Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polish
  • English
Inicjatywa Doskonałości Badawczej
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

LifeInDust

Życie przy autostradzie – skutki narażenia roślinożernych bezkręgowców na pył z opon

grafika

Sprawdzimy, czy fauna bezkręgowców wykorzystujących do życia roślinność przy drogach szybkiego ruchu zmienia się w zależności od odległości od pasa ruchu. Zbadamy też, jakie inne zanieczyszczenia towarzyszą cząstkom pyłu z opon oraz czy cząstki, zarówno te niezanieczyszczone dodatkowo, jak i te z towarzyszącymi zanieczyszczeniami, zjedzone przez testowane bezkręgowce, powodują zmiany w ich procesach życiowych.

słowa kluczowe: fizykochemia pyłu, gatunki modelowe, gleba, liście, owady


Według szacunków przeciętny samochód emituje dziennie 5,8 mg pyłu z opon na 1 przejechany kilometr. Przy średniej liczbie 50 tys. samochodów codziennie poruszających się po jednej z polskich autostrad A4 daje to 290 g pyłu/km. Taka ilość tworzy presję środowiskową w postaci zanieczyszczenia trafiającego do różnych organizmów żyjących przy tej drodze szybkiego ruchu. Pył przedostaje się do gleby czy wód gruntowych, utrzymuje się też na roślinach. Jest więc albo wdychany, albo spożywany przez te organizmy. Co więcej, pośrednie oddziaływanie pyłu polega na zdolności do pochłaniania lub adsorpcji innego rodzaju zanieczyszczeń, takich jak metale pochodzące ze ścierania klocków hamulcowych.

Celem projektu jest analiza skutków tego typu emisji dla ekosystemów glebowych i wodnych. Nie dość dokładnie są również zbadane interakcje mikrocząstek powstałych w wyniku ścierania opon z innymi typami zanieczyszczeń. Członkowie zespołu projektowego zrealizują go na dwóch uzupełniających się płaszczyznach: w badaniach terenowych, pobierając próby gleby, roślin i bezkręgowców oraz podczas testów laboratoryjnych, w których w kontrolowanych warunkach analizować będą skutki narażenia organizmów modelowych na różne rodzaje pyłu.

Badania prowadzić będziemy w dwóch lokalizacjach: zurbanizowanym, bezleśnym terenie przy skrzyżowaniu trasy 86 z ulicami Wiejską (Czeladź) i Józefa Piłsudskiego (Będzin), w pobliżu centrum handlowego (50.314018, 19.108945) oraz w terenie zalesionym przy tej samej trasie przy skrzyżowaniu z ulicą Katowicką w Tychach (50.165433, 19.015917).

LIDERKA PROJEKTU

dr hab. AGNIESZKA BABCZYŃSKA, prof. UŚ

prof. Agnieszka Babczyńska

fot. Małgorzata Dymowska

dr hab. Agnieszka Babczyńska, prof. UŚ
Instytut Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska
Wydział Nauk Przyrodniczych
e-mail: agnieszka.babczynska@us.edu.pl
tel.: +48 32 359 12 35

  • dr Monika Tarnawska, Uniwersytet Śląski w Katowicach
  • dr hab. Jolanta Brożek, prof. UŚ, Uniwersytet Śląski w Katowicach
  • prof. dr hab. Maria Augustyniak, Uniwersytet Śląski w Katowicach
  • dr Bartosz Łozowski, Uniwersytet Śląski w Katowicach
  • dr Marta Sawadro, Uniwersytet Śląski w Katowicach
  • mgr Agnieszka Czerwonka, Uniwersytet Śląski w Katowicach
  • dr Magdalena Kowalewska-Groszkowska, Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie
  • dr Jūratė Žaltauskaitė, Vytautas Magnus University, Kaunas, Lithuania
  • dr Gintarė Sujetovienė, Vytautas Magnus University, Kaunas, Lithuania
  • prof. Monia Renzi, University of Trieste, Italy
  • prof. Piero G. Giulianini University of Trieste, Italy
  • dr Anita Giglio, University of Calabria, Italy
  • dr Jean-Luc Jaffrezo, University of Grenoble Alpes, Grenoble, France
  • dr Gaëlle Uzu, University of Grenoble Alpes,Grenoble, France

Więcej o projekcie

zdjęcie gumy spod mikroskopu

Cząstki pyłu z opon uzyskane w laboratorium, obserwowane w mikroskopie skaningowym Phenom XL
fot. Jolanta Brożek

artykuł popularnonaukowy

Autostrada z perspektywy mącznika, dżdżownicy i rozwielitki

„Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 7 (297)/2022

Na całym świecie chętnie korzysta się z autostrad. Znacznie ułatwiają nam podróżowanie, zmniejszają zużycie paliwa, są bezpieczniejsze. Jak jednak taka infrastruktura wpływa na jakość życia zwierząt? – To świat przewrócony do góry nogami, którego uczą się od nowa – mówi dr hab. Agnieszka Babczyńska, prof. UŚ, laureatka konkursu IDB pn. „Zielony Horyzont”. Biolożka wraz z międzynarodowym zespołem bada skutki narażenia roślinożernych bezkręgowców na pył z opon…

przeczytaj artykuł

Aktualności

19.04.2022

Oceniliśmy ilościowo pył w badanych lokalizacjach w przeliczeniu na powierzchnię oraz suchą masę liści. To pozwoli nam odwzorować warunki terenowe w laboratorium. Ponadto zebrane próbki gleby i liści przesłane zostały do partnerów na Litwie, gdzie zostaną użyte jako pokarm i/lub środowisko życia dla gatunków modelowych: dżdżownic i rozwielitek w warunkach laboratoryjnych oraz we Francji, gdzie poddane zostaną analizom tych z właściwości pyłów, które mogą odpowiadać za ich prooksydacyjny (jedna z przyczyn toksyczności) charakter. W laboratoriach Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach pozyskujemy pył referencyjny ze ścieranych opon, pozbawiony domieszek innych zanieczyszczeń związanych z ruchem drogowym. Lada chwila poddamy jego działaniu owady modelowe: osobniki mącznika młynarka.

return to top