Uniwersytet Śląski w Katowicach

ORGANIZACJA SPECJALNOŚCI NAUCZYCIELSKIEJ NA KIERUNKACH STUDIÓW PRZYGOTOWUJĄCYCH DO WYKONYWANIA ZAWODU NAUCZYCIELA PRZEDMIOTU/ÓW/ZAJĘĆ W UNIWERSYTECIE ŚLĄSKIM UWZGLĘDNIAJĄCY PRZYGOTOWANIE PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEGO W RAMACH KOLEGIUM DYDAKTYKI OGÓLNOUNIWERSYTECKIEJ
(od cyklu  2023.2024)

Przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela w Uniwersytecie Śląskim realizowane jest w ramach:

1. jednolitych studiów magisterskich,
2. studiów I i II stopnia, w ramach specjalności nauczycielskich,
3. indywidualnej ścieżki przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela/ki,
4. studiów podyplomowych kierowanych do pracowników sektora edukacji i osób uzupełniających przygotowanie pedagogiczne niezbędne do wykonywania zawodu nauczyciela.

Forma i program kształcenia pozostają w zgodzie z zapisami Rozporządzenia Ministra nauki i Szkolnictwa Wyższego z 25.07.2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela [z póź. zm.].

W świetle zapisów Rozporządzenia, po ukończeniu studiów, w szkołach i innych placówkach oświatowych prowadzić zajęcia mogą osoby, które:

1. uzyskały wykształcenie wyższe magisterskie zgodne z nauczanym przedmiotem (w obszarze wskazanym w podstawie programowej dla nauczanego przedmiotu); oznacza to, że ukończyły studia kierunkowe w cyklu obejmującym studia pierwszego i drugiego stopnia (na tym samym kierunku) lub pięcioletnie – jednolite studia magisterskie w wymaganym zakresie,
2. posiadają pełne przygotowanie pedagogiczne, które obejmuje przygotowanie merytoryczne i przygotowanie pedagogiczne. Przygotowanie pedagogiczne obejmuje przygotowanie psychologiczno-pedagogiczne i przygotowanie dydaktyczne. Przygotowanie dydaktyczne obejmuje podstawy dydaktyki i emisję głosu oraz przygotowanie dydaktyczne do nauczania przedmiotu lub  prowadzenia zajęć, za: Rozporządzeniem MNiSW z dnia 25 lipca 2019 r. , zał.1., pkt.2.3.; oraz: [..] przez przygotowanie  pedagogiczne należy rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia oraz pozytywnie ocenioną praktyką  pedagogiczną – w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin. Za: Rozporządzeniem MEN z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli; § 2 pkt 2.
3. po ukończeniu studiów nie związanych z kierunkiem, dla którego istnieje opracowana podstawa programowa nauczania lub inne przepisy regulujące zakres kwalifikacji, odbyły kwalifikacyjne studia podyplomowe (zgodnie z wymaganiami określonymi w treści MNiSW z 25.07.2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela z póź. zm./ ost. 2023 rok), zgodne z nauczanym przedmiotem lub zakresem działania,
4. zajęcia z zakresu języka obcego nowożytnego mogą poprowadzić także osoby, które są absolwentami dowolnego kierunku studiów i które legitymują się zaawansowaną, potwierdzoną stosownymi dokumentami znajomością języka obcego (zachodnioeuropejskiego) oraz posiadają pełne uprawnienia pedagogiczne (patrz p. b.).

Każda osoba studiująca w uniwersytecie Śląskim, chcąca zostać w przyszłości nauczycielką lub nauczycielem przedmiotu/zajęć, zobowiązana jest do ukończenia studiów, specjalności lub indywidualnej ścieżki przygotowującej do wykonywania zawodu nauczyciela.   

Program kształcenia nauczycieli w Uniwersytecie Śląskim, od roku akademickiego 2023/2024, na kierunkach zorganizowanych w ramach Nowej Koncepcji Studiów (NKS), określony został jako zintegrowana ścieżka kształcenia (ZoŚKa) i realizowany jest na I i II stopniu studiów. W ramach zintegrowanej ścieżki kształcenia nauczycielskiego osoby studiujące uzyskują możliwość przygotowania się do wykonywania zawodu nauczyciela/ki na kierunkach ze specjalnościami nauczycielskimi (lub obierając indywidualną ścieżkę kształcenia nauczycielskiego (IŚKa)).

Ogólny plan kształcenia nauczycielskiego w ramach specjalności obejmuje następujące grupy zajęć:

1. zajęcia kierunkowe obejmujące moduły i grupy modułów merytorycznie powiązane z celami i treściami podstawy programowej (na odpowiednim etapie edukacyjnym) przedmiotu (pierwszego), do nauczania którego studentki i studenci się przygotowują. W Rozporządzeniu ten blok zajęć określa się jako: GRUPA ZAJĘĆ A 1., a jej zakres i treść określone są na kierunku studiów. Blok zajęć kierunkowych osoby studiujące realizują i zaliczają z innymi studentami i studentkami na macierzystym kierunku. w przypadku przygotowania do nauczania drugiego/kolejnego przedmiotu/zajęć, zakres zajęć określony jako GRUPA ZAJĘĆ A2 obejmuje treści    i efekty ustalone przez jednostki prowadzące studia kierunkowe uwzględniające w warstwie merytorycznej kształcenia treści podstawy programowej drugiego/kolejnego przedmiotu/zajęć.

