Zespół Hydrobiologii i Monitoringu Wód
Temat badawczy: Czynniki warunkujące występowanie bezkręgowców i makrofitów z uwzględnieniem gatunków obcych i obcych inwazyjnych w silnie przekształconych środowiskach wodnych w kontekście zmian klimatycznych i środowiskowych
Górny Śląsk jest jednym z najbardziej uprzemysłowionych i zurbanizowanych regionów w Europie, natomiast Górnośląskie Zagłębie Węglowe jest jednym z największych w świecie. Silne uprzemysłowienie tego regionu i eksploatacja węgla kamiennego ma wpływ na wszystkie elementy środowiska. Naturalne wody podziemne dopływające do wyrobisk górniczych niosą wysokie ładunki soli. Wody te są odpompowywane na powierzchnię i odprowadzane do rzek, tym samym zwiększając stopień zasolenia wód w dorzeczu Wisły i Odry. Silne przekształcenie środowisk wodnych tego regionu wiąże się m. in. z ponadnormatywnym stężeniem w wodzie Cl–, SO42-, biogenów, metali ciężkich, a także Potok Gromiecki i Potok Goławiecki w wyniku odprowadzania wód kopalnianych są obecnie najbardziej zasolonymi rzekami w skali globalnej (45,4‰, Morze Śródziemne 33-39‰). Rzeki te mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska. Antropogeniczne zasolenie wód powierzchniowych stanowi problem ogólnoświatowy. Polityka Państw Członkowskich UE zakładała m. in. poprawę jakości wód w każdym dorzeczu i osiągnięcie do roku 2015 ich dobrego stanu ekologicznego. Cel ten do chwili obecnej nie został osiągnięty.
Zasolone środowiska wodne stanowią nowe siedliska dla organizmów euryhalinowych oraz drogi migracji dla inwazyjnych gatunków obcych zagrażających rodzimej faunie i florze. Dlatego też niezbędne jest monitorowanie ich dróg migracji, tempa rozwoju oraz analiza i ocena ryzyka takiego zagrożenia. Niezbędne jest także podjęcie działań ograniczających tak silną antropopresję w obrębie zlewni Wisły i Odry związaną m.in. z eksploatacją węgla kamiennego, przede wszystkim w kontekście zmian klimatycznych i środowiskowych. Proponowana tematyka badawcza wpisuje się w POB 3 UŚ oraz POB 6 Politechniki Śląskiej w Gliwicach.
Słowa kluczowe:
- hydrobiologia,
- monitoring wód,
- zasolenie antropogeniczne,
- gatunki obce,
- bioróżnorodność
Skład zespołu:
- Dr hab. Iga Lewin, prof. UŚ – lider zespołu
- Dr Dariusz Halabowski
- Lic. Milena Kuropatwa
- Prof. dr hab. inż. Zbigniew Rymarski