Uniwersytet Śląski w Katowicach

Nazwa zespołu badawczego: Teologia homiletyczna

Kierownik: ks. prof. dr hab. Leszek Szewczyk (Wydział Teologiczny)

Członkowie zespołu:

1. Bartłomiej Kuźnik, dr, adiunkt WTL UŚ
2. Mateusz Włosek, mgr lic., doktorant Szkoła Doktorska
3. Krystian Salewski (student WTL UŚ), od 2024 r.

Opis projektu:

W najnowszych publikacjach homileci wskazują na priorytetową rolę homilii w przepowiadaniu słowa Bożego, akcentują mistagogiczny wymiar homilii. Szeroko omawiane są zagadnienia z zakresu homiletyki formalnej, zwłaszcza zaś retorycznego wymiaru przepowiadania. Ciągle natomiast aktualny jest postulat prowadzenia badań recepcji nauki Kościoła na temat przepowiadania słowa Bożego w polskiej praktyce kaznodziejskiej. Celem planowanych badań jest określenie kierunków rozwoju najnowszej teologii homiletycznej oraz stopnia poszukiwania nowych sposobów skutecznego głoszenia Ewangelii. Badania zespołu polegają na analizie stopnia dostosowania teorii i praktyki kaznodziejskiej do dokonujących się zmian kulturowych, antropologicznych i społecznych. Coraz bardziej zauważalne procesy sekularyzacyjne mają znaczny wpływ na teologię homiletyczną. Jej zadaniem jest wypracowanie – w świetle analizy aktualnej sytuacji – zasad i dyrektyw, dzięki którym kościelna posługa słowa może skutecznie wypełniać swoją misję. Powyższe zagadnienia są przedmiotem badań zespołu. Wymiernym efektem badań będą publikacje monografii i artykułów naukowych zaadresowanych do teologów, duszpasterzy, katechetów oraz wszystkich zainteresowanych problematyką przepowiadania słowa Bożego. 

Okres realizacji projektu:  

01.01.2020 – 31.12.2026

Nazwa zespołu badawczego: Soteriologia biblijna

Kierownik: ks. prof. dr hab. Artur Malina

Członkowie zespołu: 

1. Łukasz Bergel (doktorant Wydziału Teologicznego UŚ) 

Opis projektu:

Celem badań jest pogłębienie zrozumienia wybranych aspektów historycznego rozwoju teologii biblijnej Nowego i Starego Testamentu, ze szczególnym uwzględnieniem stanowiącej jej zwornik soteriologii. Teksty wybierane do badań pod kątem związku z tym zakresem teologii biblijnej stanowią przedmiot analiz diachronicznych i synchronicznych, ukierunkowanych zarówno na odkrycie ich znaczenia w określonym momencie historycznym i kontekście społecznym, zwłaszcza judaizmu okresu Drugiej Świątyni i świata grecko-rzymskiego, jak i na zdeterminowanie ich funkcji świadectwa objawienia Bożego. Wymiernym efektem badań będą publikacje monografii i artykułów naukowych zaadresowanych do biblistów oraz upowszechnianie wyników badań w postaci praktycznych wprowadzeń w znaczenie tejże teologii dostępnych dla przedstawicieli innych dyscyplin teologicznych, dla których Biblia jest fundamentalnym źródłem. 

Okres realizacji projektu:  

01.02.2020 – 31.12.2024

Nazwa zespołu badawczego: Prawo – kultura – integracja = Law – Culture – Integration

Kierownik: ks. dr hab. Andrzej Pastwa, prof. UŚ

Członkowie Zespołu:

1. h. c. Prof. PhDr. Pavol Dancák, University of Presov, Slovakia
2. Prof. Dr hab. Damián Němec, Palacký University in Olomouc, Czech Republic
3. ks. dr Przemysław Sawa, adiunkt WTL UŚ

Opis projektu:

Celem zadania badawczego jest odkrycie „na nowo” i pogłębienie prawdy, że prawo i jego kultura stanowią ważny czynnik partycypacji, uwspólnotowienia, jednoczenia w różnorodności, a szerzej – humanizacji świata (personalizacji człowieka i personalizacji świata w relacji do człowieka). Badania ukierunkowane będą ku „ekumenicznej” identyfikacji i komunikacji prawd/wartości/praw i obowiązków, które współcześnie należy uznać za istotne dla obrony i promocji godności osoby (człowieka i chrześcijanina), chrześcijańskiej tożsamości małżeństwa i rodziny, jak również obecności „ducha” chrześcijańskiego we wspólnotach i społecznościach lokalnych, społeczeństwach i narodach oraz systemach prawnych państw jednoczącej się Europy. Realizacji wymienionego celu służyć będzie przyjęty „klucz” metodologiczny: paradygmat „spotkania” myśli Wschodu i Zachodu (spotkania na interdyscyplinarnym polu badań przedmiotowej problematyki, głównie przedstawicieli kościelnej myśli prawnej i teologów i filozofów). 

