Zapraszamy do wysłuchania podcastu „Wirpsza. Poetyckie życie po życiu” z udziałem prof. dr hab. Dariusza Pawelca. Podcast dostępny jest na kanale Spotify Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Rozmowę z Profesorem zatytułowaną „Wirpsza. Poetyckie życie po życiu” przeprowadził dr Marcin Buczyński, redaktor inicjujący Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego. Przyczynkiem do spotkania była publikacja książki „Wirpsza. Po słowie” (D. Pawelec: Wirpsza. Po słowie. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2025. Seria: Inventio. Antropologia Tworzenia – Krytyka Genetyczna – Interpretacja, nr 4). Profesor Dariusz Pawelec stara się uchwycić Wirpszę i pokazać jego niezwykłość, a także wpływ na współczesnych twórców.
O książce:
Książka przynosi refleksję wokół pośmiertnych losów dzieł Witolda Wirpszy (1918–1985) oraz ich recepcji. Autora przez dekady, wskutek działań cenzury, wykluczonego z krajowego obiegu wydawniczego i czytelniczego. Z uwagi na eksperymentalny, hermetyczny charakter swojej twórczości, nieposzukującej aktualnych zaangażowań politycznych, nie dość dobrze, jak na swój potencjał, obecnego także w obiegu emigracyjnym. W związku z problemami ze znalezieniem wydawcy oraz czytelników pisarz pozostawił po sobie ogromny korpus utworów czekających na odkrycie w archiwach. Sukcesywne edycje i reedycje kolejnych tytułów, poezji, powieści, dramatów, eseistyki i korespondencji, realizowane dopiero w XXI wieku, spotkały się z niezwykle żywym odbiorem czytelniczym oraz krytycznym, wywierając nawet udokumentowany wpływ na bieżące życie literackie, a nawet na artystyczne wybory, szczególnie poetów i przemiany modeli języka poetyckiego. Książka opisuje, jak proces twórczy, w nieoczekiwany sposób trwa i przebiega po śmierci autora, rzecz jasna mającego za wspólnika-pośrednika edytora. W kolejnych rozdziałach analizowane są konkretne przypadki powstawania dzieła sztuki w tym nowym układzie nadawczo-odbiorczym. Książka demonstruje, jak rodzi się ono nie tylko przez proste wydobycie z archiwum gotowego tekstu, przewidzianego w danej postaci do druku przez pisarza, ale także jak powstaje w rozmaitych gestach rekonstrukcji, scalania, komponowania jakiejś nowej struktury i nadawania jej rangi dzieła przez edytora zastępującego autora w części tych czynności. Doświadczenie wprowadzania do obiegu czytelniczego edycji nieznanych dotąd utworów Witolda Wirpszy, ale także i reedycji jego dzieł z różnych racji niedostępnych na rynku, „źle obecnych” lub zapomnianych, pokazuje, w jaki sposób edytorstwo może stać się działaniem z zakresu krytyki literackiej.