Zajęcia grupy A1 i A2 realizowane są na właściwych kierunkach; harmonogramy tych zajęć ustalane są w porozumieniu z jednostką prowadzącą kierunek wiodący dla specjalności dwuprzedmiotowej/wieloprzedmiotowej. 

2. zajęcia z zakresu przygotowania pedagogicznego (opisane jako GRUPA ZAJĘĆ B i C) obejmujące ściśle określone w Rozporządzeniu treści i zakresy, w tym:

• w zakresie przygotowania psychologiczno-pedagogicznego – GRUPA ZAJĘĆ B:
  • psychologię – 90h
  • pedagogikę – 90h
  • warsztaty psychologiczne – 15h
  • warsztaty pedagogiczne – 15h
  • praktykę psychologiczno-pedagogiczną – 30h
• w zakresie przygotowania dydaktycznego – GRUPA ZAJĘĆ C:
  • dydaktykę ogólną – 30h
  • emisję głosu – 30h
  • pierwszą pomoc przedmedyczną – 15h

Pełny zakres treściowy i godzinowy zajęć przygotowania pedagogicznego realizowany jest na studiach I i II stopnia. Za opracowanie i organizację tej grupy zajęć odpowiedzialny jest Zespół ds. kształcenia nauczycieli w Kolegium Dydaktyki Ogólnouniwersyteckiej (KDO). Oznacza to, że osoby studiujące w ramach specjalności lub ścieżki indywidualnej, blok zajęć: B i C realizują ze studentkami i studentami innych specjalności nauczycielskich, w grupach mieszanych, w ramach bloku zajęć nauczycielskich zaplanowanego w piątki w godzinach 8.00  do 15.00.

3. ostatni blok zajęć (GRUPA ZAJĘĆ D), wymaganych do uzyskania pełnego przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela obejmujący przygotowanie w zakresie dydaktyki szczegółowej danego przedmiotu/zajęć, na danym etapie edukacji, w tym:

• 150 godzin dydaktyki szczegółowej oraz 120 godzin praktyki pedagogicznej dla przedmiotu nauczanego na II i III etapie edukacyjnym, czyli w szkole podstawowej i ponadpodstawowej,
• lub 90 godzin dydaktyki szczegółowej oraz 60 godzin praktyki pedagogicznej dla przedmiotu nauczanego na II lub III etapie edukacyjnym, czyli w szkole podstawowej lub ponadpodstawowej.

Zajęcia z grupy D organizowane i zaliczane są na macierzystym kierunku studiów, w grupie osób studiujących na specjalności nauczycielskiej.  W przypadku przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela dwóch przedmiotów/zajęć przygotowanie dydaktyczne z GRUPY ZAJĘĆ E.  Obejmują one dydaktykę drugiego/kolejnego przedmiotu nauczania lub rodzaju zajęć i praktykę zawodową: (w ilości: 90 godzin dydaktyki przedmiotowej i 60 godzin praktyki zawodowej  w przypadku uzyskiwania uprawnień do nauczania drugiego przedmiotu w szkole podstawowej lub ponadpodstawowej; do uzyskania uprawnień do nauczania drugiego przedmiotu w szkole podstawowej i ponadpodstawowej  osoby studiujące realizują 150 godzin dydaktyki przedmiotowej i 120 godzin praktyki zawodowej). 

Zajęcia z grupy D i E organizowane i zaliczane są na kierunkach prowadzących kształcenie merytoryczne (analogicznie do GRUPY ZAJĘĆ A1 i A2). Harmonogram i zakres zajęć ustalane są w porozumieniu z kierunkiem wiodącym dla kształcenia dwuprzedmiotowego/wieloprzedmiotowego.

WAŻNE:

1. Przygotowanie pedagogiczne (grupa zajęć B i C), realizowane jest przez osobę studiująca tylko raz, bez względu na ilość podjętych specjalności nauczycielskich.
2. Studia przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela/ki trwają co najmniej 10 semestrów, co oznacza, że realizowane są jako studia pierwszego i drugiego stopnia, na kierunku, którego efekty uczenia się i treści zajęć zgodne są z celami i treściami opisanymi w podstawie programowej przedmiotu/zajęć, do nauczania którego osoby studiujące się przygotowują.
3. Właściwy dla kierunku i specjalności dyplom z suplementem potwierdzającym przygotowanie pedagogiczne wystawiany jest na głównym kierunku studiów, po ukończeniu pełnego cyklu kształcenia.