11 lutego
MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ KOBIET I DZIEWCZĄT W NAUCE
„Kartka z kalendarza” to cykl artykułów, które powstawały z okazji różnych nietypowych świąt. Autorami prezentowanych materiałów są studenci, doktoranci i pracownicy Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ.
11 lutego obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce.
Dzisiejsze święto obchodzimy od 2016 roku z inicjatywy UNESCO, UN Women oraz ITU (Międzynarodowy Związek Telekomunikacyjny) przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Jego głównym celem jest popularyzacja dostępności nauki, technologii, inżynierii, matematyki oraz kształcenia i badań dla kobiet i dziewcząt na wszystkich szczeblach edukacji, a także uznanie ich kluczowej roli w rozwoju nauki.
Zapytaliśmy Pań z naszego wydziału, dlaczego wybrały drogę Nauki.
fot. Julia Szymala | archiwum UŚ
Dlaczego wybrałam drogę Nauki?
Drogę nauki wybrałam dzięki wyjątkowym ludziom, których spotkałam w swoim życiu. Miłość do książek wpoił mi dziadek, kupował i czytał je z pasją. Dziadek imponował mi swoją niezłomnością.
W szkole podstawowej miałam fantastyczną nauczycielkę chemii – uczyła z pasją i jednocześnie była wymagająca, dała nam dobre podstawy. Na każdej lekcji chemii samodzielnie przeprowadzaliśmy doświadczenia. To wszystko sprawiło, że już wtedy postanowiłam studiować chemię. W liceum miałam szczęście i trafiłam na matematyczkę, która bardzo dobrze tłumaczyła. Była dla mnie wzorem pracowitości i systematyczności. Z kolei wolny czas lubiłam spędzać u wujka – germanisty w jego „księgarni”, czyli gabinecie oraz na uczelni, gdzie pracował.
Jednak największy wpływ na decyzję o wyborze drogi naukowej oraz na mój rozwój naukowy wywarł dr Andrzej Żak, z którym na studiach miałam zajęcia z chemii fizycznej oraz u którego pisałam pracę magisterską. Dr Żak był niezwykłym człowiekiem, sprawdzał myślenie oraz zrozumienie omawianych zjawisk, był bardzo wymagający. Na kolokwiach słyszałam tylko: „Myśleć, myśleć, myśleć…”, a w trakcie pisania pracy magisterskiej: „Dziecko, gdyby to było łatwe to sam bym to zrobił, ale że to jest trudne, to Ty to zrobisz”. Po skończeniu studiów nie zostałam na uczelni, pracowałam w laboratorium w oczyszczalni ścieków.
Rok pracy poza uczelnią uświadomił mi, że wciąż chcę się rozwijać naukowo. Nieustanna wiara we mnie i wsparcie dr. Żaka sprawiły, że wróciłam na uczelnię. Dr Żak zaprosił mnie do prac nad prototypem unikatowego na skalę światową układu do pomiaru prędkości propagacji fali ultradźwiękowej w cieczach pod wysokimi ciśnieniami, który konstruował. Miałam szczęście brać udział w zakończonym sukcesem uruchomieniu prototypu, testowaniu i pierwszych pomiarach. Gdy rozpoczęliśmy pomiary, powiedział kiedyś: „Zachwycaj się wynikiem”, a wiedział, co mówi, gdyż wiele lat czekał na ten wynik. Dr Żak nauczył mnie wytrwałości i niezrażania się niepowodzeniami. Była to ważna lekcja na początku mojej drogi naukowej. Drogi, która ciągle trwa dzięki wspaniałym ludziom, z którymi obecnie współpracuję, z którymi godzinami dyskutuję o problemach naukowych i od których mogę się wiele nauczyć. Dzięki studentom, którzy chętnie i aktywnie biorą udział w moich zajęciach, a którym przekazuję przesłanie prof. Feynmana: „…nauczcie się podziwiać piękno otaczającego nas świata i nad wszystkim – i o wszystkim – myślcie!”*. To nadaje sens mojej pracy i daje satysfakcję. A stopnie i tytuł naukowy, publikacje w dobrych czasopismach, to przy okazji… tego też mnie nauczył dr Żak.
* Richard P. Feynman, Pan raczy żartować, panie Feynman! Przypadki ciekawego człowieka, s. 10, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
Działalność naukowa
- „IoCarboNanoFluids (ICON Fluids) jako nowa klasa projektowalnych układów wielojonowych funkcjonalizowanych nanorurkami węglowymi – kompleksowe zrozumienie oddziaływań międzycząsteczkowych oraz architektury molekularnej” grant NCN, konkurs OPUS 21: 2021/41/B/ST5/00892, Konsorcjum: Politechnika Śląska (lider) i Uniwersytet Śląski (partner)
Kierownik projektu: prof. dr hab. inż. Sławomir Boncel; Koordynator Uniwersytet Śląski: prof. dr hab. Marzena Dzida
- „Otrzymywanie, stabilność, struktura i właściwości fizykochemiczne cieczy jonowych z nanostrukturami węglowymi jako materiałów do magazynowania energii”, grant NCN, konkurs OPUS 14: 2017/27/B/ST4/02748, Konsorcjum: Uniwersytet Śląski (lider) i Politechnika Śląska (partner)Kierownik projektu: prof. dr hab. Marzena Dzida; Koordynator Politechnika Śląska: prof. dr hab. inż. Sławomir Boncel
https://projekty.ncn.gov.pl/index.php?projekt_id=39497
Pełnione funkcje
- Lider Zespołu Chemii Fizycznej w Instytucie Chemii
- Członek Senatu UŚ
- Członek Komitetu Akustyki Polskiej Akademii Nauk
- Zastępca Przewodniczącego Prezydium Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Akustycznego
- Zastępca Przewodniczącego Oddziału Górnośląskiego Polskiego Towarzystwa Akustycznego
- Przewodnicząca Sekcji Termodynamiki Polskiego Towarzystwa Chemicznego
- Członek komitetu redakcyjnego The Journal of Chemical Thermodynamics (IF = 3,178; 100 pkt MNiSW)
- Członek komitetu redakcyjnego Energies (IF= 3,004; 140 pkt MNiSW)
fot. archiwum prywatne A. Lisowska
Dlaczego wybrałam drogę Nauki?
Od urodzenia zawsze nurtowały mnie pytania: dlaczego? skąd? jak? Zawsze chodziłam swoimi ścieżkami, nie zważając na to, co robią inni. Już w wieku dwunastu lat miałam swój pierwszy komputer Atari. Tak, wiem, teraz w tym wieku ma się już syndrom znudzenia kolejnym smartfonem. Szybko nauczyłam się, że można nie tylko grać w gry, ale też wymyślać i projektować do nich kolejne poziomy (Boulder Dash!). Niedługo później nauczyłam się sama pisać programy w języku Basic. Takie abstrakcyjne myślenie spowodowało, że wybór studiów matematycznych był dla mnie oczywistością. Studia te były dla mnie zabawą. I ta chęć dalszej zabawy spowodowała moje pozostanie na Uniwersytecie w charakterze naukowca.
Moja praca naukowa koncentruje się wokół świata obrazów cyfrowych. Począwszy od projektowania graficznych poziomów do gry w formacie ASCII w wieku kilkunastu lat, poprzez artystyczne malowanie obrazów w wolnych chwilach, aż do zastosowania wielorozdzielczych geometrycznych metod w przetwarzaniu obrazów cyfrowych oraz zastosowania sztucznej inteligencji i głębokiego uczenia sieci neuronowych do rozpoznawania obiektów na obrazach czy generowania obrazów. Świat bez obrazów nie mógłby istnieć, bo obrazy są zwierciadłem naszej duszy, również te cyfrowe.
fot. Tomasz Kawka | archiwum UŚ
dr hab. BEATA WODECKA-DUŚ, prof. UŚ
profesor uczelni, Instytut Inżynierii Materiałowej
Dlaczego wybrałam drogę Nauki?
Nauka towarzyszy mi przez całe życie. Jest częścią mnie, bardzo mi bliską. Odkąd pamiętam, miałam potrzebę ciągłego uczenia się i poszerzania swoich horyzontów. Wiedzenie było dla mnie czymś, co dawało mi pewność siebie i motywowało do działania.
Genialne pomysły naukowców, ich świeży, innowacyjny pogląd na życie fascynował mnie. Chciałam znaleźć się w ich gronie, w miejscu, gdzie będę mogła opowiadać o swoich własnych badaniach i osiągnięciach wiedząc, że jest to dla kogoś interesujące i wartościowe.
Będąc naukowcem, mogę realizować się w swoich zainteresowaniach. Nauka jest dla mnie niekończącą się przygodą, która daje mi wiele radości. Praca w laboratorium, prowadzone doświadczenia i próby, nawet takie, które nie zawsze przynoszą oczekiwane efekty, motywują mnie do dalszego rozwoju. Odkrywanie, poznawanie świata wokół, a nade wszystkim dzielenie się tym z innymi, daje mi ogromną przyjemność.
