Uniwersytet Śląski w Katowicach

dr Piotr Olechowski

ORCID: 0000-0003-4108-2682

historyk, nauczyciel akademicki, dr nauk humanistycznych. Absolwent studiów historycznych na uniwersytetach w Szczecinie i Rzeszowie. Od 1 X 2024 r. adiunkt w Instytucie Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W okresie kryzysu uchodźczego wiosną 2022 r. w charakterze wolontariusza przez kilka miesięcy pełnił funkcję tłumacza polsko-rosyjsko-ukraińskiego. W latach 2019-2023 wykładowca Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie.

Stypendysta Rządu RP – ówczesnego Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej MNiSW (dwukrotnie), Fundacji „Kronos” im. Augusta hr. Cieszkowskiego, Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej we Lwowie. Kilkukrotny stażysta Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Iwana Franki, Ukraińskiego Katolickiego Uniwersytetu we Lwowie oraz Przykarpackiego Narodowego Uniwersytetu im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku. Członek Rady Naukowej „Kwartalnika Kresowego”. W charakterze eksperta zewnętrznego, naukowo współpracował także z Instytutem Dziedzictwa Myśli Narodowej, Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, Mazowieckim Urzędem Wojewódzkim, Główną Biblioteką Lekarską, Instytutem Adama Mickiewicza, Fundacją im. Janusza Kurtyki, Instytutem Pileckiego, Muzeum Kresów w Lubaczowie, Instytutem Pamięci Narodowej, Fundacją „Wolność i Demokracja”, Centrum Kulturalnym w Przemyślu, Przemyskim Centrum Nauki i Kultury „Zamek”.

Zainteresowania naukowe obejmują położenie Polaków w ZSRR, sowietyzację dawnych ziem wschodnich II RP, dzieje polskiej dyplomacji w ZSRR i granicy polsko-radzieckiej oraz działalność radzieckich służb specjalnych i sądownictwa. W ostatnim czasie najwięcej uwagi poświęca śledztwom kryminalnym przeciwko ludności polskiej w okresie międzywojennym (na obszarze „za Zbruczem”), a także na terenie dawnych województw południowo-wschodnich II RP w latach 1939-1941 oraz od 1944 r.

Wybrane publikacje:

Monografie autorskie:

• Stosunki polsko-ukraińskie we Lwowie w świetle wspomnień (1918-1939), Przemyśl 2017, ss.156.
• W cieniu dwóch totalitaryzmów. Życie codzienne na ziemi stanisławowskiej 1939-1944, Warszawa 2023, s.344.
• Agonia Polaków we Lwowie 1944-1959, Warszawa 2024, ss.496.

Monografie pod redakcją:

• [słowo wstępne, opracowanie naukowe, redakcja] Wygnanie. Wojenna historia kresowej rodziny, Warszawa 2023, ss.544.

Artykuły w czasopismach naukowych:

• Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Kijowie pod lupą radzieckich służb specjalnych w kwietniu 1938 r., „Przegląd Wschodnioeuropejski” nr VIII/2 (2017), s.159-169.
• „Szpiedzy amerykańscy” czy „głosiciele wiary”. Dwa przypadki procesów karnych Świadków Jehowy w ZSRR w drugiej połowie lat 50. XX wieku, „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 37 (2021), s.169-187.
• Dziedzictwo (nie)pożądane? Polskie ślady w przestrzeni miejskiej współczesnego Lwowa: zacieranie, usuwanie czy przekształcanie? „Język. Religia. Tożsamość” (2022) nr 2 B, s.197-214.
• „Rozstrzelani za Zbruczem”. Praktyka wydawania wyroków śmierci na ludność polską w trzech obwodach Ukraińskiej SRR w ramach „operacji polskiej” w latach 1937-1938. Analiza komparatystyczna, „Dzieje Najnowsze” (2023) nr 1, s.77-99.
• „Podejrzani, lecz niewinni”. Wybrane przypadki postępowań karnych przeciwko Polaków w USRR w latach 30. XX wieku, zakończonych uniewinnieniem, „Textus et Studia” 2023, nr 1, s.89-116.
• [artykuł recenzyjny] „Przez zieloną granicę do raju”, czyli kilka uwag o książce Serhija Humennego „Uchodźcy. Nielegalne przekraczanie granicy polsko-sowieckiej w latach 1918-1939″, Warszawa 2022, Wydawnictwo IPN, ss.166, „Historia Slavorum Orcidentis”, 2024, nr 2, s.250-267.