Zofia Berdychowska, Heinz-Helmut Lüger, Czesława Schatte, Grażyna Zenderowska-Korpus (red.) Phraseologie als Schnittstelle von Sprache und Kultur I. Abgrenzungen – sprach-und textvergleichende Zugänge
Peter Lang, Frankfurt a.M. 2017, ISBN 978-3-631-66754-5, ss.176.N 978-3-631-66754-5, ss.176.
Die Autoren untersuchen offene Probleme phraseologischer Abgrenzungen und konzentrieren sich auf sprach- und textvergleichende Ansätze. Phraseologie ist ein Forschungsfeld, das ständig erweitert und erneuert wird, sowohl bezüglich des Gegenstandsbereichs, der Untersuchungsmethoden und Zugänge als auch hinsichtlich der angestrebten Anwendungsbereiche der erzielten Ergebnisse. Die Beiträge in diesem Buch wie auch in Band II sind das Ergebnis eines internationalen Austausches zum Thema «Phraseologie als Schnittstelle von Lexik, Grammatik, Pragmatik und Kultur», organisiert an der Jagiellonen-Universität Kraków.
Paulina Biały Polish and English diminutives in literary translation: Pragmatic and cross-cultural perspectives
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-801-2938-2, ss. 208.
Książka dotyczy tłumaczenia zdrobnień z języka polskiego i angielskiego na, odpowiednio, angielski i polski. Autorka rozważa kontekst pragmatyczny, kulturowy i socjolingwistyczny używania zdrobnień w obu językach, a także omawia językowe możliwości tworzenia zdrobnień poprzez mechanizmy analityczne i syntetyczne. Dotychczasowy stan badań wskazuje na potrzebę przeprowadzenia przekrojowej analizy zagadnień związanych ze zdrobnieniami, zwłaszcza dotyczących wpływu kultury na obecność tych elementów w języku. Podczas gdy wielu autorów omawiało procesy morfologiczne służące tworzeniu zdrobnień, mniej uwagi poświęcano problemom ekwiwalencji tłumaczeniowej zdrobnień, czy aspektom pragmatycznym ich zastosowania w konwersacji. Książka adresowana jest do językoznawców, teoretyków i praktyków translacji, badaczy styków kultury i języka oraz socjolingwistów.
Marzena Będkowska-Obłąk, Alina Jackiewicz (red.) Freundschaft in der Sprache und Literatur
Wydawnictwo Libron. Kraków 2017. ISBN: 978-83-65705-53-2, ss. 126.
Monografia poświęcona jest różnym wymiarom przyjaźni, tj. przyjaźni jako miłości, partnerstwa, współpracy, czy przeciwieństwa wrogości. Rozważania pierwszej części odnoszą się do zjawiska przyjaźni w języku. Wychodząc od poziomu semantycznego, emocjonalnego i aksjologicznego, staramy się postrzegać przyjaźń jako rodzaj wspólnoty społecznej, która znajduje odzwierciedlenie w tekstach humorystycznych, ale może być także postrzegana jako podstawa pewnej relacji partnerstwa w dyskursie, lub jako motyw konkretnego działania, które powinno zapobiegać negatywnym zjawiskom, takim jak wrogość, obcość na polu międzykulturowym, lub przyjąć funkcję pomostową. W drugiej części tomu autorzy starają się zająć się poglądami literackimi i kulturowym odnoszącymi się do przyjaźni. Wskazują się m.in. na problemy trudnych relacji sąsiedzkich z perspektywy historycznej, politycznej i prawnej, na problemy wspólnych doświadczeń zaginionej ojczyzny, a także przyjaźni jako impulsu do pasji.
Marzena Będkowska-Obłąk, Alina Jackiewicz (red.) Światło-cień. Językowy wymiar kontrastu
Wydawnictwo Libron. Kraków 2017. ISBN: 978-83-65705-33-4, ss 198
Monografia stanowi próbę naukowego ujęcia złożoności i wielowymiarowości problematyki wyrażania i operowania kontrastami, w celu osiągnięcia zamierzonego efektu. Tom został podzielony na dwie części: językoznawczą i literacko-kulturoznawczą. W części językoznawczej zebrane zostały artykuły, których rozważania koncentrują się wokół szeroko rozumianej problematyki językowej wielowymiarowości kontrastu. Autorzy tekstów koncentrują swoją uwagę na wyrażaniu kontrastu zarówno na płaszczyźnie konceptualizacyjnej, leksykalnej, jaki i w różnych odmianach dyskursu. W części literacko-kulturoznawczej natomiast znajdziemy prace naukowe, poświęcone opracowaniom dzieł literackich, pisarzy, dziennikarzy, czy wątków kulturowych różnych szerokości geograficznych- od kultur romańskich począwszy, poprzez rosyjską na germańskiej kończąc, których wspólnym pierwiastkiem jest nietuzinkowy efekt, powstały wskutek zestawienia przeciwieństw.
Monika Bielińska, Stefan J. Schierholz (red.) Wörterbuchkritik. Dictionary criticism
De Gruyter. Berlin 2017. ISBN 978-3-11-054710-8, ss. 409.
Wörterbuchkritik ist ein Teilgebiet der Kritischen Wörterbuchforschung, aber darüber hinaus auch ein Teil der Kultur- und Wissenschaftsgeschichte der Lexikographie. Wörterbuchkritik enthält kritische Betrachtungen zu Wörterbüchern, z.B. in Fachdiskussionen, in schriftlichen Besprechungen, in Rezensionen, in Pressemitteilungen oder in Sammelbänden, in denen sich verschiedene Autoren systematisch und themenspezifisch mit einem lexikographischen Werk auseinandersetzen.
Dieser Sammelband zum Thema „Wörterbuchkritik – Dictionary Criticism” enthält 17 deutsch- und englischsprachige Beiträge, in denen es um die Einbettung der Wörterbuchkritik in die Wörterbuchforschung, in die Funktionslehre, in die Benutzungsforschung und die Kultur- und Wissenschaftsgeschichte geht. Neben allgemeinen Kriterien für die Wörterbuchevaluation werden nach Wörterbuchtypen ausgerichtete Evaluationen, die Textsorte Wörterbuchkritik sowie die in der Wörterbuchkritik nützlichen und gebräuchlichen Methoden vorgestellt.
