MUZYKA CHÓRALNA JAKĄ LUBIMY – ZAUROCZENI CHÓRALISTYKĄ
ZAKOŃCZYŁ SIĘ VIII MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL MUZYKI IM. JÓZEFA ŚWIDRA W CIESZYNIE
Muzyka chóralna odgrywa znaczącą rolę w tradycji Śląska Cieszyńskiego. Bogata historia śpiewacza tego regionu w istotny sposób wpływała – i wciąż wpływa – na edukację, wychowanie zainteresowanie kulturą, a także życie codzienne jego mieszkańców.
W dniach 6-10 grudnia na Śląsk zawitał Międzynarodowy Festiwal Muzyki im. Profesora Józefa Świdra w Cieszynie (w angielskim brzmieniu: The Professor Jozef Swider International Festival of Music in Cieszyn).
W ramach tegorocznej edycji Festiwalu odbyło się: Uniwersyteckie Forum Dyrygentów, warsztaty mistrzowskie Spotkanie z Mistrzami Krzesimirem Dębskim oraz Mistrzem Rafałem Rozmusem, koncerty festiwalowe w Cieszynie, Krakowie, Ustroniu, Zebrzydowicach, Gorzycach i Łaziskach Górnych oraz Międzynarodowy Konkurs Chóralny im. Józefa Świdra
Organizatorem Festiwalu od 2015 jest Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Sztuki i Nauk o Edukacji, Instytut Sztuk Muzycznych oraz Fundacja Muzyka Bez Granic. Pomysłodawcą oraz
dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Muzyki im. Józefa Świdra jest prof. dr hab. Izabella Zielecka-Panek, przy współpracy z dyrektor organizacyjną Festiwalu dr Marią Zuber
Tegoroczna edycja miała na celu ukazanie chóralistyki jako przystępnej dziedziny sztuki muzycznej, otwartej i wzbudzającej zainteresowanie każdego słuchacza.
Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli: J.M. Rektor Uniwersytetu Śląskiego Prof. dr hab. Ryszard Koziołek, Starosta Cieszyński Mieczysław Szczurek, Burmistrz Miasta Cieszyna Gabriela Staszkiewicz, J.E. Ks. Arcybiskup Metropolita Katowicki Adrian Józef Galbas Sac, J.E. Biskup Diecezji Cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego dr Adrian Korczago.
Tegoroczny Festiwal rozpoczął się 6 grudnia na terenie Kampusu Uniwersyteckiego Śląskiego w Cieszynie Uniwersyteckim Forum Dyrygenckim – Konfrontacjami Młodych Dyrygentów. Podczas Forum młodzi dyrygenci z muzycznych kierunków uniwersyteckich (Bydgoszczy, Cieszyna Częstochowy Kielc, Lublina, Olsztyna, Zielonej Góry) współzawodniczyli o tytuł najlepszego dyrygenta prowadząc chór dziecięcy, chór studencki oraz orkiestrę smyczkową. Najlepszym dyrygentem Konfrontacji okazał się Michał Miszczenkow reprezentujący Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a przygotowany przez prof. dr hab. Monikę Mielko – Remiszewską. Następna edycja Uniwersyteckiego Forum Dyrygentów odbędzie się w Rzeszowie w 2024 roku.
W piątek 8 grudnia odbyło się Spotkanie z Mistrzem, doktorem habilitowanym Rafałem Rozmusem, prof. UŚ – kompozytorem, dyrygent, producent muzycznym. Jest autorem muzyki do ponad 100 filmów, seriali i spektakli teatralnych (m.in. Tajemnice Watykanu) Często współtworzy projekty z artystami estradowymi m.in. z Sanah, Golec uOrkiestra, Piotrem Cugowskim, Gromeem i in. Podczas spotkania w Cieszyńskim Ośrodku Kultury Daom Narodowy opowiadał o projektach muzyki filmowej i rozrywkowej na przykładzie własnej działalności artystycznej Bankiet u Sanah, Golec uOrkiestra Symphoethnic oraz filmu Tryptyk Rzymski w reż. Marka Luzara. W drugiej części spotkania słuchacze pytali o sposoby realizacji przedsięwzięć, rodzaje wykorzystywanych programów realizatorskich, współpracę z gwiazdami. Była to bardzo twórcza dyskusja , z której młodzi adepci kierunku Muzyka w multimediach UŚ mieli możliwość podpatrzenia pracy Mistrza Rafała Rozmusa.
W sobotę 9 grudnia w „Domu Narodowym” odbyło się drugie Spotkanie z Mistrzem. Tego dnia gościliśmy Prof. dra hab. Krzesimira Dębskiego, wybitnego polskiego kompozytora, uznanego dyrygenta, a także wirtuoza jazzowych skrzypiec i pianistę, muzyka genialnego, poruszającego się równie swobodnie w świecie jazzu, jak i muzyki klasycznej. Krzesimir Dębski znany jest przede wszystkim z licznych i cieszących się dużą popularnością kompozycji muzyki filmowej oraz autorstwa piosenek ( Czas nas uczy pogody, Dumka na dwa serca, Życie jest nowelą) Pełne dowcipu, konfrontacji, opowieści o życiu kompozytora spotkanie z Mieszkańcami Cieszyna oraz młodzieżą, uczestnikami konkursu chóralnego.