Na swojej ścieżce zawodowej poznałam mnóstwo dobrych, mądrych ludzi, od których nie tylko wiele się uczę, ale również jestem z nimi w osobistych, przyjacielskich kontaktach. Traktuję ich z wielkim szacunkiem, nazywając „serdecznymi mentorami” (nie dlatego, że tak wypada, ale dlatego, że na ten szacunek szczerze zasługują). Poznawanie tych wspaniałych ludzi i fakt tego, jak wiele się uczę, dało mi możliwość rozwoju zarówno umysłowego, jak i również duchowego.
Zdobywanie kolejnych stopni na drabinie kariery naukowej daje mi ogromną satysfakcję i poczucie, że znajduję się na odpowiednim miejscu i w odpowiednim czasie. Czuję, że dzięki temu mogę pozostawić na ziemskim padole małą, ale moją cząstkę.
Współautorka patentów
- Nowy sposób otrzymywania ultrakondensatora ceramicznego
https://us.edu.pl/nowe-rozwiazanie-dla-przemyslu-elektronicznego-patent-dla-us/
- Nowy sposób otrzymywania materiału ceramicznego na bazie ceramiki PZT, który może być z powodzeniem wykorzystywany do budowy różnych elementów w mikroelektronice i mikromechatronice
https://us.edu.pl/kolejne-opatentowane-rozwiazanie-dla-przemyslu-elektronicznego/
- Nowy sposób otrzymywania bezołowiowego piezoelektrycznego materiału ceramicznego (BLTF)
https://us.edu.pl/przyjazna-dla-srodowiska-ceramika-dla-przemyslu-elektronicznego-patent-dla-us/
Pełnione funkcje
- Członek Europejskiego Towarzystwa Ceramicznego
- Członek Polskiego Towarzystwa Ceramicznego (PTCer)
Sukcesy, osiągnięcia
- Nominacja do nagrody „Naukowiec Przyszłości” 2021 roku w kategorii: „Od innowacji przyszłości do rynkowego sukcesu”
- Złota Odznaka „Za zasługi dla Uniwersytetu Śląskiego” przyznana przez Rektora
- 3 nagrody zespołowe Rektora za działalność naukowo-badawczą
- 2 nagrody indywidualne Rektora za działalność naukowo-badawczą
- Monografia (Beata Wodecka-Duś, Właściwości perowskitowej ceramiki ferroelektrycznej na bazie tytanianu baru, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017, nr 3650, s. 1-184, ISBN 978-83-226-3247-5.)
Dodatkowe
- Udział na targach i wystawach krajowych i zagranicznych
- Wykłady proszone
- Recenzowanie prac naukowych
- Zagraniczne staże naukowo-badawcze
- Udział w konferencjach i seminariach krajowych i zagranicznych
fot. Tomasz Kawka | archiwum UŚ
Dlaczego wybrałam drogę Nauki?
– Mamo, jaki jest sens życia?
– Dla każdego inny synku.
– A dla ciebie?
– Żebyś wyrósł na dobrego i szczęśliwego człowieka.
Taka rozmowa miała miejsce między nami, gdy syn był jeszcze w przedszkolu.
Minęło kilka lat, a wraz z synem przechodzę okres reedukacji w szkole podstawowej. Podczas wspólnej analizy materiału z wiedzy o społeczeństwie w klasie ósmej, uwagę moją przykuła piramida potrzeb Abrahama Maslowa. Dzisiaj do mojej odpowiedzi chciałabym dodać jeszcze jedno zdanie: „synku, chciałabym jak najczęściej być na czubku mojej piramidy i życzyć Ci, abyś i Ty tam dotarł i był tam jak najczęściej”.
Potrzeba samorealizacji, czubek piramidy, czyli potrzeby rozwijania i doskonalenia siebie, zdobywania wiedzy, kreatywności i piękna u mnie zrealizowała się w nauce i dydaktyce. Tak było od szkoły podstawowej aż do dzisiaj, gdy potrzebę tą zrealizowałam w dyscyplinie inżynierii materiałowej, w pisanych pracach naukowych, w laboratorium, na zajęciach ze studentami, w wystąpieniach i spotkaniach z ludźmi, na których zawsze byłam otwarta. Konstruktywna krytyka, szczere i życzliwe rozmowy podparte merytoryką, to jedne z najpiękniejszych moich doświadczeń zawodowych jakie mnie spotkały. Inżynieria materiałowa to nie tylko materiały, to ludzie, którzy je tworzą, zespoły, grupy wymieniające się doświadczeniem, wspierające. To nie praca w pojedynkę, aż dziwnie przy tym brzmi SAMOrealizacja. Również słowo SAMO(realizacji) brzmi dziwnie, gdy spełniam się jako nauczyciel akademicki. Bez studentów, bez tej energii, uśmiechów, ciekawości nie czułabym satysfakcji z SAMOrealizacji.