Ewa Biłas-Pleszak, Joanna Przyklenk, Katarzyna Sujkowska-Sobisz (red.) Fonetyka dla logopedów. Cz. 1: Spółgłoski wargowe
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-8012-978-8, ss. 124.
Fonetyka dla logopedów to podręcznik opracowany przez doświadczone dydaktycznie autorki, który zawiera teorię przedstawioną w sposób klarowny i kompetentny, z wykorzystaniem wielozmysłowego oddziaływania – wiele w nim ilustracji, zdjęć i schematów. Czytelnik znajdzie w nim dużo ćwiczeń z obszaru zarówno fonetyki, jak i logopedii. Co ważne – może efektywnie samodzielnie nad nimi pracować, ponieważ wszystkie rozwiązania podane są w Kluczu do ćwiczeń. Pomocą w tej pracy jest także Terminologiczny GPS, czyli słowniczek przywołanych pojęć. Dodatkowym atutem książki jest artystyczny i nowatorski design opracowany przez wykładowców Akademii Sztuk Pięknych oraz oryginalna oprawa – spiralowanie zamknięte – ułatwiająca korzystanie z książki w czasie nauki i praktyki logopedycznej.
Ewa Bogdanowska-Jakubowska (red.) Oblicza męskości / Faces of masculinity
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-8012-980-1, ss. 152
Artykuły zbioru łączy wspólny temat: męskość postrzegana z różnych perspektyw. Klimczak i Wódz prezentują spojrzenie socjologiczne na przemiany męskości w społecznościach robotniczych. Kolejne dwa teksty reprezentują podejście psychologiczne. Jakubowski przedstawia studium przypadku detranzycji. a Gwóźdź pisze o tzw. “zepsutej męskości”, analizując obraz interseksualności w dyskursie. Obliczom męskości poświęcone są artykuły Kuczoka (analiza polskich i angielskich przysłów) oraz Jakubowskiej (krytyczne studium polskiego męskiego dyskursu politycznego). Tekst Wachowskiego i Szmaus Jackowskiej traktuje o różnicach między kobietami i mężczyznami w wyrażaniu treści tabu. Obraz męskości w polskim piśmiennictwie kreśli Hanusiak na przykładzie wizerunku zbójnika karpackiego w źródłach etnograficznych, historycznych i literackich. Musiał prezentuje literaturoznawcze studium męskości wg Kołaczkowskiego. Dyskusję dopełnia tekst Kowalik i Witkowskiego nt. współczesnego kryzysu męskości.
Irena Bogaczová, Małgorzata Bortliczek Jazyk příhraničního mikrosvěta (běžná mluva Těšíňanů v ČR) // Język przygranicznego mikroświata (mowa potoczna mieszkańców Zaolzia)
Universitas Ostraviensis. Ostrava 2014, 2017. ISBN 978-80-7464-696-6 (2014), ISBN 978-80-7464-900-4 (2017).
Publikacja zawiera analizę sytuacji językowo-komunikacyjnej na pograniczu czesko-polskim (chodzi o region Śląska Cieszyńskiego po czeskiej stronie granicy państwowej, zwany Zaolziem) oraz transkrypcję autentycznych i aktualnych wypowiedzeń tutejszych mieszkańców, dokładniej dzieci i młodzieży szkolnej z miejscowych szkół z polskim językiem nauczania. Praca została napisana w języku czeskim i polskim i uwzględnia specyfikę oceny danego problemu dokonywanej zarówno z perspektywy czeskiej, jak i polskiej.
Publikace obsahuje analýzu jazykové a komunikační situace v česko-polském pohraničí (jde o region těšínského Slezska v České republice) a transkripci autentické a aktuální mluvy zdejších obyvatel, přesněji dětí a mládeže polských menšinových škol. Práce je napsána dvojjazyčně a přihlíží ke specifikům vnímání problému z české i polské perspektivy
Agata Borek, Renata Czaplikowska Forum EU : Ein Text – und Übungsbuch für Studierende
Sierke Verlag. Göttingen 2017. ISBN: 978-3-86844-941-9, ss. 145
Das vorliegende Text- und Übungsbuch setzt sich zum Ziel, dem Leser1 einerseits einen Einblick in ausgewählte Bereiche der Europäischen Union zu verschaffen, andererseits seine fremdsprachliche Diskursfähigkeit und Diskussionskompetenz zu fördern.
Die Publikation bietet eine Auswahl authentischer Artikel und Online-Texte zu vielen Aspekten, die mit dem Funktionieren der Europäischen Union verbunden sind. Thematisch oszillieren die zusammengestellten und didaktisierten Texte zwischen mehreren, recht unterschiedlichen Bereichen wie Europäische Identität, Debatte um die gemeinsame Sprache in der Europäischen Union, Bildungsreform, Wirtschafts–krise, Klimaschutzprobematik und polnische Präsenz in der Europäischen Union.
Das Buch richtet sich hauptsächlich an Studierende der Fahrichtungen Germanistik, Europäistik und Politikwissenschaften, die über Deutschkenntnisse auf dem Niveau B2 verfügen. Das Buch kann im Studium sowohl als kurstragendes Material als auch als Ergänzungsmaterial eingesetzt werden.
Den Autorinnen war es wichtig auch selbständiges Lernen zu ermöglichen; daher sind viele der Übungen für Einzelarbeit gedacht und zu den meisten Übungen werden Lösungen und Lösungs-vorschläge dargesboten, die Selbstkorrektur ermöglichen. Darüber hinaus kann das Buch effektiv auch im studienbegleitenden Sprachunterricht eingesetzt werden.