Okres realizacji projektu:  

01.01.2020 – 31.12.2025

Nazwa zespołu badawczego: Edukacja religijna wobec przemian religijno-kulturowych w Europie

Kierownik: ks. dr hab. Roman Buchta, prof. UŚ

Członkowie zespołu: 

1. prof. dr hab. Anna Zellma – Wydział Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
2. ks. prof. dr hab. Wojciech Cichosz – Wydział Teologiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 

Opis projektu:

Tematyka dialogu kulturowego w dobie dynamicznie rozwijającej się technologii komunikacyjnej wymaga uwagi. Szczególnie jest to ważne w kontekście unifikującej globalizacji, tworzenia się ponadnarodowych struktur, w opozycji do których zachodzą procesy przeciwstawne: akceleracji i fragmentaryzacji życia społecznego, a wszystko to w obrębie społeczeństw wielokulturowych. Tematyka dialogu kulturowego w warunkach komunikacji międzykulturowej zachodzi w oparciu o podstawowe założenia fenomenologicznej koncepcji tożsamości kulturowej. Każda kultura postrzega rzeczywistość w inny, charakterystyczny dla siebie sposób, wykształcając odmienne paradygmaty przekonań, zbiory wartości i postaw, tradycje i zwyczaje. To sprawia, że multikulturalizm, transkulturowość, dialog międzyreligijny, ekumenizm czy też regionalizm dotyczą wszystkich.

Okres realizacji projektu:  

01.01.2022 – 31.12.2024

Nazwa zespołu badawczego: Parafie miedzykulturowe w Niemczech

Kierownik: ks. prof. dr hab. Ireneusz Celary

Członkowie zespołu: 

ks. dr hab., prof. UŚ Bogdan Biela

Opis projektu:

Projekt badawczy ma celu ukazanie w świetle dokumentu Stolicy Apostolskiej pt. Pastorale Orientierungen für die interkulturelle Migrantenseelsorge (03.05.2022)  problemu postrzegania „imigrantów jako błogosławieństwo” w wspólnotach katolickich PMK w Niemczech. Zgodnie z postulatami dokumentu projekt pragnie pokazać na ile faktycznie imigranci są szansą dla ożywienia życia Kościoła lokalnego. Wiąże się to ściśle z pytaniem pastoralnym: co należy czynić aby wspólnoty lokalne wzbogacone różnorodnością kulturową migrantów mogły wykorzystać tę szansę dla ożywienia parafii. Zagadnienie to jest o tyle istotne, gdyż w niedalekiej przyszłości podobny problem może być bardzo aktualny także w Kościele w Polsce.

Okres realizacji projektu:  

01.01.2024 – 31.12.2025

Nazwa zespołu badawczego: Kościół IV-IX w. – ludzie, wydarzenia, teologia

Kierownik: ks. dr hab., prof. UŚ Andrzej Uciecha

Członkowie zespołu: 

ks. dr Wojciech Kamczyk

Opis projektu:

Badania naukowe koncentrują się na działalności wybranych, wczesnochrześcijańskich pisarzy kościelnych (IV-VI w.), którzy posiadali istotny wpływ na rozwój chrześcijaństwa, zarówno na Wschodzie (m. in. Afrahat, Efrem Syryjczyk), jak i na Zachodzie (m. in. Augustyn z Hippony, Awit z Vienne, Faust z Riez). Celem badań jest poszukiwanie odpowiedzi na pytania: jak w badanym okresie kształtowała się doktryna chrześcijańska, życie Kościoła, w jaki sposób przedstawiciele wspólnot chrześcijańskich reagowali na wyzwania swoich czasów, w jakim zakresie uwarunkowania te wpłynęły na rozwój ich przekonań, poglądów i idei. Celem badań będzie wykazanie wpływu wybranych pisarzy chrześcijańskie starożytności na rozwój doktryny, duszpasterstwa i dyscypliny prawnej Kościoła.

Okres realizacji projektu:  

01.01.2024 – 31.12.2026

Nazwa zespołu badawczego: Historycy Kościoła na Górnym Śląsku

Kierownik: ks. dr hab., prof. UŚ Damian Bednarski

Członkowie zespołu:

ks. prof. dr hab. Henryk Olszar

mgr Tomasz Nocoń (doktorant SD)

Opis projektu:

W ramach tematu badawczego ks. Henryk Olszar zajmie się polityczną i obywatelską działalnością księży diecezji katowickiej w Drugiej Rzeczypospolitej, zaś Tomasz Nocoń, przedstawiciel Szkoły Doktorskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, opracuje życie i działalność ks. Józefa Schuberta, kapłana diecezji katowickiej, prześladowanego przez system nazistowski w Niemczech i komunistyczny w Polsce. Ks. Damian Bednarski będzie kontynuował badania dotyczące emigracyjnej działalności abp. Józefa Gawliny, a także zaangażowania Watykanu w organizowanie struktur kościelnych na Górnym Śląska w  latach dwudziestych XX wieku.

Okres realizacji projektu:

01.01.2024 – 31.12.2026

Nazwa zespołu badawczego: Zespół badawczy teologów dogmatyków

Kierownik: dr hab. Marek Kita

Członkowie zespołu:

ks. prof. dr hab. Jan Słomka

ks. dr hab., prof. UŚ Jacek Kempa

ks. dr Grzegorz Strzelczyk

ks. dr hab. Sławomir Zieliński

Opis projektu:

W ramach projektu chcemy zajmować się jednym z najistotniejszych obecnie zagadnień teologicznych, czyli wzajemną relacją wiary i rozumu, a więc pytaniem o wzajemne relacje  racjonalności i teologii. Celem projektu jest publikacja tekstów teologicznych, które przyczynią się do lepszego rozumienia wewnętrznej natury teologii oraz wzajemnych relacji teologii i racjonalności, a przez to do umacniania życia wiary w Kościele katolickim w Polsce.

Okres realizacji projektu:

01.01.2024 – 31.12.2027

Nazwa zespołu badawczego: Badania nad małżeństwem i rodziną w aspekcie antropologiczno-teologicznym

Kierownik: ks. dr hab., prof. UŚ Antoni Bartoszek

Członkowie zespołu:

ks. dr hab., prof. UŚ Arkadiusz Wuwer

ks. dr Wojciech Surmiak

dr Aleksandra Kłos-Skrzypczak

dr Monika Gwóźdź

ks. dr Maciej Basiuk

ks. dr Bartłomiej Kuźnik

ks. dr Tomasz Gwoździewicz

Opis projektu:

Wydział Teologiczny UŚ w Katowicach ma już doświadczenia w realizowaniu badań nad rodziną. Doświadczenia te związane są z prowadzeniem kierunku nauki o rodzinie. Badania naukowe nad rodziną były zintensyfikowane w okresie, kiedy to nauki o rodzinie po raz pierwszy znajdowały się na liście dyscyplin naukowych. Obecnie znów na tejże liście znajdują się. Na chwilę obecną z wielu względów nie jest możliwe stworzenie w Wydziale Teologicznym Instytutu Nauk o Rodzinie. Powołanie zespołu badań na małżeństwem i rodziną pozwoli zintensyfikować oraz zintegrować badania naukowe nad rodziną w ramach Instytutu Nauk Teologicznych, co może przyczynić się do umocnienia tegoż Instytutu. Do zespołu należą przedstawiciele różnych subdyscyplin teologicznych, prowadzący zajęcia dydaktyczne na kierunku nauki o rodzinie.

Okres realizacji projektu:

01.01.2024 – 31.12.2025

Nazwa zespołu badawczego: Multisensoryczność i performatywność tekstu biblijnego

Kierownik: s. dr hab. Joanna Nowińska

Członkowie zespołu:

Anna Skorupa (studentka WTL UŚ)

Daniel Kołodziejczyk (student WTL UŚ)

ks. Konrad Jaworecki (UKSW)

Opis projektu:

Istotą projektu jest przeprowadzenie badań tekstu całej Biblii pod kątem multisensoryczności i perfmatywnosci, poznanie sposobów przywoływania zmysłów w tekście i wykorzystywania odniesień do nich w procesie perswazji oraz tworzenia performansu, jako pokłosia semantyki hebrajskiego dbr. Proces badawczy będzie obejmował aspekt językowy (pojęcia), retoryczny (układy słowne, obrazy, układy treściowe), kulturowy (uwzględnienie pierwotnej oralności kultury semickiej i jej wpływu na kształt tekstu biblijnego),
psychologiczny (specyfikę uchwycenia sensorów, reakcji na nie i dalszej obróbki niesionego w tym procesie materiału oraz form performatywnych), neurodydaktyczny (rola zmysłów w procesie interioryzacji treści i jej memoryzacji, ….), teologiczny, teatralny, performatywny.

Okres realizacji projektu:

01.01.2024 – 31.12.2024