Nasilenie stresu, lęku i depresji kobiet w ciąży w siedmiu zachodnich krajach, w tym w Polsce, podczas pierwszej fali pandemii COVID-19 plasowało się powyżej normy. Wyniki międzynarodowych porównań wyznaczników zdrowia psychicznego kobiet ciężarnych opublikowane zostały w listopadzie tego roku w Social Science & Medicine. Są one owocem realizowanych w ramach międzynarodowego projektu I-COPE badań kierowanych rzez profesor Marci Lobel z Uniwersytetu Stony Brook z USA. W Polsce w projekt zaangażowane były trzy badaczki z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Śląskiego: dr Michalina Ilska, dr Anna Brandt-Salmeri i dr Anna Kołodziej-Zaleska.
Pandemia COVID-19 wywarła niewątpliwie bezprecedensowy wpływ na zdrowie publiczne, w tym zdrowie psychiczne, oraz wpłynęła na sytuację społeczną i ekonomiczną ludzi na całym świecie, zwłaszcza na grupy szczególnie wrażliwe. Do takich zaliczyć można kobiety ciężarne. Początek pandemii był dla kobiet w ciąży szczególnie stresujący, głównie ze względu na początkowo nieznany wpływ wirusa na płód, a także znaczne zmiany w opiece perinatalnej oraz praktykach związanychz porodem.
Badanie międzynarodowego zespołu I-COPE jest pierwszym dużym projektem badawczym mającym na celu porównanie stresu i zdrowia psychicznego kobiet w ciąży w krajach zachodnich.
W badaniu wzięło udział 8148 kobiet w ciąży (średnio około 27 tygodnia ciąży) ze Stanów Zjednoczonych, Polski, Niemiec, Szwajcarii, Hiszpanii, Włoch i Izraela. Kraje różniły się istotnie pod względem nasilenia stresu ciążowego związanego z pandemią i niezwiązanego z pandemią stresu prenatalnego, a także częstością występowania klinicznie istotnych poziomów lęku i depresji. Polska na tle innych krajów miała najwyższe wskaźniki depresji i stresu pandemicznego związanego
z przygotowaniem do porodu.
Chociaż kobiety w ciąży w krajach zachodnich o wysokich dochodach doświadczyły różnych poziomów stresu w wyniku pandemii COVID-19, badania potwierdziły, że stres pandemiczny jest silnym, powszechnym predyktorem objawów lękowych i depresyjnych u badanych osób niezależnie od narodowości. Wśród siedmiu krajów wskaźniki umiarkowanych i ciężkich objawów lękowych wahały się od 14,2% do 36%, a wskaźniki prawdopodobnych zaburzeń depresyjnych wahały się od 10,8% do 30,5%. Poziomy zaburzeń lękowych i depresyjnych wśród kobiet w Polsce, Niemczech i USA przekraczały światowe wskaźniki znane z analiz dokonanych przed pandemią. Kobiety w ciąży: młodsze lub spodziewające się pierwszego dziecka, z ciążą wysokiego ryzyka oraz te z ograniczonym dostępem do świeżego powietrza, doświadczały wyższego poziomu stresu, a wysoki stres z kolei przewidywał zaburzenia nastroju.
Profesor Marci Lobel i współpracownicy zwracają uwagę, że wiele badań przed pandemią –w tym te, które dotyczyły innych traumatycznych wydarzeń społecznych, takich jak klęski żywiołowe lub ataki terrorystyczne – również wskazują, że stres prenatalny jest czynnikiem ryzyka niekorzystnych zmian dla matki, płodu, niemowlęcia i rozwoju dziecka. Jednak porównania tych skutków w wielu krajach są rzadkie, a możliwość zbadania ich w kontekście globalnego kryzysu zdrowotnego, kiedy stres i jego konsekwencje są nasilone, jest niezrównana.
Autorzy konkludują, że wyniki badania I-COPE potwierdzają, że stres związany z pandemią jest silnym, powszechnym predyktorem objawów lękowych i depresyjnych u kobiet w ciąży. Dodają, że wyniki „można wykorzystać do badań i interwencji klinicznych w celu ochrony przed niepożądanymi konsekwencjami prenatalnego stresu, lęku i depresji, ponieważ te skutki stanowią długoterminowe zagrożenie dla zdrowia i dobrego samopoczucia kobiet i ich potomstwa.”
Publikacja zyskała zainteresowanie światowych mediów, informacja o badaniach pojawiła się między innymi w amerykańskiej gazecie „Newsday” https://www.newsday.com/news/health/coronavirus/stony-brook-study-pregnant-women-pandemic-stress-vj7pvjqh czy w MedicalPress: https://medicalxpress.com/news/2022-11-threats-covid-significant-anxiety-depression.html
Więcej informacji o badaniach:
Lobel, M., Preis, H., Mahaffey, B., Schaal, N. K., Yirmiya, K., Atzil, S., Reuveni, I., Balestrieri, M., Penengo, C., Colli, C., Garzitto, M., Driul, L., Ilska, M., Brandt-Salmeri, A., Kołodziej-Zaleska, A., Caparros-Gonzalez, R. A., Castro, R. A., La Marca-Ghaemmaghami, P., & Meyerhoff, H. (2022). Common model of stress, anxiety, and depressive symptoms in pregnant women from seven high-income Western countries at the COVID-19 pandemic onset. Social science & medicine (1982), 315, 115499. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2022.115499).