Zu jedem Text wurde eine sorgfältig abgestufte Übungssequenz erstellt, um langsame Progression zu gewährleisten. Bei leistungsstärkern Lernergruppen können einzelne Übungen übersprungen werden. Der Schwerpunkt liegt – im Einklang mit den Anforderungen des Gemeinsamen Euro-päischen Referenzrahmens für das Lernenund Lehren von Fremdsprachen (GER) für die Stufe der selbständigen Sprach–verwendung (B2) und der kompetenten (C1) Sprachverwendung – zum Einen auf Schulung der Diskursfähigkeit und Argumentationsfähigkeit, zum Anderen auf Training der Übersetzungskompetenz. Im abschließenden Teil des Buchs findet der Leser eine Zusammenstellung von diskursrelevanten Redemitteln, die die Bearbeitung von Sprechaufgaben erleichtern sollen.
Das Text- und Übungsbuch erhebt keinen Anspruch auf Vollständigkeit. Angesichts der großen Zeitspanne, die zwischen dem Erstellen der Didaktisierungen und dem Abschluss der vorliegenden Publikation liegt, konnten relevante Themen wie der Austritt des Vereinigten Königreichs aus der Europäischen Union („Brexit“) nicht berücksichtigt und andere nicht erschöpfend behandelt werden, sodass selbstständiges Studium notwendig ist. Diesem Zweck dienen die weiterführenden Links zur Internetrecherche.
María Pilar Celma Valero, María Jesús Gómez del Castillo, Carmen Morán Rodríguez, Cecylia Tatoj (red.) Actas del Coloquio Internacional de la Asociación Europea de Profesores de Españ Agilice Digital
Agilice Digital. Valladolid 2017. ISBN: 978-84-16178-73-5, ss. 181.
Piotr Czerwiński Пётр Червинский: Пространства в снах. Типология
Wydawnictwo Palmarium Academic Publishing, Saarbrücken 2017. ISBN: 978-620-2-38069-0, 470 s.
Piotr Czerwiński Paradigmatika znakov sna : parametry semantičeskoj edinicy
“Krok”. Ternopol’ 2017. ISBN: 978-617-692-431-9, ss. 348.
Piotr Czerwiński, Maciej Walczak (red.) Semantyka przestrzeni miejskich w aspekcie relacji interpersonalnych. Cz. 1, Czynniki konfliktotwórcze
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2018. ISBN: 978-83-226-3155-3, ss. 154.
W niniejszej monografii autorzy starają się odtworzyć nie tyle sam obraz miasta w świadomości współczesnych jego mieszkańców, ile na podstawie analizy materiału językowego dotyczącego pewnych typowych dla przestrzeni miasta obiektów i typowych dla nich sytuacji zrekonstruować pośrednio obraz przestrzeni miejskiej w świadomości współczesnych użytkowników języka polskiego i/lub rosyjskiego poprzez opis wyobrażeń na temat wybranych typowo miejskich obiektów przestrzennych (np. parku, hipermarketu, osiedla, bloku mieszkalnego). Punktem wyjścia okazało się zebranie materiału językowego oraz określenie na ich podstawie tzw. kategorii sensytywu. Pojęcie to autorzy wprowadzają w celu nazwania pewnych wewnętrznych, mentalnych, psychicznych przeżyć i stanów, jakie mieszkańcy miasta, będący jednocześnie użytkownikami badanych języków, odczuwają (czasem nieświadomie), gdy mówią bądź myślą o tych obiektach (w pracy nazwano je lokusami), co z kolei znajduje odzwierciedlenie w tym, jak mieszkańcy mówią o tych obiektach i typowych/nietypowych dla tychże obiektów sytuacjach. Ze względu na swoistą interdyscyplinarność i wieloaspektowość podejmowanej problematyki, obejmującej zagadnienia nie tylko lingwistyczne, publikacja może zainteresować przedstawicieli innych dyscyplin naukowych – socjologów, antropologów, psychologów i filozofów.
Grzegorz Drożdż The Puzzle of (Un)Countability in English. A Study in Cognitive Grammar
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN 978-83-226-3206-2, ss. 200.
Monografia poświęcona jest policzalności i niepoliczalności rzeczownika w języku angielskim. Książkę rozpoczyna przegląd literatury poświęconej temu zagadnieniu począwszy od pierwszych gramatyk, w których podjęto analizę tego tematu, poprzez najważniejsze osiągnięcia różnych podejść: logicznego, morfologicznego, syntaktycznego, semantycznego oraz pragmatycznego. Przegląd kończy ujęcie tego zagadnienia z punktu widzenia Gramatyki Kognitywnej, która jednocześnie stanowi bazę teoretyczną przeprowadzonej w drugiej części monografii analizy.
Opierając się na autentycznym materiale językowym autor podejmuje się weryfikacji jednego z twierdzeń Gramatyki Kognitywnej, iż prawdopodobnie każdy rzeczownik może wystąpić zarówno w formie policzalnej, jak i niepoliczalnej. Wskazuje przy tym szereg regularności, według których następuje zmiana omawianych własności gramatycznych rzeczownika, a które nierozerwalnie związane są z ekstensją znaczenia.
Danuta Gabryś-Barker (red.) Third Age Learners of Foreign Languages
Multilingual Matters. Bristol 2017. ISBN: 978-17-830-9940-5, ss. 248
People are increasingly reaching the so-called third age, a period when seniors search for a renewed purpose to life and undertake activities that they consider motivating, such as the learning of a foreign language. The study of language learning among aging populations has become a fast-growing area of research and this book is one of the first attempts to bring together what we know about this age group and their profiles as foreign language learners. Contributors to the volume discuss the issue from various psychological, neurological and pedagogical perspectives. Each chapter provides an updated theoretical background and offers conclusions on the basis of original empirical studies carried out. Chapters challenge certain familiar preconceptions and assumptions about senior learners, offer the reader ideas for future research in this under-studied area and provide practical advice for applying the proposals and solutions offered in real foreign language third-age classrooms.
Danuta Gabryś-Barker, Dagmara Gałajda, Adam Wojtaszek, Paweł Zakrajewski (red.) Multiculturalism, Multilingualism and the Self. Studies in Linguistics and Language Learning
Springer. Heidelberg/Berlin 2017. ISBN: 978-3-319-56891-1, ss. 198
This book offers several insights into cross-cultural and multilingual learning, drawing upon recent research within Language Studies and Multilingual Language Learning/Teaching. It places particular emphasis on the Polish learning environment and Poles abroad.
