Chów, hodowla zwierząt i opieka weterynaryjna w starożytnym Rzymie w świetle przekazów autorów antycznych
Agnieszka Bartnik, Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0003-3518-1318
Starożytni Rzymianie przykładali duże znaczenie do rolnictwa i hodowli, stanowiących jedne z najważniejszych gałęzi gospodarki. Zwierzęta dostarczały niezbędnej siły pociągowej, produktów spożywczych, materiałów do produkcji odzieży, składników leków, ofiar dla bogów itd. Hodowla zwierząt zapewniała stały dochód właścicielom gospodarstw. Wysoka cena zwierząt hodowlanych oraz pozyskiwane od nich produkty powodowały, że zwracano uwagę na dobór opiekunów, ich wiedzę, a także umiejętności z zakresu opieki i żywienia zwierząt oraz ich diagnozowania i leczenia. Wiedza rzymskich agronomów w tym zakresie była na tyle zaawansowana, że pozwalała uniknąć wielu problemów wynikających z błędów żywieniowych, złego doboru hodowanych zwierząt czy rozprzestrzeniania się w stadach groźnych chorób.
W rzymskich gospodarstwach największą rolę odgrywały ssaki, wśród których najczęściej hodowano bydło, owce, kozy i świnie. Konie początkowo stanowiły nieliczną grupę zwierząt, ich hodowla upowszechniła się stopniowo ze względu na przemiany społeczne oraz gospodarcze w Imperium. Wśród ptaków największą popularnością cieszyły się kury, kaczki i gęsi, a wśród owadów pszczoły. W gospodarstwach trzymano także osły, muły, króliki, różnego rodzaju gryzonie, dzikie ptactwo, ryby, ślimaki itd., chociaż w przypadku niektórych gatunków potrzebne były specjalne warunki, co ograniczało ich hodowlę.
Hodowcy zwracali dużą uwagę na właściwy dobór zwierząt do hodowli, ich żywienie, w tym odpowiednie przechowywanie paszy oraz na diagnozowanie, zapobieganie i leczenie chorób.
Zachowane do dnia dzisiejszego antyczne teksty pozwalają stworzyć swoisty obraz metod, jakie stosowano, hodując i lecząc zwierzęta. Obraz ten jest mocno niekompletny, co wynika z właściwości źródeł pisanych, w tym ich podręcznikowego charakteru, oraz skupiania się autorów na terenach, w których sami posiadali gospodarstwa. Postępujące badania archeologiczne i archeozoologiczne pozwalają uzupełnić ten obraz, jednak nie wypełniają wszystkich luk. Materiał archeozoologiczny jest nadal mocno niekompletny, chociaż systematycznie pojawiają się nowe wyniki badań.
Pobierz bezpłatnie pod adresem: https://doi.org/10.31261/PN.4207