Lamprechtsofen to system jaskiniowy w masywie Leoganger Steinberge, w Austriackich Alpach Wapiennych. Ogromny, najniższy otwór systemu, położony na zachodnim brzegu doliny rzeki Saalach, znany był od wieków, rozpalając wyobraźnię oraz przyciągając amatorów przygód i poszukiwaczy skarbów (legendarnego majątku rycerza Lamprechta). Niektórzy z nich pozostali w jaskini na zawsze, dlatego jaskinię kilkukrotnie zamykano, np. poprzez zamurowanie otworu. O tyle nieskutecznie, że każdej wiosny z jaskini wypływa ogromna ilość wody (ponad 1000 l/sekundę), która niszczyła zabezpieczenia.
„Naukową” eksplorację jaskini rozpoczął w 1833 roku leśniczy Johann Georg Ferchl. Do pokonania trudnych odcinków wykorzystywał liny, opracował też pierwszy szkic jaskini. Systematyczne badania Lamprechtsofen rozpoczął w 1878 roku Anton von Posselt-Czorich (1854-1911) [3].
Od początku XX wieku jaskinia Lamprechtsofen była eksplorowana przez członków Landesverein für Speleology z Salzburga, sekcję Klubu Alpejskiego w Passau. W 1904 r. przed otworem zbudowano chatę, a 30 lipca 1905 roku udostępniono do zwiedzania ok. 700 metrów jaskini, oświetlonych lampami zasilanymi prądem z małej podziemnej elektrowni wodnej.
Przełomowym wydarzeniem było pokonanie w 1962 roku przez nurków z Salzburg Cave Association syfonu Bocksee [3], co otworzyło możliwość dalszej eksploracji, głównie metodami wspinaczkowymi.
Równolegle trwały poszukiwania jaskiń w górnych partiach masywu, gdyż stało się jasne, że ogromne ilości wody wypływające z otworu w dolinie, muszą pochodzić z rozległego systemu hydrologicznego. Po wielu latach trudnych wspinaczek [dotarto do wysokości 1068 metrów powyżej otworu] i eksploracji jaskiń odkrytych w lapiazach kotła Nebelsbergkar, znaleziono połączenie – powstał system o rekordowej deniwelacji (różnicy pomiędzy najwyższym i najniższym punktem jaskini) ponad 1600 metrów.
Głównymi autorami sukcesów w Lamprechtsofen są polscy grotołazi, którzy od prawie pięćdziesięciu lat, pod kierownictwem Andrzeja Ciszewskiego, eksplorują jaskinie masywu Leoganger Steinberge. Systematyczna praca owocowała „dołączaniem” kolejnych, coraz wyżej położonych jaskiń, dzięki czemu aktualna deniwelacja Lamprechtsofen wynosi 1727 m (w 2019 r. wykonano precyzyjne, z dokładnością w przedziale 2- 20 mm, pomiary otworów jaskiniowych należących do systemu [2]). A może być jeszcze więcej – aktualnie wyprawy Krakowskiego Klubu Taternictwa Jaskiniowego eksplorują jaskinię Furkaschacht, położoną 82 m powyżej aktualnie najwyższego otworu Lamprechtsofen, z nadzieją na dołączenie do systemu.
W dniach 5-9 stycznia 2022 r. pracownicy Śląskiego Centrum Wody Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach uczestniczyli w kolejnej akcji oczyszczania jaskini Lamprechtshofen. Tym razem naszym celem było wyniesienie „kajaka”, prawdopodobnie części starego zbiornika paliwowego samolotu, używanego jako pływak do pokonywania przeszkód wodnych podczas eksploracji jaskini w latach 60-tych i 70-tych XX wieku). Trudna logistycznie akcja polegała na wydobyciu pływaka (nazwanego przez nas „KaJakKrzysztof”) z dna jeziora Grünseen i transporcie na powierzchnię, poza jaskinię, co udało się perfekcyjnie zrealizować. W akcji uczestniczyli: Miłosz Dryjański, Krzysztof Dubiel (kierownik), Marek Grucka (foto), Jacek Jawień, Maciej Kałwak, Anna Szypułka, Włodzimierz Porębski, Andrzej Woźnica.
Włodzimierz Porębski, Andrzej Woźnica
[1] https://kktj.pl/Dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87/Dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87-zagraniczna/ArtMID/388/ArticleID/173/Leoganger-Steinberge-2019
[2] https://pl.frwiki.wiki/wiki/Lamprechtsofen
[3] https://de.wikipedia.org/wiki/Lamprechtsofen