Today’s world is a complex network of cross-cultural and multilingual influences, forcing us to redefine our Selves to include a much broader perspective than ever before. The first part of the book explores attitudes toward multiculturalism in British political speeches, joking behaviour in multicultural working settings, culture-dependent aspects of taboos and swearing, and expressive language of the imprisoned, adding a diachronic perspective by means of a linguistic study of The Canterbury Tales. The second part focuses on visible shifts in contemporary multilingualism research, learners’ attitudes towards multiple languages they acquire, teachers’ perspectives on the changing requirements related to multiculturalism, and immigrant brokers’ professional experience in the UK.
Danuta Gabryś-Barker, Ryszard Kalamarz (red.) Języki specjalistyczne. Teoria i praktyka glottodydaktyczna
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3238-3, ss. 168
Tom został poświęcony zdefiniowaniu pojęcia „języki specjalistyczne”, jak również ukazaniu pewnych problemów i dylematów, na jakie napotykają nauczyciele języków obcych, których zadaniem jest kształcenie językowe z elementami wiedzy specjalistycznej. Książka stanowi zbiór tekstów będących efektem doświadczeń praktykujących nauczycieli glottodydaktyków, pracujących w różnych kontekstach edukacyjnych. Autorami są lektorzy języków obcych na wyższych uczelniach bądź pracujący na wydziałach neofilologicznych wyższych uczelni. Niniejszy zbiór tekstów opracowanych przez nauczycieli glottodydaktyków ukazuje zarówno ich przemyślenia, wiedzę jak i praktyczne doświadczenia w nauczaniu języków specjalistycznych będące wyrazem ich własnych poszukiwań.
Dagmara Gałajda Communicative Behaviour of a Language Learner: Exploring Willingness to Communicate
Springer. Heidelberg/Berlin 2017. ISBN: 978-3-319-59332-6, ss. 169
This book analyzes the way in which communication apprehension, self-perceived communicative competence and group dynamics influence the communicative behavior of a foreign-language learner. It also focuses on interpersonal communication, group communication and public speaking. Using selected models it characterizes all types of communication with reference to communication in the language classroom, with a particular emphasis on the foreign-language context. The author also presents conclusions and implications for teachers and learners, and offers suggestions for further research in the field of classroom communication. The results of the study serve as a point of reference for teachers interested in the construct of willingness to communicate and other communication variables related to the issue of communication in a foreign language. The work also raises teachers’ awareness of individual learner differences in the context of communication in the foreign-language classroom.
Beata Gałan La méthode d’enseignement à distance dans le développement de la compétence rédactionnelle en langue étrangère
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3212-3, ss. 276
Przedmiotem pracy jest refleksja nad efektywnością kształcenia na odległość w procesie nauczania/uczenia się języka obcego. W oparciu o możliwości wykorzystania nowych technologii, Autorka postawiła sobie za cel ocenę skuteczności oraz analizę specyfiki metody nauczania na odległość w rozwijaniu kompetencji wypowiedzi pisemnej w języku obcym w stosunku do klasycznego nauczania. Punktem odniesienia dla zaplanowanych badań była analiza właściwości metody zdalnej oraz technik informacyjnych i komunikacyjnych (TIK), refleksja nad procesem redakcyjnym w języku obcym oraz pogłębienie wiedzy na temat dydaktycznych i społecznych aspektów edukacyjnej przestrzeni wirtualnej. Na podstawie zarysowanej tematyki, przeprowadzono badania eksperymentalne, którymi objęto osoby rozpoczynające naukę języka francuskiego (poziom A1-A2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego) jako co najmniej drugiego języka obcego w ramach kształcenia akademickiego. Zebrany materiał badawczy oraz jego analiza dostarczyły istotnych informacji na temat efektywności oraz specyficznych uwarunkowań metody nauczania na odległość.
Ewa Gumul Explicitation in Simultaneous Interpreting. A study into explicitating behaviour of trainee interpreters
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3234-5, ss. 332.
Przedmiotem pracy jest zjawisko eksplicytacji w tłumaczeniu symultanicznym. Do niedawna uważano, że eksplicytacja, jako zjawisko często przybierające formę amplifikacji tekstowej, występuje niezwykle rzadko w przekładzie symultanicznym, gdzie ograniczenia czasowe nie pozwalają na tego typu operacje tekstowe. Niedawne badania dowodzą jednak, że eksplicytacja występuje w tłumaczeniu symultanicznym i choć uwarunkowana w dużej mierze ograniczeniami medium, nie jest bynajmniej zjawiskiem marginalnym. Autorka omawia eksplicytację w tłumaczeniu symultanicznym z trzech perspektyw: instrumentalnej, gdzie badany jest aspekt strategiczności i intencjonalności tego typu operacji powierzchniowych, orientacyjnej, gdzie eksplicytacja omawiana jest w kontekście kierunku tłumaczenia tekstu, oraz psycholingwistycznej, w której Autorka bada eksplicytację jako jeden z wykładników stylu kognitywnego tłumacza. Monografia jest adresowana zarówno do przekładoznawców, jak i do językoznawców zainteresowanych tekstowymi aspektami tłumaczenia konferencyjnego.
Aleksandra Kalaga Nomina Agentis in the language of Shakespearean drama
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017. ISBN: 978-83-8012-923-8, ss. 156.
Niniejsza praca stanowi formalną i semantyczną analizę morfologicznie złożonych nazw wykonawców czynności w języku sztuk Williama Szekspira. Celem pracy było wyodrębnienie formantów derywujących kategorię Nomen Agentis oraz oszacowanie ich produktywności na podstawie relacji ilościowej typów i tokenów, stopnia przejrzystości semantycznej, występowania w funkcji anaforycznej oraz tworzenia nowych formacji o znaczeniu agentywnym. Wiele uwagi poświęcono w pracy licznym agentywnym neologizmom i neosemantyzmom, jako przejawom językowej kreatywności Williama Szekspira. Praca omawia także takie problemy jak miejsce słowotwórstwa w opisie językoznawczym, cechy definicyjne kategorii Nomina Agentis oraz jej granica kategorialna, oraz pojęcie produktywności w słowotwórstwie, ze szczególnym wskazaniem na problematykę szacowania produktywności danych formantów/procesów/kategorii w badaniachh istorycznojęzykowych. Książka adresowana jest do czytelników zainteresowanych historią języka angielskiego, procesami słowotwórczymi, problematyką produktywności morfologicznej oraz fenomenem języka Williama Szekspira i jego słowotwórczą kreatywnością.
Aleksandra Kalisz, Ewelina Tyc (red.) Autopromocja, autoprezentacja, wizerunek w mediach masowych. T. 3
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3143-0, ss. 220.
Kolejny – trzeci – tom z serii autopromocyjnej pt. Autopromocja, autoprezentacja, wizerunek w mediach audiowizualnych stanowi zbiór artykułów, które tym razem strategii kreowania wizerunku poszukują w mediach masowych. W tej niezwykle chłonnej przestrzeni dojrzeć można bowiem sposoby realizowania rozmaitych strategii autopromocyjnych wśród tych, którzy wszelkimi możliwymi sposobami próbują zaistnieć w świadomości czytelnika, słuchacza czy widza. Przywołane taktyki są zatem asumptem nie tylko do podjęcia refleksji nad rozmaitymi jednostkami czy grupami społecznymi wykorzystującymi przestrzeń publiczną w celu promowania własnego wizerunku, ale również doskonałym punktem wyjścia do analizy obranej przestrzeni medialnej, w której za sprawą słowa i obrazu dokonuje się prezentacja określonych postaw.
Artur Kijak Labial-dorsal interactions: a phonologically based approach
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3252-9, ss. 196
Głównym celem monografii jest wyjaśnienie bliskich fonologicznych relacji między dwiema artykulacyjnie odległymi klasami: spółgłoskami wargowymi (labialnymi) i grzbietowymi (dorsalnymi). Zaproponowane rozwiązanie sprowadza się do postulowania wspólnego dla tych grup elementu, reprezentującego miejsce artykulacji rzeczonych klas, co pozwala wyjaśnić ich częste interakcje przejawiające się w wielu procesach fonologicznych. Ponadto element ten charakteryzuje grupę samogłosek labialnych i półsamogłoskę [w], tłumacząc w ten sposób ich bliskie pokrewieństwo zarówno ze spółgłoskami labialnymi jak i dorsalnymi. Zagadnienia poruszane w pracy wpisują ją w szeroki nurt badań nad wewnętrzną strukturą fonologicznych segmentów i wzajemnymi relacjami pomiędzy klasami (fonologia segmentalna), a bardziej szczegółowo, w badania nad właściwościami cech odpowiedzialnych za miejsce artykulacji spółgłosek oraz nad bliskimi relacjami tych ostatnich z samogłoskami.
Artur Kijak, Andrzej M. Łęcki, Jerzy Nykiel (red.) Current Developments in English Historical Linguistics. Studies in Honour of Rafał Molencki
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3310-6, ss. 344
Monografia zbiorowa Current Developments in English Historical Linguistics: Studies in Honour of Rafał Molencki to festschrift dla prof. Rafała Molenckiego złożony z 16 artykułów z zakresu językoznawstwa historycznego, które wpisują się w szeroki nurt badań nad historią języka angielskiego i szkockiego. Publikację otwiera artykuł Jerzego Wełny prezentujący zarówno sylwetkę prof. Molenckiego, jak i rozważania natury etymologiczno-kulturowej na temat jego imienia i nazwiska. Pozostałe teksty zawarto w częściach Medieval English Syntax, Semantics/Lexis/Translation oraz Phonology. Tom stanowi świetną publikację przeglądową, dokumentującą różnorodność tematyki badawczej, metodologii i danych językowych, jakimi zajmują się obecnie językoznawcy badający historię języka angielskiego. Można w nim znaleźć studia nad gramatykalizacją, badania w skali mikro i makro, teksty o nachyleniu teoretycznym i materiałowym, poświęcone semantyce, fonologii, składni, a nawet przekładowi.
Grażyna Kiliańska-Przybyło The Anatomy of Intercultural Encounters. A Sociolinguistic Cross-Cultural Study. Anatomia spotkań interkulturowych. Sociolingwistyczne studium porównawcze
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3016-7, ss. 248
Żyjemy w czasach, w których kontakt z obcokrajowcami (osobisty lub wirtualny) jest nieunikniony. Publikacja koncentruje się na charakterystyce spotkań międzykulturowych, interakcji zachodzących między uczestnikami takich spotkań oraz przedstawieniu czynników, które odgrywają istotną rolę podczas komunikacji międzykulturowej. Spotkania międzykulturowe omówione są z dwóch perspektyw: teoretycznej i osobistej, uwzględniającej doświadczenia studentów Filologii Angielskiej polskiego i tureckiego pochodzenia. Publikacja z jednej strony przybliża specyfikę kontaktów międzykulturowych i pozwala zaobserwować mechanizmy, jakie podczas takich spotkań występują; a z drugiej stanowi materiał źródłowy w postaci osobistych refleksji uczestników badania, historyjek i anegdotek z zakresu komunikacji międzykulturowej. Dlatego też książka adresowana jest do zarówno do studentów, osób podróżujących i mających kontakt z obcokrajowcami, jak i nauczycieli lub osób prowadzących szkolenia międzykulturowe.
Małgorzata Kita Wybieram gramatykę! : dla cudzoziemców zaawansowanych na poziomie C i dla studentów kierunków filologicznych
Wydawnictwo Uniwersytetu Ślą Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3240-6, ss. 474.
Skrypt przeznaczony jest dla osób, które opanowały już – przynajmniej w zarysie – polski system gramatyczny, dla których ten system przestał być obcy i które wstępny etap borykania się z polską morfologią mają za sobą. Autorka koncentruje się na praktycznym zastosowaniu gramatyki. Książka składa się z czterech części, z których każda przedstawia poszczególne poziomy języka: dźwiękowy, fleksyjny, słowotwórczy i składniowy. Każdej części towarzyszy podręczny indeks odpowiedników podstawowych polskich terminów gramatycznych w czterech językach: angielskim, francuskim, niemieckim i rosyjskim, mający układ rzeczowy. Informacje gramatyczne należy traktować jako syntetycznie przedstawiony repertuar środków i mechanizmów gramatycznych języka polskiego. Wskazując gramatyczne prawidłowości i mechanizmy języka polskiego, autorka kieruje uwagę Czytelnika również na zjawiska bardziej subtelne, na niuanse tkwiące w gramatyce, których świadomość i znajomość oraz celowe wykorzystanie w praktyce komunikacyjnej sprawiają, że poznawany język staje się coraz bliższy.
Skala trudności ćwiczeń jest zróżnicowana: obok łatwych są również ćwiczenia wymagające znacznego wysiłku intelektualnego, aby Czytelnik wykonując ćwiczenia, nie wpadał w pułapkę mechaniczności i rutyny, by jego podejście do stawianych mu zadań było kreatywne, by rozwiązując problemy gramatyczne o różnym stopniu złożoności, czuł się nie obiektem nauczania, lecz partnerem tej pasjonującej formy interakcji społecznej, jaką jest proces poznawania języka. Jej drugą stroną – za pośrednictwem autorki i jej propozycji oraz ewentualnego nauczyciela, który będzie miał bezpośredni kontakt ze studiującym – jest sam JĘZYK oraz dziedzictwo kulturowe Polaków wyrażone w tym języku. Stąd wynika dobór tekstów literackich (będących egzemplifikacjami poszczególnych zjawisk gramatycznych), które zaczerpnięto z polskiej spuścizny literackiej, mocno zróżnicowanej językowo, stylistycznie, treściowo, emocjonalnie i (częściowo) chronologicznie.
Katarzyna Kwapisz-Osadnik (red.) I quattro elementi nella lingua, nella letteratura e nell’arte italiana e polacca. Approccio interdisciplinare e interculturale
Franco Cesati Editore / Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-88-7667-627-7, 392 ss.
Ziemia, woda, ogień i powietrze to cztery żywioły reprezentujące pierwotny akt stworzenia. Ich istnienie, oczywiste dla ludzkości, ma jednak także wymiar symboliczny, ponieważ stanowią tajemnicę, w której kryje się i rozgrywa polimorficzny byt. Moc oddziaływania i twórczy potencjał żywiołów jest od zawsze wykorzystywany w literaturze, języku i sztuce, czyli w rozmaitych formach ludzkiej myśli, komunikacji i wyobraźni. Psychologia XX wieku zwraca uwagę na pomostowy charakter żywiołów łączących zewnętrzną i wewnętrzną stronę ludzkiego kontaktu z rzeczywistością ziemską, kosmiczną i duchową. Odwołując się do tkwiących w każdej ludzkiej istocie archetypów, czyli kolektywnych wzorców pierwotnych, C. G. Jung przypisuje żywiołom określone funkcje psychologiczne. Z kolei G. Bachelard bada ich głęboki związek z wyobraźnią i ekspresją człowieka. Doświadczanie potęgi i roli żywiołów ma swoje istotne odbicie w języku, tyleż artystycznym, co potocznym. Aby pełniej wyrazić siebie człowiek sięga bowiem chętnie do metaforyki ziemi, wody, ognia i powietrza, czyniąc to często nieświadomie, lecz skutecznie, jak twierdzą M. Johnson i G. Lakoff. Interesujący jest także wpływ żywiołów na kreowanie wydarzeń medialnych. Żywioły nie tylko warunkują i wyrażają człowieka w świecie, ale jednocześnie zachwycają go i zdumiewają jako misterium piękna, zmysłowości form, ruchu, koncentracji energii i dynamiki, nieustannie inspirując do artystycznych działań. W każdym rodzaju sztuki te cztery siły kosmiczne, uwolnione od historycznego, mitycznego czy biblijnego kostiumu, stanowią ciągle intrygujący impuls do dialogu i kreatywności. Ziemia, woda, ogień i powietrze stały się inspiracjami dla 30 tekstów, składających się na niniejszą monografię, których autorami są specjaliści z zakresu literatury, językoznawstwa i sztuki, reprezentujący włoski oraz polski obszar badań w powyższych dyscyplinach. Takie interdyscyplinarne i interkulturowe podejście z jednej strony pozwala dostrzec różnorodność stanowisk, metodologii i interpretacji badawczych, a z drugiej strony uwypukla uniwersalność żywiołów, obecnych w codzienności człowieka oraz przenikających różne sposoby wyrażania – poprzez język, dzieła literackie czy też sztukę. Niniejsza publikacja przekracza zatem limity metodologiczne poszczególnych dyscyplin i naukowych postaw, jest także próbą zestawienia językowych oraz artystycznych wizji żywiołów, zakorzenionych w tradycji myśli i sztuki polskiej i włoskiej.
Iwona Loewe, Kamila Kuros-Kowalska, Natalia Moćko (red.) Dwujęzyczność, wielojęzyczność i wielokulturowość : edukacja i globalizacja
“Komlogo” Piotr Gruba. Gliwice 2017. ISBN: 978-83-61339-51-9, ss. 255.
Jolanta Lubocha-Kruglik, Oksana Małysa Medycyna: tłumaczenie specjalistyczne – język rosyjski
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-8012-974-0, ss. 264.
Иоланта Любоха-Круглик, Оксана Малыса, Габриэла Вильк, Анна Зых (Ред.) Русистика и современность
Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”. Katowice 2017. ISBN: 978-83-7164-9765-3, ss. 474.
Monografia Русистика и современность zawiera 36 artykułów naukowych poświęconych współczesnym rusycystycznym badaniom językoznawczym, literaturoznawczym oraz przekładoznawczym. Podjęto w nich dyskusję m.in. nad związkami kultury rosyjskiej z kontekstem społeczno-politycznym współczesności, nad pojęciem tożsamości i mentalności rosyjskiej oraz procesem komunikacji międzykulturowej. Wśród omawianych zagadnień znalazły się także te, dotyczące nauczania języka specjalistycznego czy miejsca nowych technologii w procesie nauczania języka rosyjskiego.
Иоланта Любоха-Круглик, Оксана Малыса, Габриэла Вильк, Анна Зых (Ред.) Русистика и современность. Старые вопросы, новые ответы
Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”. Katowice 2017. ISBN: 978-83-7164-973-8, ss. 708.
Monografia Русистика и современность. Старые вопросы, новые ответы zawiera 49 artykułów naukowych poświęconych współczesnym rusycystycznym badaniom językoznawczym, literaturoznawczym oraz przekładoznawczym. Podjęto w nich dyskusję m.in. nad związkami kultury rosyjskiej z kontekstem społeczno-politycznym współczesności, nad pojęciem tożsamości i mentalności rosyjskiej oraz procesem komunikacji międzykulturowej. Wśród omawianych zagadnień znalazły się także te, dotyczące nauczania języka specjalistycznego czy miejsca nowych technologii w procesie nauczania języka rosyjskiego.
Jolanta Lubocha-Kruglik, Oksana Małysa (red.) Przestrzenie przekładu [T]. 2
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2018. ISBN: 978-83-226-3127-0, ss. 444.
Drugi tom monografii Przestrzenie przekładu, który oddajemy do Państwa rąk, jest rezultatem konfrontacji różnych metod językoznawczych i literaturoznawczych, stosowanych we współczesnych badaniach przekładoznawczych. W debacie, która dała możliwość ukazania różnorodności tematycznej i wielopłaszczyznowości tych badań oraz nakreślenia pewnych aspektów ich rozwoju, wzięli udział przekładoznawcy z Polski, Rosji, Gruzji, Czech, Kazachstanu i Ukrainy, reprezentujący różne języki, dyscypliny i zainteresowania. W swych artykułach wypowiadają się oni zarówno na tematy ogólne, przedstawiając nowe lub zmodyfikowane propozycje teoretyczne, jak i szczegółowe, dotyczące konkretnych rozwiązań w odniesieniu do różnych par językowych. Interdyscyplinarna dyskusja, której wyniki tu ukazujemy, pokazała, jak ważna i twórcza jest współpraca między specjalistami reprezentującymi różne języki, różne podejścia metodologiczne i wreszcie – różne zainteresowania badawcze. Przekonała nas również, że istnieje potrzeba organizacji przekładoznawczych spotkań naukowych w szerszym gronie. [frag. wstępu]
Jolanta Lubocha-Kruglik, Oksana Małysa (red.) Świat za tekstem: księga jubileuszowa dedykowana Panu Profesorowi Henrykowi Fontańskiemu z okazji 70. urodzin
“Śląsk”. Katowice 2017. ISBN: 978-83-7164-956-1, ss. 608.
Andrzej Łyda, Katarzyna Holewik (red.) Interdisciplinary encounters: Dimensions of interpreting studies
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3228-4, ss. 190.
Czym jest przekład ustny? Kim jest podejmujący się tego zadania tłumacz? Jakie warunki musi spełniać, by podołać temu zadaniu? Jakie czynniki wpływają na sukces w tłumaczeniu?
W czasach wielokulturowości, wielojęzyczności i wzmożonych ruchów imigracyjnych wzrosła znacznie rola tłumaczy, a zwłaszcza tłumaczy ustnych. Mimo że badania nad istotą przekładu ustnego prowadzone są od wielu lat, zmieniające się uwarunkowania polityczne, społeczne i kulturowe stawiają zarówno przed tłumaczami, jak i badaczami procesu przekładu nowe wyzwania. Wiele z tych wyzwań wymaga zrozumienia wpływu czynników analizowanych zwykle w obrębie poszczególnych dyscyplin naukowych. Dostrzegając złożoność procesu tłumaczenia, redaktorzy książki Interdisciplinary encounters: Dimensions of interpreting studies zaprosili wielu uznanych badaczy i praktyków tłumaczenia do dyskusji nad interdyscyplinarnym charakterem tłumaczenia ustnego. Niniejszy tom – adresowany nie tylko do naukowców, ale i do tłumaczy oraz dydaktyków tłumaczenia – stanowi więc nowatorską próbę odpowiedzi na zadane powyżej pytania.
Marcin Maciołek U źródeł słów
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN:978-83-226-3035-8, ss. 232.
Niniejsza praca ma przede wszystkim charakter dydaktyczny i popularyzacyjny, choć w opisie różnych zjawisk językowych nie brak precyzji właściwej dziełom stricte naukowym; akrybia jest wszak znamieniem filologii. Nie stronię też od ujęć zupełnie nowych, gdy idzie o etymologię czy rozwój formalno-znaczeniowy niektórych spośród analizowanych przeze mnie leksemów. Książkę kieruję zarówno do cudzoziemców uczących się języka polskiego, jak i Polaków wrażliwych na piękno mowy ojczystej – studentów filologii polskiej oraz innych kierunków humanistycznych, a także zwykłych amatorów (czyt. ‘miłośników’) polszczyzny. Ponieważ praca adresowana jest do szerokiego kręgu Czytelników, rezygnuję w niej z obudowy warsztatowej przynależnej tekstom ściśle naukowym, zamieszczając na jej końcu jedynie wykaz ważniejszych publikacji (głównie słowników), z których korzystałem przy opracowywaniu poszczególnych haseł. [frag. wstępu]
Piotr Michałowski Podstawy modelowania terminograficznego
Instytut Rusycystyki UW. Warszawa 2017. ISBN 978-83-61116-40-0, ss. 232.
Monografia poświęcona zagadnieniom konstruowania modeli terminograficznych. Przedstawiono w niej autorską propozycję modelu idealnego słownika terminologii branżowej, czyli modelu, według którego można by konstruować słowniki terminologiczne różnych dziedzin wiedzy specjalistycznej. Omówiono w niej również modyfikacje, jakim powinien podlegać ten model w zależności od rodzaju wiedzy. Innymi słowy, chodzi o zasady konstruowania modeli słowników różnych dziedzin wiedzy, które są prezentowane na przykładzie trzech dyscyplin: chemii, fizyki i geografii. Praca stanowi podsumowanie kilkunastoletnich badań i rozważań teoretycznych nad skuteczną reprezentacją wiedzy specjalistycznej w słownikach terminologicznych oraz nad zwiększeniem ich efektywności.
Barbara Mitrenga (red.) „Linguarum Silva”. T. 6: Problemy języka i tekstu w perspektywie historycznej i współczesnej
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3362-5, ss. 188.
Szósty tom „Linguarum Silva” zatytułowany Problemy języka i tekstu w perspektywie historycznej i współczesnej, jest kolejnym, po opublikowanych wcześniej tomach (Opozycja – przeciwieństwo – kontrast w języku i w tekście (2012), Słowo – znaczenie – relacja w języku i w tekście (2013), Zmienność – stałość – różnorodność w dawnej i współczesnej polszczyźnie (2014), W kręgu zagadnień języka i tekstu (2015) i Słowo – wartość – jakość w języku i tekście (2016)), w którym Autorzy podejmują zarówno tematy historycznojęzykowe, jak i te dotyczące współczesnego języka polskiego; w swoich badaniach koncentrują się na tekstach dawnych, bądź przedmiotem swojej analizy czynią szeroko rozumiane teksty współczesne, takie jak reklamy, programy telewizyjne czy nowo powstające gatunki internetowe.
Danuta Pluta-Wojciechowska Dyslalia obwodowa : diagnoza i terapia logopedyczna wybranych form zaburzeń
Wydawnictwo Ergo-Sum. Bytom 2017. ISBN: 978-83-926734-6-0, ss. 457.
Przygotowana książka przedstawia praktyczne rozwiązania dotyczące diagnozy i terapii logopedycznej w przypadku wybranych form dyslalii obwodowej anatomicznej i/lub funkcjonalnej.
Autorka prezentuje paradygmat diagnozy, opisując analityczno-fonetyczną metodę badania wymowy, a także wskazuje na kryteria oceny warunków anatomiczno-czynnościowych. Prowadzi analizy ukazujące podstawy terapii zaburzeń czynności prymarnych, jak również przedstawia fizjologiczną metodę terapii w przypadku dysfunkcji oddychania i połykania od 3-4 roku życia. W kolejnej części książki autorka poddaje analizie dotychczasowy trójfazowy model terapii wad wymowy, jaki jest obecny w logopedii od kilkudziesięciu lat, a także opisuje strategiczną metodę usprawniania realizacji fonemów w dyslalii obwodowej, ukazując oryginalne ujęcie zagadnienia.
Danuta Pluta-Wojciechowska, Barbara Sambor (red.) Współczesne tendencje w diagnozie i terapii logopedycznej
Harmonia Universalis. Gdańsk 2017. ISBN: 978-83-7744-122-0, ss. 464.
Kolejny tom z serii Logopedia XXI Wieku jest pozycją zasługującą na baczną uwagę praktyków i teoretyków zajmujących się logopedią w perspektywie diagnostyczno-terapeutycznej oraz teoretyczno-metodologicznej. Autorzy poszczególnych rozdziałów – badacze z Polski, Czech, Rosji, Słowacji, Stanów Zjednoczonych i Włoch – we wnikliwych i często nowatorskich pracach prezentują kierunki refleksji naukowej i praktycznej współczesnej logopedii. Niniejsza monografia ukazuje więc stan obecny logopedii i poprzez ustalenia, które niejednokrotnie wyznaczają nowe obszary badawcze, wychyla się ku przyszłości, zarazem jednak czerpie inspiracje z bogatego dorobku przeszłych pokoleń badaczy zaburzeń mowy.
Artur Rejter (red.) „Język Artystyczny”. T. 16: Nowy (?) Kanon (?) Wokół Nagrody Literackiej „Nike”
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISSN: 2391-4319, ss. 208.
W publikacji zgromadzono teksty, w których przyjrzano się twórczości różnych osób nagrodzonych lub nominowanych do Nagrody Literackiej „Nike”. Dla autorów interesujące były między innymi problemy stylizacji w wielowymiarowej i polifonicznej prozie Jacka Dehnela, a także wkład twórczości Olgi Tokarczuk do wyraźnie współcześnie się rozwijającego i ważkiego społecznie dyskursu posthumanizmu. Autorka Biegunów zainspirowała również badaczy do podjęcia analizy odbioru monumentalnej powieści Księgi Jakubowe przez internetowych forumowiczów. Proza Michała Witkowskiego scharakteryzowana została przez pryzmat problematyki genderowej i queerowej. Podjęto także próbę uchwycenia świata muzyki oraz instrumentów muzycznych w Traktacie o łuskaniu fasoli Wiesława Myśliwskiego. Sięgnięto także do tekstów reportażowych i reportażowi bliskich m.in. do pogranicznej stylowo i gatunkowo prozy Andrzeja Stasiuka, generycznej „migotliwości” i gatunkowych przemian reportażu czy też osobliwego obrazu Białegostoku zawartego w reportażu Marcina Kąckiego.
Marcin Zabawa English semantic loans, loan translations, and loan renditions in informal Polish of computer users
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3072-3, ss. 372.
Opis: Opisywana monografia to całościowe i szczegółowe omówienie angielskich zapożyczeń semantycznych oraz kalk leksykalnych i frazeologicznych (dokładnych i niedokładnych) w potocznej polszczyźnie informatyki. Podstawą pracy jest korpus tekstów zebrany samodzielnie przez autora; w jego skład wchodzą krótkie teksty (posty, wpisy) pochodzące z wybranych 32 forów internetowych o tematyce komputerowo-internetowej. Łączna wielkość korpusu to ponad półtora miliona słów. Monografia zawiera bardzo szczegółowy opis ponad 200 zapożyczeń semantycznych oraz ponad 500 kalk z dziedziny informatyki.
Poza częścią stricte materiałową, praca zawiera także obszerne omówienie teoretyczne problematyki zapożyczeń semantycznych i kalk, a także języka forów internetowych. Monografia opisuje również w bardzo szczegółowy sposób proces budowy korpusu językowego.