Głównym wydarzeniem VIII edycji Festiwalu był Międzynarodowy Konkurs Chóralny im. Józefa Świdra o nagrodę Grand Prix JM Rektora Uniwersytetu Śląskiego. Jury w składzie:
- Prof. dr hab. Dariusz Dyczewski, Akademia Sztuki w Szczecinie – przewodniczący Jury,
- Prof. dr hab. Izabella Zielecka-Panek, Uniwersytet Śląski w Katowicach,
- Prof. dr hab. Monika Mielko-Remiszewska, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,
- Prof. Rolandas Daugela, Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie, Litwa,
po wysłuchaniu 10 zespołów w 14 prezentacjach konkursowych postanowiło przyznać następujące nagrody regulaminowe i wyróżnienia:
1. NAGRODĘ SPECJALNĄ za najciekawsze wykonanie utworu kompozytora związanego z Górnym Śląskiem lub ze Śląskiem Cieszyńskim – nagrodę pieniężną oraz PUCHAR STAROSTY CIESZYŃSKIEGO otrzymał
Chór Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” im. Jana Orszulika, Strumień/Polska dyr. Nina Polczyk
2. NAGRODĘ SPECJALNĄ za najlepsze wykonanie utworu inspirowanego folklorem – nagrodę pieniężna oraz PUCHAR DZIEKANA WYDZIAŁU SZTUKI I NAUK O EDUKACJI UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO W CIESZYNIE otrzymał
Galician Chamber Choir „Yevshan”, Lwów/Ukraina dyr. Iryna Kreslenko
3. NAGRODĘ SPECJALNĄ za najlepsze wykonanie utworu o charakterze sakralnym – nagrodę pieniężną oraz PUCHAR J.E. KS. BISKUPA DIECEZJI CIESZYŃSKIEJ Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego J. E. KS. ARCYBISKUPA METROPOLITY KATOWICKIEGO otrzymał
Chór Dziewczęcy Narodowego Forum Muzyki, Wrocław/Polska dyr. Małgorzata Podzielny
4. NAGRODĘ SPECJALNĄ za najciekawsze wykonanie utworu współczesnego kompozytora nagrodę pieniężną w wysokości 1000 zł oraz PUCHAR BURMISTRZA MIASTA CIESZYNA otrzymał
Chamber Choir „Omnia”, Zilina/Slovakia dyr. Monika Bažíková
5. NAGRODĘ SPECJALNĄ za najlepsze wykonanie utworu Prof. Józefa Świdra – nagrodę pieniężną oraz STATUETKĘ CANTUS UFUNDOWANĄ PRZEZ FUNDACJĘ JÓZEFA ŚWIDRA/ NAJBLIŻSZĄ RODZINĘ PROFESORA otrzymał
Akademicki Chór Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk/Polska dyr. Aneta Majda
6. NAGRODA SPECJALNA w roku 2023 za najlepsze prawykonanie utworu polskiego, żyjącego kompozytora, – nagrodę pieniężną otrzymał
Akademicki Chór Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk/Polska dyr. Aneta Majda ZA UTWÓR FILIPA CIESZYŃSKIEGO: O LUX BEATA TRINITAS
7. NAGRODA SPECJALNA dla najlepszego dyrygenta Festiwalu – roczna prenumerata czasopisma PRESTO otrzymała
Małgorzata Podzielny – dyrygentka Chóru Dziewczęcego NFM w Wrocławiu
8. GRAND PRIX MIĘDZYNARODOWEGO FESTIWALU MUZYKI IM. PROFESORA JÓZEFA ŚWIDRA, PUCHAR JM REKTORA UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO PROF. DR HAB. RYSZARDA KOZIOŁKA, ORAZ NAGRODĘ PIENIĘŻNĄ 10.000 złotych OTRZYMAŁ
Chór Dziewczęcy Narodowego Forum Muzyki, Wrocław/Polska dyr. Małgorzata Podzielny
Wieczorem w sobotę , 9 grudnia w Kościele Jezusowym odbył się Koncert Galowy VIII międzynarodowego Konkursu Chóralnego im. Profesora Józefa Świdra w Cieszynie. Podczas koncertu wystąpiły wszystkie chóry festiwalowe:
- Chór Żeński „Kamerton”, Starachowice/Polska, dyrygent: Bożena Magdalena Mrózek
- Akademicki Chór Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk/Polska, dyrygent: Aneta Majda
- Chór Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” im. Jana Orszulika, Strumień/Polska, dyrygent: Nina Polczyk
- Chór Dziewczęcy Narodowego Forum Muzyki, Wrocław/Polska, dyrygent: Małgorzata Podzielny
- Chór „Insieme”, Kraków/Polska, dyrygent: Monika Bachowska
- Chór Katedry Świdnickiej „Tactus Sonus”, Świdnica/Polska, dyrygent: Marta Moneta
- Galician Chamber Choir „Yevshan”, Lwów/Ukraina, dyrygent: Iryna Kreslenko
- Choir “Allemanda”, Jelgava/Łotwa, dyrygent: Edite Bergmane
- Chór Omnia, Žilina/ Słowacja, dyrygent: Monika Bažíková
- Chór Brioso, Žilina/ Słowacja, dyrygent: Monika Bažíková
- Gaulitanus Choir Gozo/ Malta, dyrygent: Colin Attard
Zostały wręczone dyplomy, nagrody specjalne oraz puchary.
