Historia Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
Początki działalności przyszłego Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej związane są z powstaniem w 1973 r. samodzielnego Zakładu Geografii na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego organizatorem był prof. dr hab. J. Szaflarski, który w latach 1974-1977 pełnił funkcję kierownika Zakładu Geografii Ekonomicznej w powstałym w 1974 r. Instytucie Geografii na Wydziale Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. Siedzibą Instytutu i Zakładu był najpierw budynek Szkoły Górniczej na ul. Szkolnej, a od 1977 r. przy ul. Partyzantów 1 w Sosnowcu. W 1982 r. nastąpiła ostateczna lokalizacja przy ul. Będzińskiej 60 (dawniej ul. Mielczarskiego 60).
W bardzo trudnych warunkach lokalowych w 1974 r. rozpoczęto działalność dydaktyczną w zakresie geografii. W krótkim czasie ukształtował się skromny zespół pracowniczy, który w 1976 r. tworzyły młode osoby przybyłe z różnych ośrodków geograficznych w tym: dr A. Szajnowska (Uniwersytet Wrocławski), dr P. Modrzejewski (Uniwersytet Poznański), mgr M Podleśny (Tkocz) i mgr H. Stobińska (Wyższa Szkoła Pedagogiczna Kraków) oraz mgr A. Chmielowska, mgr E. Duś, mgr I. Kołodziej i mgr Maria Pukowska-Mitka (Uniwersytet Jagielloński). Ponadto na stanowiskach pracowników naukowo-technicznych pracowały: mgr B. Biela i mgr M. Wierachowska-Jankowska oraz A. Gardeła na stanowisku technicznym. Na początku lat 80. zespół kadrowy wzmocniła grupa miejscowych absolwentów w tym: mgr J. Runge, mgr K. Magda, mgr T. Zadrożny i mgr F. Kłosowski, przy jednoczesnym odejściu z zespołu mgr A Chmielowskiej oraz mgr I. Kołodziej.
W latach 80. postępowało wzmocnienie kadrowe wynikające z uzyskania przez kolejnych pracowników stopni naukowych oraz zatrudnienia nowych, chociaż ograniczeniem była duża zmienność w kierowaniu zespołem przez krótkotrwałe zatrudnienie osób z zewnątrz (doc dr hab. I. Czarnecka, doc dr hab. A. Zagożdżon, doc I. Stieczenko z Kijowa, doc. A. Usaczow z Doniecka, prof. dr hab. E Janowicz i doc. dr I. Pirożnik z Mińska). Dopiero wraz z przyjściem prof. dra hab. J. Tkocza z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu nastąpiła dłuższa stabilizacja w kierowaniu zespołem. Ukształtowany zespół podejmował wyzwania w zakresie kształcenia licznych grup studentów na studiach stacjonarnych i zaocznych. W 2000 r. skład osobowy Katedry reprezentował wszystkie dyscypliny geografii ekonomicznej w tym:
Prof. UŚl. dr hab. Jan Tkocz (kierownik Katedry) – geografia osadnictwa wiejskiego Prof. dr hab. Stanisław Dziadek (II etat) – geografia komunikacji Dr hab. Alicja Szajnowska-Wysocka – geografia osadnictwa i ludności, studia regionalne Dr Edward Duś – geografia rolnictwa, geografia obszarów wiejskich Dr Franciszek Kłosowski – geografia usług Dr Krystyna Magda – geografia społeczna, geografia percepcji Dr Maria Pukowska-Mitka – geografia przemysłu, geografia turyzmu Dr Jerzy Runge – geografia ludności, gospodarka przestrzenna Dr Halina Stobińska – geografia osadnictwa Dr Maria Tkocz – geografia przemysłu Mgr Wojciech Dobosz – geografia osadnictwa, geografia historyczna Mgr Iwona Kantor-Pietraga – geografia ludności i osadnictwa Mgr Jacek Petryszyn – geografia osadnictwa, studia regionalne Mgr Zuzańska-Żyśko – geografia osadnictwa, studia regionalne.
