
W dniu 13 września 2021 roku minęła setna rocznica urodzin Stanisława Lema. Warto odnotować tę datę, ponieważ ten, urodzony w Lwowie, autor licznych książek jest jednym z najlepiej rozpoznawalnych na świecie polskich pisarzy; jego książki zostały przetłumaczone na ponad 40 języków i wydane w ponad 30 milionach egzemplarzy. Sejm RP zdecydował o upamiętnieniu tej rocznicy ustanawiając rok 2021 Rokiem Lema.
Trwające w Polsce obchody obejmują szereg wydarzeń popularyzujących twórczość Stanisława Lema. Ale nie tylko; wystawy, konferencje, festiwale, czy konkursy adresowane są również do entuzjastów szeroko rozumianej nauki czy nowych technologii. Wydarzenia poświęcone setnej rocznicy urodzin Stanisława Lema zebrane zostały w serwisie roklema.pl.
Instytut Fizyki im. Augusta Chełkowskiego w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach oraz PTF Oddział w Katowicach włączając się w trwające obchody zapraszają na otwarte wydarzenie „Fizyka Lema: wczoraj Fiction, dzisiaj Science”, które odbędzie się w dniu 9 grudnia 2021.
Spuścizna Stanisława Lema to w przeważającej części literatura zaliczająca się do fantastyki naukowej. Jednak na tle innych książek z nurtu SF utwory Lema wyróżniają się bliskim związkiem z nauką. Autor był na bieżąco z odkryciami i aktualnymi problemami naukowymi. W swoich książkach potrafił wiarygodnie opisać – tak bliskie fizykom – neutrino (“Głos Pana”), jak i ruch w okolicy czarnej dziury (“Fiasko”). Miał też swoją, raczej mało optymistyczną, wizję kontaktu z pozaziemską inteligencją (“Eden”, “Solaris”). No i, oczywiście, stworzył nieśmiertelne “Bajki robotów” czy “Opowieści o pilocie Pirxie”, które tym lepiej się rozumie, im więcej ma się życiowego doświadczenia.
Ciekawe jest również porównanie jego przewidywań futurologicznych (“Summa Technologiae”, felietony z lat 90-tych) z naszą dzisiejszą rzeczywistością oraz stanem nauki. Stanisław Lem nie tylko zapisał się w historii literatury, tworząc niezwykłe utwory w tak pozornie mało szlachetnym gatunku jak fantastyka naukowa, ale również zainteresował nauką licznych przyszłych studentów, m.in. fizyki.
I właśnie okolice fizyki w kontekście twórczości Stanisława Lema, a konkretnie odkrywanie złożoności wszechświata, opracowywanie nowych technologii na potrzeby społeczeństwa czy odnalezienie swojego miejsca w świecie i wizje przyszłości zostaną omówione w ramach konferencji „Fizyka Lema: wczoraj Fiction, dzisiaj Science”. Tematy te przybliżą nam literaturoznawcy, pisarze i fizycy.
Program wydarzenia obejmuje:
- wykłady z zakresu twórczości Stanisława Lema, kosmologii, astrofizyki, biofizyki, komputerów kwantowych czy uczenia maszynowego,
- wystawę plakatów dr hab. Tomasza Kipki, prof. UŚ,
- rozmowę Prof. Janusza Gluzy z Prof. Abrahamem (Avi) Loebem astronomem i fizykiem teoretycznym z Uniwersytetu Harvarda, poszukiwaczem obcych cywilizacji, autorem książki Pozaziemskie. Pierwsze ślady życia rozumnego poza Ziemią,
- dyskusję panelową.
Wydarzenie odbędzie się w czwartek, 9 grudnia 2021 r. Transmisja wydarzenia będzie dostępna na kanale Youtube Uniwersytetu Śląskiego
Serdecznie zapraszamy do udziału w wydarzeniu!
Dyrekcja Instytutu Fizyki
dr hab. Sebastian Pawlus, prof. UŚ – Dyrektor Instytutu Fizyki
dr hab. Elżbieta Stephan, prof. UŚ – Zastępca Dyrektora Instytutu Fizyki
Przewodniczący PTF Oddział w Katowicach
dr hab. Paweł Zajdel, prof. UŚ
![]() |
![]() |
Komitet organizacyjny
prof. dr hab. Janusz Gluza
dr hab. Seweryn Kowalski, prof. UŚ
dr Katarzyna Balin
Honorowy patronat nad wydarzeniem objęła
Dziekan Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Prof. dr hab. Danuta Stróż.
Patronat medialny
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |






