Uniwersytet Śląski w Katowicach

dr Maria Janoszka

maria.janoszka@us.edu.pl

https://orcid.org/0000-0003-2353-7364

https://silesian.academia.edu/MariaJanoszka

https://www.researchgate.net/profile/Maria-Janoszka

Ukończyłam filologię polską na Uniwersytecie Śląskim (2010). Stopień doktora nauk humanistycznych (specjalność literaturoznawstwo) uzyskałam w 2016 roku na podstawie rozprawy Nawiązania do „Rękopisu znalezionego w Saragossie” Jana Potockiego w wybranych powieściach XX wieku, pisanej pod opieką naukową prof. dr. hab. Janusza Ryby. Moje zainteresowania badawcze to przede wszystkim historia literatury epok oświecenia i romantyzmu, tradycja oświeceniowa i romantyczna w literaturze współczesnej, twórczość Jana Potockiego, komparatystyka literacka, historia powieści oraz dynamika przemian wybranych kategorii estetycznych (ironii, groteski, melancholii).

Najważniejsze publikacje

Monografie autorskie

• „Rękopis znaleziony w Saragossie” i wybrane powieści XX wieku (Fowles – Rosendorfer – Gretkowska). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2018. ISBN 978-83-226-3335-9, ss. 356.

Artykuły z czasopism

• Pytania o wartość. Ekonomiczne uwikłania jednostki i języka w „Wyznaniach” Jana Jakuba Rousseau. „Er(r)go” 2022, nr 44, s. 167–183.

Rozdziały w monografiach

• „Mało znam swój kraj, ale znam inne”. Polska w pismach politycznych Jana Potockiego z lat 1788–1792. W: Oświecenie nieoświecone. Tradycja. Tożsamość. Inność. Red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Toruń 2022. ISBN 978-83-231-4870-8, s. 291–304.
• La Sierra Morena : une enclave d’altérité dans „Le manuscrit trouvé à Saragosse” de Jan Potocki. Przeł. M. Gawron-Zaborska. W: Identity Issues in European Literatures. A. Pośpiech, R. Dampc-Jarosz, J. Warmuzińska-Rogóż. V&R unipress. Göttingen 2021. ISBN 978-3-8471-1388-1, s. 33–43.
• W żywiole obcego słowa. Poliglotyzm i jego implikacje w świetle „Podróży” Jana Potockiego. W: Literatura i żywioły. Red. M. Janoszka, L. Nawarecka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2021. ISBN 978-83-226-4152-1, s. 303–319.
• Między demonizmem a symboliką wolnomularską: podziemne struktury przestrzenne w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Jana Potockiego. W: Literackie podróże do wnętrza ziemi. Studia. Red. J. Ławski, M. Burzka-Janik. Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej. Białystok 2020. ISBN 978-83-958357-3-5, s. 155–174.
• Szermować słowem. Żywioł polemiki w wybranych pismach prozatorskich Stanisława Trembeckiego. W: Podkarpacie literackie. T. 1: Wirydarz staropolski i oświeceniowy. Red. R. Magryś, J. Kowal, G. Trościński. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. Rzeszów 2020. ISBN 978-83-7996-823-7, s. 419–437.
• Żywioły wody i powietrza w wybranych fragmentach genewskich Zygmunta Krasińskiego. W: Krasiński. Żywioły kultury, żywioły natury. Studia. Red. M. Burzka-Janik, J. Ławski. Wydawnictwo Stowarzyszenia Absolwentów Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku Temida 2. Białystok – Opole 2019. ISBN 978-83-65696-32-8, s. 197–214.
• Wizerunek inkwizycji w „Podróży do Ciemnogrodu” Stanisława Kostki Potockiego na tle innych przedstawień oświeceniowych. W: O spuściźnie literackiej Stanisława Kostki Potockiego. Studia i szkice. Red. D. Folga-Januszewska, T. Chachulski. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Wydawnictwo Naukowe UKSW. Warszawa 2018. ISBN 978-83-63580-91-9, s. 169–178.
• Kultura funeralna XVIII-wiecznej metropolii na podstawie „Obrazu Paryża” Louisa-Sébastiena Merciera i „Nocy paryskich” Nicholasa Rétifa de la Bretonne. W: Dialog z tradycją. VII:Dawna i współczesna kultura funeralna. Red. I. Steczko, R. Dźwigoł. Collegium Columbinum. Kraków 2018. ISBN 978-83-7624-110-4, s. 295–312.
• Kilka uwag o inspiracji ikonografią kart tarota w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Jana Potockiego. W: Oświecenie nieoświecone. Człowiek, natura i magia. Red. D. Kowalewska, A. Roćko, F. Wolański. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Warszawa 2018. ISBN 978-83-66104-05-1, s. 85–97.
• Figury melancholii w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Jana Potockiego. W: Światy melancholii. W 500-lecie „Melencolii” Albrechta Dürera (1514–2014). Red. M. Dybizbański, A. Mazur. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Opole 2016. ISBN 978-83-7395-695-7, s. 377–390.
• Teatr fantastyki w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Jana Potockiego. W: Od oświecenia ku romantyzmowi i dalej. Autorz – dzieła – czytelnicy. Część 6. Red. M. Piechota, J. Ryba, M. Janoszka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2016. ISBN 978-83-8012-868-2, s. 11–32.
• „Beniowski” we krwi. O kilku wymiarach symboliki „cieczy osobliwej” w poemacie Juliusza Słowackiego. W: Granice romantyzmu. Romantyzm bez granic?. Piechota, M. Kalarus, O. Kalarus. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2014. ISBN 978-83-8012-301-1, s. 100–115.
• O przypisach w okolicznościowych wierszach Stanisława Trembeckiego. W: Poezja okolicznościowa lat 1730–1830 w Polsce. 2: W kręgu spraw publicznych i narodowych. Red. M. Nalepa, G. Trościński, R. Magryś. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. Rzeszów 2014. ISBN 978-83-7338-962-5, s. 83–99.
• Dwie koncepcje ironii – Richard Rorty i Friedrich Schlegel. W: Dziedzictwo romantyczne. O (nie)obecności romantyzmu w kulturze współczesnej. Red. M. Piechota, M. Janoszka, O. Kalarus. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2013. ISBN 978-83-226-2188-2, s. 18–33.

Prace redagowane

• Literatura i żywioły. Red. M. Janoszka, L. Nawarecka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2021. ISBN 978-83-226-4152-1, ss. 400.
• Od oświecenia ku romantyzmowi i dalej. Autorzy – dzieła – czytelnicy. Część 6. Red. M. Piechota, J. Ryba, M. Janoszka. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2021. ISBN 978-83-8012-868-2, ss. 213.
• Od oświecenia ku romantyzmowi i dalej. Autorzy – dzieła – czytelnicy. Część 5. Red. M. Piechota, J. Ryba, przy współudziale M. Janoszki. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2014. ISBN 978-83-8012-031-0, ss. 332.
• Dziedzictwo romantyczne. O (nie)obecności romantyzmu w kulturze współczesnej. Red. M. Piechota, M. Janoszka, O. Kalarus. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2013. ISBN 978-83-226-2188-2, ss. 239.