Pod koniec tych krótkich rozważań chciałabym życzyć czytającym i sobie, aby nie tracić z pola widzenia sensu naszego życia, takiego jaki sobie obierzemy. A jeśli tak się stanie, może warto zejść poziom niżej, może czasami nawet kilka poziomów i znowu wchodzić na szczyt, jak w nauce.
Współautorka patentów
- Nowy sposoby wytwarzania warstw kompozytowych
https://us.edu.pl/nowe-warstwy-dla-elementow-wykonanych-z-aluminium-i-jego-stopow-patent-dla-us/
- Nowy sposób otrzymywania podwójnej warstwy wierzchniej na podłożach wykonanych z aluminium lub jego stopów
https://us.edu.pl/nowe-warstwy-dla-elementow-wykonanych-z-aluminium-i-jego-stopow-patent-dla-us/
fot. archiwum prywatne D. Havryliuk
mgr inż. DIANA HAVRYLIUK
doktorantka I roku kierunku fizyka
Dlaczego wybrałam drogę Nauki?
Odkąd pamiętam, marzyłam o tym, aby zostać… dziennikarką. Ciekawość ludzi i świata towarzyszyła mi od najmłodszych lat. Zachwycały mnie myśli o spotkaniach i rozmowach z interesującymi osobami oraz uczestnictwo w najważniejszych wydarzeniach. W tym czasie przedmioty ścisłe nie leżały w kręgu moich zainteresowań. Fizyka jako przedmiot nauczany w szkole była czymś niezrozumiałym, a przez to trudnym i mało atrakcyjnym. Do czasu, kiedy w murach naszej szkoły nie pojawiła się nowa Pani nauczyciel fizyki, której zawdzięczam swoją pasję do tej nauki. Potrafiła w prosty sposób wytłumaczyć tę, jak się okazało, niezwykle interesującą naukę. Czas szkoły minął szybko i jak w życiu większości młodych ludzi nadszedł okres, kiedy intensywnie myślałam nad wyborem właściwego kierunku studiów. Czy wybrać dziennikarstwo czy fizykę? Która ze ścieżek pozwoli zaspokoić moją ciekawość? Zdecydowałam się na fizykę, ponieważ chciałam poszerzyć swoją wiedzę dotyczącą zjawisk i praw fizycznych opisujących nasz świat. Wiedziałam, że to pomoże mi w zrozumieniu tego, co mnie otacza, np. dlaczego wysoko w górach woda wrze poniżej 100°C? Jak to możliwe, że światło jednocześnie ma naturę falową i korpuskularną?
W trakcie studiów miałam wątpliwości, czy wybrałam dla siebie właściwą drogę. Myślałam, że popełniłam błąd i powinnam zmienić kierunek, a nawet obszar studiów zanim moja ścieżka edukacyjna skończy się w jakimś nudnym miejscu pracy. Jak się okazało, każdy z nas zadawał sobie tego typu pytania. Na III roku studiów licencjackich musiałam podjąć decyzję dotyczącą tematu pracy dyplomowej. Dzisiaj uważam, że dokonałam najlepszego z możliwych wyboru. Rozpoczęte przeze mnie badania naukowego mogłam kontynuować na etapie studiów magisterskich. Praca w laboratorium, możliwość samodzielnego przygotowania i wykonywania eksperymentu, niepewność w oczekiwaniu na uzyskane rezultaty, a może przede wszystkim współpraca z interesującymi osobami rozbudziła jeszcze mocniej moją ciekawość świata. Na ostatnim roku studiów zdecydowałam, że chciałabym pracować jako naukowiec.
Obecnie jestem studentką I roku Szkoły Doktorskiej, prowadzę badania materiałów tlenkowych wykorzystywanych na co dzień w przemyśle i technice. Samodzielnie syntetyzuję i hoduję nowe materiały, a ich właściwości badam przy pomocy licznych technik eksperymentalnych. Każdego dnia uczę się czegoś nowego, ponadto korzystam z mojej wiedzy i umiejętności uzyskanych na studiach I stopnia fizyki i II stopnia inżynierii materiałowej. Dziś wiem, że ciekawość należy pielęgnować, a nie zaspokajać.
