Uniwersytet Śląski w Katowicach

OPIS SPECJALNOŚCI NAUCZYCIELSKIEJ NA KIERUNKACH STUDIÓW PRZYGOTOWUJĄCYCH DO WYKONYWANIA ZAWODU NAUCZYCIELA PRZEDMIOTU/PRZEDMIOTÓW/ZAJĘĆ W UNIWERSYTECIE ŚLĄSKIM UWZGLĘDNIAJĄCY PRZYGOTOWANIE PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNE W RAMACH KOLEGIUM DYDAKTYKI OGÓLNOUNIWERSYTECKIEJ
(od cyklu 2023/2024)

Obraz autorstwa Jeshoots, mat. pobrany z pixabay

PRZYGOTOWANIE DO WYKONYWANIA ZAWODU NAUCZYCIELA – zasady ogólne

Przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela w Uniwersytecie Śląskim realizowane jest w ramach:

1. jednolitych studiów magisterskich,
2. studiów I i II stopnia, w ramach specjalności nauczycielskich,
3. indywidualnej ścieżki przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela/ki,
4. studiów podyplomowych kierowanych do pracowników sektora edukacji i osób uzupełniających przygotowanie pedagogiczne niezbędne do wykonywania zawodu nauczyciela.

Forma i program kształcenia pozostają w zgodzie z zapisami Rozporządzenia Ministra nauki i Szkolnictwa Wyższego z 25.07.2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela [z póź. zm.].

W świetle zapisów Rozporządzenia, po ukończeniu studiów, w szkołach i innych placówkach oświatowych prowadzić zajęcia mogą osoby, które:

• uzyskały wykształcenie wyższe magisterskie zgodne z nauczanym przedmiotem (w obszarze wskazanym w podstawie programowej dla nauczanego przedmiotu); oznacza to, że ukończyły studia kierunkowe w cyklu obejmującym studia pierwszego i drugiego stopnia (na tym samym kierunku) lub pięcioletnie – jednolite studia magisterskie w wymaganym zakresie,
• posiadają pełne przygotowanie pedagogiczne, które obejmuje przygotowanie merytoryczne i przygotowanie pedagogiczne. Przygotowanie pedagogiczne obejmuje przygotowanie psychologiczno-pedagogiczne i przygotowanie dydaktyczne. Przygotowanie dydaktyczne obejmuje podstawy dydaktyki i emisję głosu oraz przygotowanie dydaktyczne do nauczania przedmiotu lub prowadzenia zajęć, za: Rozporządzeniem MNiSW z dnia 25 lipca 2019 r., zał.1., pkt.2.3.; oraz: [..] przez przygotowanie pedagogiczne należy rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktyką pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin. Za: Rozporządzeniem MEN z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli; § 2 pkt 2.

Każda osoba studiująca w Uniwersytecie Śląskim, chcąca zostać w przyszłości nauczycielką lub nauczycielem przedmiotu/zajęć, zobowiązana jest do ukończenia studiów, specjalności lub indywidualnej ścieżki przygotowującej do wykonywania zawodu nauczyciela [wg ustalonych zasad, patrz: Indywidualna ścieżka przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela przedmiotu/zajęć].

WAŻNE:

Program kształcenia nauczycieli w Uniwersytecie Śląskim, od roku akademickiego 2023/2024, na kierunkach zorganizowanych w ramach Nowej Koncepcji Studiów (NKS), określony został jako zintegrowana ścieżka kształcenia (ZoŚKa) i realizowany jest na I i II stopniu studiów. W ramach zintegrowanej ścieżki kształcenia nauczycielskiego osoby studiujące uzyskują możliwość przygotowania się do wykonywania zawodu nauczyciela/ki na kierunkach ze specjalnościami nauczycielskimi lub obierając indywidualną ścieżkę kształcenia nauczycielskiego.

OPIS PRZYGOTOWANIA DO WYKONYWANIA ZWODU NAUCZYCIELA JEDNEGO PRZEDMIOTU LUB ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALNOŚCI NAUCZYCIELSKIEJ

Osoby studiujące przygotowujące się do wykonywania zwodu nauczyciela jednego przedmiotu (lub zajęć) na studiach opracowanych zgodnie z Nową Koncepcją Studiów, w ramach specjalności nauczycielskich, realizują:

1. zajęcia kierunkowe, obowiązujące wszystkie osoby studiujące bez względu na wybór specjalności. Są to jednocześnie zajęcia: moduły i grupy modułów, merytorycznie powiązane z celami i treściami podstawy programowej (na odpowiednim etapie edukacyjnym) przedmiotu, do nauczania którego studentki i studenci się przygotowują. W Rozporządzeniu ten blok zajęć określa się jako: GRUPA ZAJĘĆ A, a jej zakres i treść określone są na kierunku studiów. Blok zajęć kierunkowych osoby studiujące realizują i zaliczają z innymi studentami i studentkami na macierzystym kierunku.
2. zajęcia z zakresu przygotowania pedagogicznego (opisane jako GRUPA ZAJĘĆ B i C) obejmujące ściśle określone w Rozporządzeniu treści i zakresy, w tym:

• w zakresie przygotowania psychologiczno-pedagogicznego – GRUPA ZAJĘĆ B:
  • psychologię – 90h
  • pedagogikę– 90h
  • warsztaty psychologiczne – 15h
  • warsztaty pedagogiczne – 15h
  • praktykę psychologiczno-pedagogiczną – 30h
• w zakresie przygotowania dydaktycznego – GRUPA ZAJĘĆ C:
  • dydaktykę ogólną – 30h
  • emisję głosu – 30h
  • pierwszą pomoc przedmedyczną – 15h

Pełny zakres treściowy i godzinowy zajęć przygotowania pedagogicznego realizowany jest na studiach I i II stopnia. Za opracowanie i organizację tej grupy zajęć odpowiedzialny jest Zespół ds. kształcenia nauczycieli w Kolegium Dydaktyki Ogólnouniwersyteckiej (KDO). Oznacza to, że osoby studiujące w ramach specjalności lub ścieżki indywidualnej, blok zajęć: B i C realizują ze studentkami i studentami innych specjalności nauczycielskich, w grupach mieszanych, w ramach piątkowego bloku zajęć nauczycielskich.

3. ostatni blok zajęć (GRUPA ZAJĘĆ D), wymaganych do uzyskania pełnego przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela obejmujący przygotowanie w zakresie dydaktyki szczegółowej danego przedmiotu/zajęć, na danym etapie edukacji, w tym:

• 150 godzin dydaktyki szczegółowej oraz 120 godzin praktyki pedagogicznej dla przedmiotu nauczanego na II i III etapie edukacyjnym, czyli w szkole podstawowej i ponadpodstawowej,
• lub 90 godzin dydaktyki szczegółowej oraz 60 godzin praktyki pedagogicznej dla przedmiotu nauczanego na II lub III etapie edukacyjnym, czyli w szkole podstawowej lub ponadpodstawowej.

Zajęcia z grupy D organizowane i zaliczane są na macierzystym kierunku studiów, w grupie osób studiujących na specjalności nauczycielskiej.

WAŻNE:

1. Przygotowanie pedagogiczne (grupa zajęć B i C), realizowane jest przez osobę studiująca tylko raz, bez względu na ilość podjętych specjalności nauczycielskich.
2. Studia przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela trwają co najmniej 10 semestrów, co oznacza, że realizowane są jako studia pierwszego i drugiego stopnia, na kierunku, którego efekty uczenia się i treści zajęć zgodne są z celami i treściami opisanymi w podstawie programowej przedmiotu/zajęć, do nauczania którego osoby studiujące się przygotowują.
3. Właściwy dla kierunku i specjalności dyplom z suplementem potwierdzającym przygotowanie pedagogiczne wystawiany jest na głównym kierunku studiów, po ukończeniu pełnego cyklu kształcenia.

OPIS PRZYGOTOWANIA DO WYKONYWANIA ZWODU NAUCZYCIELA JEDNEGO I KOLEJNYCH PRZEDMIOTÓW LUB ZAJĘĆ W RAMACH SPECJALNOŚCI NAUCZYCIELSKIEJ

 W ramach zintegrowanej ścieżki kształcenia nauczycielskiego (ZoŚKa), na kierunkach, na których pozytywnie zweryfikowano zakres treści szczegółowych i efektów uczenia się w odniesieniu do podstaw programowych nauczanych przedmiotów /zajęć, osoby studiujące mogą podjąć studia przygotowujące do nauczania pierwszego i kolejnych przedmiotów/zajęć. Program studiów realizowany jest na I i II stopniu studiów, w ramach specjalności nauczycielskich. Osoby studiujące przygotowujące się do wykonywania zwodu nauczyciela pierwszego i kolejnych przedmiotów/zajęć, na studiach opracowanych zgodnie z NKS, w ramach specjalności nauczycielskich, realizują:

1. zajęcia kierunkowe opracowane przez jednostki prowadzące odpowiednie studia kierunkowe, w tym specjalności nauczycielskie dwuprzedmiotowe.

• w przypadku przygotowania do nauczania pierwszego przedmiotu/zajęć zakres opisany jako GRUPA ZAJĘĆ A1 obejmuje treści i efekty ustalone na wiodącym dla kształcenia dwuprzedmiotowego kierunku i specjalności studiów,
• w przypadku przygotowania do nauczania drugiego/kolejnego przedmiotu/zajęć, zakres zajęć określony jako GRUPA ZAJĘĆ A2 obejmuje treści i efekty ustalone przez jednostki prowadzące studia kierunkowe uwzględniające w warstwie merytorycznej kształcenia treści podstawy programowej drugiego/kolejnego przedmiotu/zajęć.

Zajęcia grupy A1 i A2 realizowane są na właściwych kierunkach; harmonogramy tych zajęć ustalane są w porozumieniu z jednostką prowadzącą kierunek wiodący dla specjalności dwuprzedmiotowej/wieloprzedmiotowej.

2. zajęcia z zakresu przygotowania pedagogicznego (opisane jako GRUPA ZAJĘĆ B i C) obejmujące ściśle określone w Rozporządzeniu treści i zakresy, w tym:

• w zakresie przygotowania psychologiczno-pedagogicznego – GRUPA ZAJĘĆ B:
  • psychologię – 90h
  • pedagogikę – 90h
  • praktykę psychologiczno-pedagogiczną – 30h
• w zakresie przygotowania dydaktycznego – GRUPA ZAJĘĆ C:
  • dydaktykę ogólną – 30h
  • emisję głosu – 30h
  • pierwszą pomoc przedmedyczną – 15h

Zajęcia z bloku B i C mieszczą się w ofercie modułów obszarowych realizowanych w ramach KDO i stanowią element wspólnego dla wszystkich specjalności nauczycielskich kształcenia w zakresie przygotowania pedagogicznego; za opracowanie i organizację grupy zajęć w ramach przygotowania pedagogicznego odpowiedzialny jest Zespół ds. kształcenia nauczycieli w KDO – analogicznie jak w przypadku przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela jednego przedmiotu. Oznacza to, że osoby studiujące w ramach specjalności dwuprzedmiotowej bloki zajęć: B i C realizują ze studentkami i studentami innych specjalności nauczycielskich, w grupach mieszanych, w ramach piątkowego bloku zajęć nauczycielskich.

3. zajęcia przygotowania dydaktycznego, w tym:

• przygotowanie dydaktyczne (GRUPA ZAJĘĆ D) obejmujące dydaktykę pierwszego przedmiotu nauczania lub rodzaju zajęć i praktykę zawodową: (w ilości: 90 godzin dydaktyki przedmiotowej i 60 godzin praktyki zawodowej w przypadku uzyskiwania uprawnień do nauczania jednego przedmiotu w szkole podstawowej lub ponadpodstawowej; do uzyskania uprawnień do nauczania w szkole podstawowej i ponadpodstawowej osoby studiujące realizują 150 godzin dydaktyki przedmiotowej i 120 godzin praktyki zawodowej);
• przygotowanie dydaktyczne (GRUPA ZAJĘĆ E) obejmujące dydaktykę drugiego/kolejnego przedmiotu nauczania lub rodzaju zajęć i praktykę zawodową: (w ilości: 90 godzin dydaktyki przedmiotowej i 60 godzin praktyki zawodowej w przypadku uzyskiwania uprawnień do nauczania drugiego przedmiotu w szkole podstawowej lub ponadpodstawowej; do uzyskania uprawnień do nauczania drugiego przedmiotu w szkole podstawowej i ponadpodstawowej osoby studiujące realizują 150 godzin dydaktyki przedmiotowej i 120 godzin praktyki zawodowej).

Zajęcia z grupy D i E organizowane i zaliczane są na kierunkach prowadzących kształcenie merytoryczne (analogicznie do GRUPY ZAJĘĆ A1 i A2), w grupie osób studiujących na specjalności nauczycielskiej. Harmonogram i zakres zajęć ustalane są w porozumieniu z dyrekcją kierunku wiodącego dla kształcenia dwuprzedmiotowego/wieloprzedmiotowego.

 WAŻNE:

1. Przygotowanie pedagogiczne (grupa zajęć B i C), realizowane jest przez osobę studiująca tylko raz, bez względu na to, do prowadzenia ilu przedmiotów/zajęć w ramach specjalności nauczycielskich osoba studiująca się przygotowuje.
2. Studia przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela trwają co najmniej 10 semestrów, co oznacza, że realizowane są jako studia pierwszego i drugiego stopnia, na kierunkach, których efekty uczenia się i treści zajęć zgodne są z celami i treściami opisanymi w podstawie programowej przedmiotów/zajęć, do nauczania których osoby studiujące się przygotowują.
3. Właściwy dla kierunku i specjalności dyplom z suplementem potwierdzającym przygotowanie pedagogiczne wystawiany jest na głównym kierunku studiów, po uzyskaniu wymaganych zaliczeń i zrealizowaniu wymaganych w programie efektów kierunkowych uczenia się na obu kierunkach, w ramach których osoba studiująca podjęła studia przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela dwóch przedmiotów/zajęć oraz po ukończeniu pełnego cyklu kształcenia.