Profesor Henryk Moroz urodził się 22 października 1924 roku w Krasnopolu w byłym województwie suwalskim. Przez wiele lat był zatrudniony jako nauczyciel w placówkach szkolnictwa ogólnokształcącego, pełnił także funkcję dyrektora oraz wykładowcy studium nauczycielskiego. W 1946 roku okresie ukończył kurs pedagogiczny, uprawniający Go do pracy z dziećmi i młodzieżą. W 1954 roku uzyskał dyplom Nauczyciela Szkół Średnich Ogólnokształcących i Zakładów Kształcenia Nauczycieli w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. W 1960 roku ukończył studia matematyczne w Krakowskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej.
Przygodę z nauką i pracą badawczą Henryk Moroz rozpoczął w 1966 roku uzyskując stopień naukowy doktora nauk humanistycznych przedstawiając pracę pt. „Kształtowanie pojęć matematycznych w pierwszym roku nauczania”. W 1972 roku otrzymał stopień naukowy doktora habilitowanego w zakresie dydaktyki matematyki po przedłożeniu pracy nt. „Problemy modernizacji nauczania początkowego matematyki” w Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1972–1979 po podjęciu pracy w Instytucie Pedagogiki tegoż Uniwersytetu zatrudniony był kolejno na stanowisku wykładowcy, adiunkta i docenta, pełnił również funkcję dyrektora Instytutu Pedagogiki.
W 1979 roku Henryk Moroz rozpoczął pracę na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego, gdzie powierzono mu utworzenie Zakładu Nauczania Początkowego, który w krótkim czasie przekształcony został w Katedrę Pedagogiki Przedszkolnej i Nauczania Początkowego, a później w Katedrę Pedagogiki Wczesnoszkolnej. W tym okresie położył duży wkład w rozbudowę powierzonej mu pod opiekę jednostki, nadając jej wyraźny profil naukowy i dydaktyczny, przyczynił się również do rozwoju kierowanej przez Niego kadry. W 1988 roku uzyskał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a w 1994 roku – profesora zwyczajnego. W latach 1993–1996 pełnił funkcję dziekana Wydziału Pedagogiki i Psychologii. W latach 1996–1999 powołany został na stanowisko Rektora Wyższej Szkoły Edukacji Wczesnoszkolnej w Mysłowicach. Od 1999 roku pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie na Wydziale Nauk Społeczno-Pedagogicznych w Katowicach.
Działalność naukowa Profesora ogniskowała się na problematyce nauczania i uczenia się matematyki. Przez wiele lat prowadził badania empiryczne dotyczące wykorzystywania w nauczaniu matematyki metody „liczb w kolorach” oraz opisu zasobu pojęć i umiejętności arytmetycznych dzieci wstępujących do szkoły. Eksploracje te zaowocowały licznymi publikacjami i wniosły istotny wkład do programu nauczania w polskich szkołach, stając się punktem zwrotnym w dydaktyce opartej na koncepcji czynnościowego nauczania matematyki. W tym czasie współpracował z licznymi instytucjami oświatowymi i naukowymi, realizując projekty badawcze, wdrożeniowe i popularyzujące.
W kolejnych latach uwaga badawcza Profesora skoncentrowana była na problemach optymalizacji procesu kształcenia nauczycieli matematyki oraz unowocześnienia nauczania matematyki w klasach początkowych. Poprzez wielorakie oddziaływania podejmowane na niwie naukowej, dydaktycznej i metodycznej Profesor Henryk Moroz wniósł nowy impuls do teorii czynnościowego nauczania matematyki jako swoistej refleksji nad teorią Jeana Piageta. Z tego okresu można również odnotować Jego liczne publikacje, naukowe debaty w ramach konferencji, projekty badawcze oraz współpracę akademicką i oświatową o wymiarze ogólnopolskim.
Spośród licznych publikacji prof. zw. dr hab. Henryka Moroza warto przytoczyć tytuły kilku prac: Matematyka w kolorach. Wyprawka matematyczna dla uczniów klasy I szkoły podstawowej (Warszawa 1989); Nasza matematyka. Zabawy i gry dydaktyczne (1991); Kształcenie matematyczne a rozwój społeczno-zawodowy (Katowice 1991); Rozwój zawodowy nauczyciela (Kraków 2006), Zrozumieć swój czas (Kraków 2006). Problemy doskonalenia systemu edukacyjnego w Polsce (Kraków 2008).
Pod kierunkiem Profesora tytuł magistra na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych uzyskała cała rzesza studentów kierunku pedagogika. H. Moroz wykazał się również dużą dbałość o rozwój młodej kadry naukowej, czego świadectwem było zdobycie pod jego kierunkiem stopnia naukowego doktora przez kilkanaście osób, a prowadzone przez Niego ogólnopolskie seminarium doktoranckie z zakresu pedagogiki wczesnoszkolnej i dydaktyki matematyki cieszyło się dużym zainteresowaniem ówczesnych młodych badaczy.
Profesor za swoją ofiarną pracę, osiągnięcia naukowe, dydaktyczne i organizacyjne otrzymał następujące odznaczenia: Order Uśmiech (1974), Odznakę Przyjaciela Szkoły (1978), Medal Komisji Edukacji Narodowej (1982) oraz Złoty Krzyż Zasługi i Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
Profesor zw. dr hab. Henryk Moroz zapamiętany zostanie przez swoich uczniów, współpracowników i przyjaciół jako wybitny naukowiec, utalentowany nauczyciel akademicki, inspirator wielu przedsięwzięć badawczych, ceniony autorytet w zakresie rozwiazywania problemów nauczania i uczenia się matematyki, mistrz, mentor dla młodych badaczy oraz przyjaciel wielu akademików.
Cześć Jego Pamięci.
W imieniu społeczności akademickiej
Instytutu Pedagogiki Wydziału Nauk Społecznych
Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Mirosław Kisiel
