Marcin Hałaś - Nasi Absolwenci
Poeta, krytyk literacki i teatralny, eseista, publicysta, dziennikarz. Autor wielu tomów wierszy oraz kilku książek eseistycznych.
Urodził się w 1968 roku w Bytomiu, gdzie mieszka do tej pory. Do Bytomia jego rodzice przybyli w roku 1945 jako wysiedleńcy (ekspatrianci) z rodzinnego Lwowa. W swojej twórczości literackiej i eseistycznej Hałaś często podejmuje wątki związane z tymi dwoma rodzinnymi miastami.
Aktywność literacką rozpoczął jako uczeń Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Smolenia w Bytomiu, gdzie był założycielem Młodej Grupy Literackiej „Reflektor”, która powstała w 1985 roku i działała do roku 1990. Był wówczas również redaktorem i wydawcą szeregu arkuszy poetyckich oraz zbiorów wierszy publikowanych przez grupę „Reflektor” na tzw. prawach rękopisu (wydawnictwa takie według ówczesnego prawa nie musiały być poddawane akceptacji cenzury).
Ukończył kulturoznawstwo na Uniwersytecie Śląskim, gdzie w 1991 roku uzyskał tytuł magistra, broniąc pracy zatytułowanej Teatr idei. Rzecz o dramatach Bohdana Urbankowskiego. Napisał ją jako uczestnik seminarium magisterskiego prowadzonego przez prof. dr hab. Eleonorę Udalską.
Poetycko debiutował na łamach „Gościa Niedzielnego” w 1984. Od tego czasu wiersze publikował w kilkudziesięciu tytułach prasowych w kraju i za granicą (Lwów, Paryż, Czechy). Jego teksty poetyckie i krytyczno-literackie ukazywały się m.in. w: „Poezji”. „Życiu Literackim”, „Tak i Nie” oraz kwartalniku „Tak i Nie – Śląsk”, tygodniku „Katolik”, miesięczniku „Wiara i odpowiedzialność”, „Gazecie Wyborczej”, „Dzienniku Zachodnim”, „Roczniku Lwowskim”, miesięczniku „Śląsk”, „Gazecie Polskiej”, której był stałym współpracownikiem. Obecnie jest publicystą tygodników „Warszawska Gazeta” oraz „Polska Niepodległa”. Etatowo od 1991 roku pracuje w lokalnym tygodniku „Życie Bytomskie”. W latach 1996-2006 był jego redaktorem naczelnym.
Członek Związku Literatów Polskich (od 1992 roku) i członek-założyciel Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego. Od lutego 2007 roku do maja 2010 roku był prezesem Oddziału ZLP w Katowicach.
Otrzymał wiele nagród, m.in. nagrodę młodych Warszawskiej Jesieni Poezji (1992), nagrodę wojewody katowickiego dla młodych twórców (1995), Nagrodę Białego Pióra im. Dariusza Stolarskiego – „za wiersze umacniające niepodległość Polski” (1999), nagrodę prezydenta Bytomia w dziedzinie kultury „Muza” (1999). Był czterokrotnym laureatem polsko-czeskiego konkursu poetyckiego „O Skrzydło Ikara”, gdzie otrzymał kolejno: wyróżnienie, drugą nagrodę, nagrodę główną i pierwszą nagrodę. Dwukrotnie był stypendystą marszałka województwa śląskiego (2005, 2009), raz stypendystą ministra kultury i dziedzictwa narodowego (2008).
O jego poezji pisali m.in. Bohdan Urbankowski, Tadeusz Kijonka, Marian Kisiel, Krzysztof Karwat, Marek Sołtysik, Zdzisław Łączkowski. Na język czeski jego wiersze tłumaczyli Wilhelm Przeczek i Libor Martinek, na rosyjski – Andriej Bazyliewskij.
Jest autorem lub współautorem następujących wydawnictw samodzielnych:
- Kosz z chlebem (arkusz poetycki, Rada Uczelniana Zrzeszenia Studentów Polskich, Katowice 1986)
- Przed snem (arkusz poetycki, Grupa Literacka „Reflektor”, Bytom 1987)
- Protokoły (wiersze, Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Katowice 1989)
- Niebo poetów (wiersze, Śląski Fundusz Literacki, Katowice 1990)
- Okruszki z kalendarza (dla dzieci, Księgarnia św. Jacka, Katowice 1990)
- Gorzka rzeka (wiersze, Warszawski Oddział Związku Literatów Polskich, Warszawa 1992)
- Erotyki wszystkie (wiersze, Bytomskie Centrum Kultury – Górnośląskie Towarzystwo Literackie, Bytom 1999)
- Requiem dla pokolenia (szkice krytyczno-literackie, Górnośląskie Towarzystwo Literackie, Katowice 2000)
- Bursztyn i śnieg (wiersze, Górnośląskie Towarzystwo Literackie, Katowice 2002)
- Ślad przeszłości. Bytom wielokulturowy (wspólnie z Przemysławem Nadolskim i Dariuszem Walerjańskim, Wydawnictwo arf, Bytom 2004)
- Bytom magiczny. Wypominki (Urząd Miejski w Bytomiu, 2006)
- Daleko od Lwowa (wspólnie z Lesławem Nowarą i Bogdanem Kasprowiczem, Instytut Lwowski, Warszawa 2006)
- Bytom niezwykły. Historia miasta dla dzieci (Urząd Miejski w Bytomiu, 2007)
- Niezwykły Bytom. Historia miasta dla dzieci (wydanie rozszerzone, wyd. Frodo, Bytom 2010)
- Lwowskie adresy, lwowskie muzeum (wiersze i eseje, wyd. Muzeum Górnośląskie, Bytom 2011).
- Alfabet bytomski (szkice biograficzne, wyd. Muzeum Górnośląskie, Bytom 2012).
- Oddajcie nam Lwów (publicystyka, wydawnictwo Bollinari, Warszawa 2012)
- Precz z komuną (eseje i felietony, wyd. Bollinari, Warszawa 2013)
- Okruszki z kalendarza (dla dzieci, ilustracje: Arkadiusz Gacparski, wyd. Bollinari, Warszawa 2013)
- Udział w antologiach polskich i zagranicznych (ważniejsze):
- Od Staffa do Wojaczka – Poezja polska 1939-1988, Łódź 1991
- De Czesław Miłosz a Marcin Hałaś. Poesía polaca contemporánea (Od Czesława Miłosza do Marcina Hałasia. Polska poezja współczesna), Madryt 1994
- Sdiełano w Polsze – wiek XX, pieriewody Andrieja Baziliewskogo (Zrobione w Polsce – wiek XX, przekłady Andrzeja Bazylewskiego), Moskwa 2009.
Wskutek publikacji książki Oddajcie nam Lwów, która dotyczyła roli Lwowa w polskiej tożsamości i kulturze – Służba Bezpieczeństwa Ukrainy wydała w październiku 2013 Marcinowi Hałasiowi zakaz wjazdu na Ukrainę.