Osiągnięcia, sukcesy
- Stypendystka programu im. Stefana Banacha (studia magisterskie)
- Stypendystka programu NAWA (studia magisterskie)
fot. archiwum prywatne A. Mieszczanin
Dlaczego wybrałam drogę Nauki?
Dlaczego wybrałam naukę? Już od najmłodszych lat interesowałam się naukami ścisłymi, lubiłam wyzwania, rozwiązywać różnego rodzaju łamigłówki, zagadki, które z czasem przerodziły się w konkretne problemy badawcze, jakimi aktualnie się zajmuję. Dlaczego chemia? Pasja do tej dyscypliny narodziła się w szkole średniej, gdzie zafascynowały mnie zajęcia w laboratorium. Nic więc dziwnego, że wybierając kierunek studiów, zdecydowałam się na chemię. Aktualnie kończę studia magisterskie i zajmuję się syntezą związków organicznych, które mogą zostać wykorzystane w organicznej elektronice. Projektowanie docelowych związków chemicznych, które często muszą spełniać wygórowane wymagania, jak również synteza, dają mi ogromną satysfakcję. Każdy dzień w laboratorium to wyzwanie, któremu trzeba sprostać. Badania, którymi się zajmuję wymagają szczególnie interdyscyplinarnego podejścia na pograniczu chemii, fizyki i inżynierii materiałowej. Takie podejście daje możliwość ciągłego rozwoju oraz poszerzania wiedzy i horyzontów. Tak więc chemia jest szczególnie interesującym obszarem, dającym możliwość wykorzystania całego potencjału, jaki się w sobie ma. Pozwala na przekroczenie granic tego, co wydaje się niemożliwe do wykonania.
Sukcesy, wyróżnienia, nagrody
- Laureatka w Ogólnopolskim Konkursie „Złoty Medal Chemii 2020” na najlepszą pracę licencjacką/inżynierską wykonaną w roku akademickim 2019/2020 (X Edycja) – wyróżnienie specjalne Firmy DuPont za pracę pt. „Synteza nowych pochodnych 9,9’-bifluorenylidenu dla potencjalnych zastosowań w fotowoltaice”, 03.12.2020 r.
- Najlepszy absolwent Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 16.12.2020 r.
- Laureatka XIII edycji Wyróżnień Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu Śląskiego – wyróżnienie za osiągnięcia naukowe, 17.11.2021 r.
- Nagroda – III miejsce – za poster „Synteza i badanie właściwości fizykochemicznych pochodnych 9,9’-bifluorenylidenu – nowych materiałów i dla ogniw fotowoltaicznych” na VII Ogólnopolskiej Sesji Studenckich Kół Naukowych, zorganizowanej przez Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, 09-11.12.2021 r.
- Stypendium Ministra dla studentów za znaczące osiągnięcia na rok akademicki 2020/2021 r.
Granty
- Wykonawca – OPUS 17 „Od perylenu do funkcjonalizowanych nanografenów
o oczekiwanych właściwościach” - Kierownik – Grant Rektora Uniwersytetu Śląskiego dla najlepszych studentów – „Synteza i badanie wybranych właściwości nowych materiałów dla ogniw fotowoltaicznych.”
Członkini Koła Naukowego Chemików „Aqua Regia”
https://www.facebook.com/knchusaquaregia
Artykuł w Gazecie Uniwersyteckiej
fot. archiwum prywatne V. Beyeva
Dlaczego wybrałam drogę Nauki?
Co upodabnia mnie do Napoleona?
Też wierzę w to, że zmienię świat.
Codziennie mówię komputerom (i innym maszynom), co mają robić.
Programowanie jest moim sposobem na przyczynienie się do rozwoju nowoczesnych technologii. Jestem przekonana, że ich rozwój znacząco poprawi jakość życia.
W momencie pisania tego tekstu rozpoczynam staż w Intelu. Mam nadzieję nauczyć się tam nowych (lepszych) rozwiązań i podejść do zagadnień informatycznych. To pomoże mi w przyszłości w tworzeniu aplikacji związanych z edukacją, zdrowiem mentalnym oraz fizycznym.
Sukcesy, wyróżnienia, nagrody
- Stypendystka JM Rektora UŚ
- Uczestniczka programu „Tutoring dla najlepszych studentów UŚ„
- Uczestniczka programu Seed4TheFuture
https://us.edu.pl/wydzial/wnst/2021/12/16/studentki-kierunku-informatyka-w-programie-huawei/
- Zdobywczyni prestiżowego stypendium Women in Tech
https://gazeta.us.edu.pl/node/430483