Uniwersytet Śląski w Katowicach

Głównym celem projektu jest przywrócenie reżimu hydrologicznego, a tym samym różnorodności biologicznej, szczególnie związanej z terenami podmokłymi, obszarów zlewni dwóch rzek: Pszczynka (południowa Polska, zlewnia: 368,3 km2, długość rzeki: 45,8 km) u Karvinský potok (Czechy, zlewnia: 20,5 km2, długość rzeki: 8,3 km na północny wschód od Republiki Czeskiej, województwo morawsko-śląskie), które uległy głębokim zmianom w wyniku nadmiernej eksploatacji, głównie węgla kamiennego, w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Negatywne oddziaływanie górnictwa przejawia się głównie w zmianie sieci hydrograficznej, głównie przez osiadanie terenu, właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne wód powierzchniowych.

Celem projektu jest znalezienie i zweryfikowanie optymalnych działań na rzecz przywrócenia i/lub wzmocnienia różnorodności biologicznej obu zlewni (i podobnych obszarów poprzemysłowych, zniszczonych w innych regionach Europy), jest zatem pilną koniecznością środowiskową i społeczną. Aby to osiągnąć, zakładamy następujące hipotezy: 

1. Wzmocnienie różnorodności biologicznej można osiągnąć poprzez połączenie
   1. włączenia wcześniejszych rozwiązań hydrotechnicznych do współczesnych warunków hydrologicznych,
   2. obserwacji i ograniczonej kontroli spontanicznego rozwoju roślinności w procesie wtórnej sukcesji na zniszczonych terenach,
   3. badania mieszkańców i użytkowników obszaru.
2. Wartości usług ekosystemowych i modele matematyczne zarządzania zlewniami mogą być wspólnym mianownikiem dla porównania wcześniejszych, obecnych i przyszłych rozwiązań w zakresie wzmocnienia różnorodności biologicznej.
3. Model stworzony przede wszystkim dla zlewni Pszczynki będzie weryfikowalny także dla Karvinský potok i ewentualnie innych europejskich zlewni o charakterze poprzemysłowym.

Wykorzystane zostaną następujące metody i narzędzia: kwerenda archiwalna; analizy map starożytnych i współczesnych; teledetekcja; monitorowanie wód i osadów; szacowanie wartości usług ekosystemowych; metody i narzędzia modelowania (dynamiczny model hydrologiczny, SWAT, cyfrowe modele wysokościowe); analizy użytkowania gruntów (GIS); narzędzia do badań ankietowych; monitoring hydroekologiczny (HEM).

Rozwiązania uzyskane w tym projekcie będą w pierwszej kolejności weryfikowane przez Partnerów projektu stopniowo, wraz z pozyskaniem danych w trakcie trwania projektu. Ponadto, po zakończeniu projektu, wszyscy Partnerzy będą mogli wdrożyć rozwiązanie podczas przygotowywania instrukcji i dyrektyw dla władz i zarządców zbiorników wodnych, dostosowanych do specyfiki lokalnych uwarunkowań prawnych, administracyjnych.

Słowa kluczowe:

• Gospodarka wodna
• Gospodarowanie środowiskiem wodnym
• Oczyszczanie wód
• Przeciwdziałanie suszy
• Analizy przyczynowo skutkowe złego stanu wód

1. Dr hab. Andrzej Woźnica, prof. UŚ – lider zespołu
2.  Dr hab. Damian Absalon, prof. UŚ
3.  Dr Michał Krzyżowski 
4.  Dr hab. Magdalena Matysik 
5.  Dr hab. Edyta Sierka, prof. UŚ 
6.  Dr inż. Marcin Libera
7.  Lic. Julia Kuczek
8.  Lic. Aleksandra Rubin