Ponadto w Katedrze na stanowisku naukowo-technicznym pracowały mgr Barbara Kaszowska i mgr Elżbieta Trzcionka oraz Grażyna Łakomy na stanowisku technicznym. W końcu lat 90. uruchomiono studia doktoranckie, po ukończeniu których uzyskali stopień doktora nauk geograficznych w zakresie geografii społeczno-ekonomicznej i zostali zatrudnieni w Katedrze Geografii Ekonomicznej: dr Marzena Lamparska-Wieland, dr Robert Krzysztofik, dr Sławomir Sitek, dr Sławomir Pytel, dr Andrzej Soczówka i dr Marta Chmielewska. W tym okresie w KGE pracę podjęła także dr Anna Runge związana dotąd z UJK w Kielcach. Ponadto stopnie naukowe uzyskali: dr Monika Kurpanik, dr Marcin Rechłowicz, dr Andrzej Soczówka, dr Tomasz Spórna oraz Dr Natalia Tomczewska-Popowycz. Otrzymanie przez Wydział Nauk o Ziemi pełnych praw akademickich w końcu 1997 r. pozwoliło na uzyskanie stopnia dra habilitowanego przez Marię Tkocz, Annę Runge, Iwonę Kantor-Pietragę , Roberta Krzysztofika, Elżbietę Zuzańską-Żyśko, Sławomira Sitka, Sławomira Pytla, a w innych ośrodkach akademickich stopnie takie uzyskali: Alicja Szajnowska-Wysocka, Jerzy Runge i Franciszek Kłosowski. W tym czasie stopień dr hab. w Uniwersytecie Śląskim otrzymał także Adam Hibszer, a stopień dr Wioletta Tomala-Kania. Tytuły profesorskie otrzymali Jan Tkocz, Alicja Szajnowska-Wysocka i Jerzy Runge. Po odejściu na emeryturę mgr Barabary Kaszowskiej, sekretariatem KGE zarządzała mgr Elżbieta Trzcionka, a od 2008 r. mgr Maria Sobala. Od ok. 2010 r. silnie wzrósł potencjał naukowy ówczesnej Katedry, awansom zawodowym towarzyszyła aktywność publikacyjna. Pracownicy Katedry zaczęli publikować efekty swoich badań w czasopismach z ówczesnej listy A MNiSW (tzw. liście filadelfijskiej). Efektem tego już w 2019 r. było kilkanaście artykułów indeksowanych w czasopismach wysoko-punktowanych. Pracownicy Katedry uczestniczyli także w licznych grantach i projektach, w tym międzynarodowych. Lata 2010. to również okres wzmożonej współpracy Pracowników Katedry z samorządem lokalnym i regionalnym oraz wieloma instytucjami badawczymi, społecznymi czy gospodarczymi. W 2014 r. kierownikiem Katedry Geografii Ekonomicznej został Prof. dr hab. Jerzy Runge. W 2016 r. na stanowisku asystenta zatrudniona została w Katedrze Mgr Weronika Dragan, a w 2017 r. na stanowisku adiunkta zatrudniony został dr Valentin Mihaylov. Od 2020 r. adiunktem w Instytucie jest dr Natalia Tomczewska-Popowycz. Od końca 2019 r. na stanowiska profesora uczelni awansowali: dr hab. Iwona Kantor-Pietraga, prof. UŚ, dr hab. Robert Krzysztofik, prof. UŚ, dr hab. Marzena Lamparska, prof. UŚ, dr hab. Sławomir Pytel, prof. UŚ, dr hab. Anna Runge, prof. UŚ i dr hab. Elżbieta Zuzańska-Żyśko, prof. UŚ.
Począwszy od października 2019 r. w związku z reformą szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce nastąpiły także zmiany w dotychczasowej Katedrze. Katedrę Geografii Ekonomicznej na Wydziale Nauk o Ziemi UŚ przekształcono w Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej na nowo-powołanym Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Dyrektorem Instytutu został dr hab. Robert Krzysztofik, prof. UŚ. Instytut został także wzmocniony przez dr hab. Adama Hibszera i dr hab. Sławomira Pytla, prof. UŚ na stanowiskach naukowo-dydaktycznych oraz dr Wiolettę Tomalę-Kanię na stanowisku naukowo-administracyjnym. W październiku 2019 r. ukonstytuowała się Rada Naukowa Instytutu.
ORGANIZACJA I KIEROWNICTWO KATEDRY
• 1973 – Samodzielny Zakład Geograficzny na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska
• 1974-1977 – prof. dr hab. J. Szaflarski (kierownik Zakładu Geografii Ekonomicznej)
• 1977-1982 – prof. dr hab. A. Maryański (kierownik Zakładu Geografii Ekonomicznej – pełnomocnictwo Dyrektora Instytutu Geografii dla dr A. Szajnowskiej w sprawach organizacyjnych i dydaktycznych)
• 1982-1984 – prof. dr hab. A. Maryański (kierownik Katedry Geografii Ekonomicznej –upoważnienie kierownika dla dr A. Szajnowskiej-Wysockiej w sprawach organizacyjnych i dydaktycznych)
• 1984-1989 – prof. dr hab. J. Szaflarski (kierownik Katedry Geografii Ekonomicznej – upoważnienie kierownika dla dra P. Modrzejewskiego w sprawach organizacyjnych i dydaktycznych oraz dr A. Szajnowskiej-Wysockiej w sprawach programu badawczego)
• 1989-1990 – prof. dr hab. J. Trembaczowski (kurator Katedry – upoważnienia j. w.)
• 1990-1991 – prof. dr hab. T. Szczypek (kurator Katedry – upoważnienia j. w.)
• 1991-1993 – dr hab. P. Modrzejewski (kierownik Katedry)
• 1993-1994 – dr M. Pukowska-Mitka (pełnomocnik Dziekana d/s Katedry)
• 1994-2006 – prof. dr hab. J. Tkocz (kierownik Katedry)
• 2006-2014 – prof. dr hab. A. Szajnowska-Wysocka (kierownik Katedry)
• 2014-2019 – prof. dr hab. J. Runge (kierownik Katedry)
• 2019 i nadal – dr hab. R. Krzysztofik (dyrektor Instytutu)