (75 studentów na studiach stacjonarnych, 42 na studiach dla pracujących)
Psychologia (333 studentów na studiach stacjonarnych, 35 na studiach dla pracujących)
Pedagogika szkolna i resocjalizacyjna (84 studentów na studiach stacjonarnych i 397 na studiach dla pracujących).
Łącznie studia podjęło 735 na studiach stacjonarnych oraz 685 na studiach dla pracujących. Ponadto, na wydziale prowadzono dwa studia podyplomowe: Wychowania obywatelskiego (57 osób) oraz Zarządzania szkolnictwem (58 osób).
W tym czasie na Wydziale było zatrudnionych 149 pracowników naukowo dydaktycznych (w tym 27 profesorów i docentów), a w szczególności: w Instytucie Historii 36 (12 profesorów i docentów); w Instytucie Pedagogiki i Psychologii 51 (7 profesorów i docentów); w Instytucie Filozofii, Socjologii i Nauk Politycznych 62 (8 profesorów i docentów).
Mimo to, jako główny problem w funkcjonowaniu Wydziału wskazywano niewystarczającą liczebnie (poza Instytutem Historii) kadrę naukowo dydaktyczną. Dużym problemem była również skromna baza lokalowa Wydziału, która nie pozwalała m.in. na uruchomienie pracowni eksperymentalnych i racjonalne planowanie procesu dydaktycznego.
Struktura Wydziału podlegała zmianom: w 1974 roku zostały utworzone dwa odrębne instytuty. Instytut Pedagogiki i Instytut Psychologii; w 1975 roku Instytut Filozofii i Socjologii oraz Instytut Nauk Politycznych; w 1976 roku wyodrębniono Instytut Filozofii i Instytut Socjologii, ponadto powstał Wydział Pedagogiki i Psychologii zlokalizowany przy ul. Tyszki 53 (obecnie ul. Grażyńskiego) w Katowicach. W strukturze WNS znalazła się także Katedra Nauk Ekonomicznych i Zakład Historii Sztuki. Oba Wydziały prężnie się rozwijały, Wydział Pedagogiki i Psychologii w roku 1978 uzyskał prawo nadawania stopnia naukowego doktora nauk humanistycznych, w kolejnym roku prawo takie, w zakresie nauk politycznych i socjologii, przyznano Wydziałowi Nauk Społecznych. W roku tym Instytut Nauk Politycznych zmienił nazwę na Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. W 1981 roku utworzono Międzyinstytutowy Zakład Nauk Ekonomicznych, który następnie stał się Katedrą Nauk Ekonomicznych, podjęto też decyzję o umiejscowieniu w strukturze Wydziału Zakładu Historii Sztuki, funkcjonującego dotąd w ramach Wydziału Filologicznego. W roku 1982 utworzono na Wydziale studia doktoranckie. W kwietniu 1993 roku Senat UŚ zatwierdził statut Międzynarodowej Szkoły Nauk Politycznych, która była wzorowana na francuskim Instytucie Nauk Politycznych w Bordeaux.
W 1978 roku Wydziały otrzymały nowe siedziby: Wydział Nauk Społecznych (gmach przy ul. Bankowej 11), Wydział Pedagogiki i Psychologii (między innymi część budynku przy ul. Zawadzkiego, obecnie ul. Sokolska).
W 1997 roku w budynku oddano do użytku nową aulę, którą nazwano imieniem Kazimierza Popiołka oraz trzy sale sympozjalne.
W tym czasie istniało jeszcze słynne katowickie lodowisko Torkat, na miejscu którego powstała obecne Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka.
Nowy budynek ozdobiono mozaiką przedstawiającą człowieka witruwiańskiego, który przez wiele lat był wykorzystywany jako oficjalny znak Wydziału. Samą mozaikę można do dziś podziwiać na zewnętrznej elewacji oraz w holu na I piętrze.
Ciekawostki:
Pod koniec lat 80-tych Śląski Ruch Ekologiczny podjął walkę o zamknięcie dla ruchu samochodowego ul. Bankowej, jako argument wskazując m.in. dbałość o autonomiczną przestrzeń uczelni. Ostatecznie ulicę zamknięto w roku 2010, udostępniając społeczności akademickiej deptak, który stał się miejscem spotkań i uniwersyteckich uroczystości.
Funkcję Dziekana Wydziału Nauk Społecznych sprawowali kolejno:
1973 –1975 – doc. dr Janusz Kolczyński
1975 –1976 – doc. dr Janusz Kolczyński
1977 –1978 – doc. dr hab. Bohdan Jałowiecki
1978 –1979 – doc. dr hab. Jan Kantyka
1979 –1980 – doc. dr hab. Jan Przewłocki
1981 – 1981 – doc. dr hab. Jerzy Szydłowski
1981- 1987 – prof. dr hab. Jan Kantyka
1987- 1993 – prof. UŚ dr hab. Adam Hrebenda
1993-1999 – prof. UŚ dr hab. Jan Iwanek
1999 –2005 – prof. dr hab. Józef Bańka
2005 –2008 – prof. UŚ dr hab. Bogdan Łomiński
2008 –2016 – prof. dr hab. Wiesław Kaczanowicz
2016 –2019 – prof. UŚ dr hab. Kazimierz Miroszewski
W czasie istnienia Wydziału Pedagogiki i Psychologii jego dziekanami byli:
1976–1981 doc. dr Henryk Gąsior
1981–1984 doc. dr hab. Wanda Bobrowska-Nowak
1984–1990 doc. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki
1990 – 1993 prof. dr hab. Zofia Ratajczak
1993 – 1996 prof. dr hab. Henryk Moroz
1996 –2002 dr hab. Władysława Łuszczuk
2002 – 2008 prof. dr hab. Stanisław Juszczyk
2008 – 2012 dr hab. Zbigniew Spendel
2012 – 2019 prof. dr hab. Stanisław Juszczyk