Ważnym punktem Koncertu Galowego było zaśpiewanie przez wszystkie zespoły tradycyjnej pieśni Śląska Cieszyńskiego Płyniesz Olzo w opracowaniu Karola Hławiczki, jednego z dwóch nieoficjalnych hymnów Śląska Cieszyńskiego, będący manifestacją polskości tego regionu.
Wykonawców wspierał Chór Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej im. J. Marcinkowej pod dyrekcją prof. Aleksandry Paszek-Trefon.
Koncert Galowy zakończył się przepięknym wykonaniem przez Chór Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej pieśni Ojcowski dom, która zajmuje do dzisiaj niezwykle ważne miejsce w poczuciu tożsamości narodowej społeczeństwa. To nieoficjalny hymn Śląska Cieszyńskiego, śpiewany zawsze w postawie stojącej. Piękno cieszyńskich strojów ludowych zespołu zachwyciło i dodało Festiwalowi powagi i wzniosłości.
Podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki im . Profesora Józefa Świdra odbyły się również koncerty towarzyszące w różnych miejscowościach Polski Południowej.
W większości wystąpiły chóry zagraniczne, które poprzez udział w koncertach dla Mieszkańców Śląska zechciały przedstawić muzykę chóralną swoich krajów. Koncerty cieszyły się olbrzymim zainteresowaniem publiczności. W tym miejscu pragniemy najserdeczniej podziękować współorganizatorom koncertów za umożliwienie koncertowania oraz za okazanie naszej śląskiej gościnności😊: Ojcowie Bernardyni w Krakowie, Parafia Ewangelicko-Augsburska w Ustroniu, Parafia Anioła Stróża w Gorzycach, GCK w Gorzycach, Parafia Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Łaziskach Górnych, Parafia Wniebowzięcia NMP w Zebrzydowicach, GOK w Zebrzydowicach.
PATRONAT MEDIALNY nad wydarzeniem objęli:
- POLSKIE RADIO KATOWICE
- TELEWIZJA POLSKA KATOWICE
- PORTAL OX.PL
- PRESTOPORTAL.PL
- PORTAL POLMIC.PL – Polskie Centrum Informacji Muzycznej
Profesor Józef Świder, kompozytor i wykładowca akademicki, inspirował i nadal inspiruje rzesze studentów i dojrzałych artystów-muzyków. Jego utwory są obiektem podziwu krytyków i wyzwaniem dla wykonawców, a przyznawaną mu opinię wybitnego pedagoga potwierdzają słowa tych, którzy mieli zaszczyt i przyjemność być jego uczniami.
Międzynarodowy Festiwal Muzyki, przyjmując imię Profesora Józefa Świdra, stał się niejako „wizytówką” śląskiej chóralistyki. Na festiwal składa się komplet różnorodnych wydarzeń, jak: przesłuchania konkursowe, koncerty, konferencje, seminaria i warsztaty. Konkursy angażują zespoły chóralne różnych generacji: od dziecięcych, przez młodzieżowe, akademickie, aż po te złożone z dojrzałych śpiewaków. Zespoły prezentują wysoki poziom wykonawstwa muzycznego, a wśród laureatów festiwalowych nagród nie brak chórów o ugruntowanej już pozycji, odnoszących liczne sukcesy na rozmaitych prestiżowych konkursach. Zmaganiom konkursowym podczas festiwalu towarzyszy wymiana doświadczeń artystycznych i edukacyjnych, popularyzacja literatury chóralnej różnych stylów i epok oraz konfrontacja wyników badań naukowych. Wszystko to służyć ma kultywowaniu sztuki muzycznej regionu i rozpowszechnianiu miłości do śpiewu – bez względu na wiek, umiejętności czy przynależność narodową śpiewających.
Międzynarodowy Festiwal Muzyki im. Profesora Józefa Świdra niewątpliwie odnalazł swoje miejsce w kalendarzu imprez kulturalnych w Polsce.
Dzięki temu wydarzeniu, Śląsk Cieszyński, a tym samym Uniwersytet Śląski w grudniowy czas stają się na chwilę „muzycznym sercem” Polski.
Foto. Krzysztof Puda
