o instytucie instytut dawniej i dziś

Instytut Nauk o Kulturze powstał 1 października 2019 roku w wyniku wprowadzenia nowej struktury Uniwersytetu Śląskiego, powołującego jako jednostki uczelni instytuty odpowiadające dyscyplinom naukowym określonym w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 roku w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych.

Instytut Nauk o Kulturze tworzą obecnie pracownicy dawnych jednostek Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach:

Instytutu Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych, który został powołany 23 grudnia 1991 roku jako Instytut Nauk o Kulturze w ramach Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W grudniu 2012 roku zmienił nazwę na Instytut Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych, co oddawało charakterystykę badań prowadzonych przez pracowników, koncentrujących się na problematyce kulturowej w perspektywie różnych subdyscyplin: medioznawstwa, antropologii, komunikologii, estetyki, teatrologii, literaturoznawstwa i medioznawstwa. Na strukturę INKSI w 2019 roku składało się sześć zakładów naukowo-dydaktycznych: Zakład Teorii i Historii Kultury, Zakład Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach, Zakład Teatru i Dramatu, Zakład Kultury Literackiej, Zakład Komunikacji Kulturowej, Zakład Estetyki i Antropologii Przestrzeni.

Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej, którego zalążkiem był powołany w 1995 r. Zakład Etnologii, przekształcony z czasem w Katedrę Etnologii w Instytucie Nauk Społecznych i Nauk o Kulturze, a później w Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej na dawnym Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji. Jednym z istotnych wyróżników etnologicznego ośrodka są badania etnologiczne z użyciem materiałów atlasowych. Na strukturę IEiAK w 2019 roku składały się dwa zakłady naukowo-dydaktyczne: Zakład Teorii i Badań Antropologicznych, Zakład Studiów Globalnych.

Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, który powstał w grudniu 1991 roku na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Na strukturę IBiIN w 2019 r. składały się cztery zakłady naukowo-dydaktyczne: Zakład Bibliotekoznawstwa, Zakład Historii Książki i Bibliotek, Zakład Kultury Czytelniczej i Informacyjnej, Zakład Zarządzania Informacją.

Pracownicy Instytutu posiadają wzajemnie dopełniające się kompetencje pozwalające na badania komparatystyczne, porównawcze, badania terenowe (na Śląsku oraz w różnych częściach świata), zakładające integrowanie wiedzy historycznej z wiedzą na temat współczesnych zjawisk kultury, lokujące się w głównych światowych trendach, zwłaszcza w zakresie:

cyberkultury, humanistyki cyfrowej, problematyki intermedialności, antropologii oraz designu mediów, edukacji multimedialnej, analizy rzeczywistości kulturowej po automatyzacji – w dobie, gdy cybernetyka zastępuje filozofię, a sztuczna inteligencja wyznacza kierunki technologizacji,
dziedzictwa kulturowego, historycznych modeli życia i wartości kultury zastanej, teoretycznej refleksji skupionej na zagadnieniach związanych z kulturą i cywilizacją, a także diagnozy współczesnej kondycji człowieka w kontekście praktyk postindustrialnych i posthumanistycznych, także różnego rodzaju przestrzeni (np. pograniczy politycznych i kulturowych),
zjawisk kulturowych zachodzących w ekosystemach opartych z jednej strony na harmonijnym funkcjonowaniu człowieka ze środowiskiem przyrodniczym (np. tereny górskie), a z drugiej – zjawisk zachodzących w obrębie przestrzeni postindustrialnych,
jakości informacji i jej wpływu na zdrowie użytkowników (higiena informacji), barier informacyjnych oraz praktyk pozwalających je przełamywać, z wyraźnym ukierunkowaniem na użytkownika informacji jako interesariusza instytucji informacji, nauki i kultury, zgodnie z wyraźnym w nauce skupieniem uwagi na potrzebach informacyjnych,
zjawiska performansu i jego obecności w różnych dziedzinach życia (artystycznego, religijnego, społeczno-politycznego, rozrywkowego) – badania powiązane są z tendencjami obserwowanymi w obszarze nauk humanistycznych w wyniku zwrotu performatywnego.

Unikalność prowadzonych badań wynika, z jednej strony, z kilkudziesięcioletniej tradycji śląskich badań kulturoznawczych, filmoznawczych, teatrologicznych, etnograficznych, z drugiej – z oryginalnych, autorskich podejść badawczych pracowników Instytutu o znacznym potencjale rozpoznawalności w kraju i za granicą, podejść dotyczących zwłaszcza kultury cybernetycznej i designu mediów, komunikacji multimedialnej, polskiej teorii kultury w perspektywie światowych studiów kulturologicznych, międzydyscyplinowych badań terenowych (aktualnie w Sudanie), Polskiego Atlasu Etnograficznego, ochrony światowego i polskiego dziedzictwa kulturowego (tradycyjnego i elektronicznego) w perspektywie bibliologicznej, informacyjnej i chemicznej, performatywnych praktyk pisania dla współczesnego teatru. Pracownicy Instytutu Nauk o Kulturze w swoich badaniach skupiają się także na analizie zjawisk w mikroskali.

CZASOPISMA

„Studia Etnologiczne i Antropologiczne”

to specjalistyczne czasopismo naukowe

o profilu etnologicznym

SERIE