Uniwersytet Śląski w Katowicach

Nazwa zespołu: Diastrofizm i geozagrożenia
Lider zespołu: dr hab. Justyna Ciesielczuk, prof. UŚ

Skład zespołu:
dr Anna Abramowicz
dr Krzysztof Gaidzik
dr Andrzej Tyc
prof. dr hab. Jerzy Żaba
dr inż. Tomasz Powolny

Temat: Aktywność sfer orogenicznych. Zapożarowanie zwałowisk po eksploatacji węgla

Szczegółowej analizie zostanie poddana aktywność tektoniczna zaznaczająca się zarówno na granicach płyt litosferycznych, jak i w obszarach wewnątrzpłytowych w wybranych obszarach na świecie. Wszechstronnym badaniom paleo- i archeosejsmologicznym zostanie poddana aktywność uskoków sejsmogenicznych oraz sprzężona z nią aktywność wulkaniczna/termalna.
Drugim kierunkiem działania zespołu będzie analiza i wizualizacja danych geologicznych i środowiskowych w systemach GIS oraz czasowo-przestrzenna charakterystyka pożaru zwałowisk odpadów po eksploatacji węgla kamiennego w regionie śląskim. Ponadto podjęte zostaną badania procesów dedolomityzacji i związanej z nimi speleogenezy w środkowej Słowenii z implikacjami dla zrozumienia początkowych etapów mineralizacji siarczkowej w południowej Polsce.

Lider zespołu: dr hab. Małgorzata Nita, prof. UŚ

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Przemiany roślinności w czwartorzędzie ze szczególnym uwzględnieniem zmian środowiska oraz wpływu człowieka na krajobraz roślinny w holocenie

Badania prowadzone metodą analizy pyłkowej dotyczyć będą przemian roślinności w czwartorzędzie, zachodzących pod wpływem zmian klimatu (interglacjał eemski), a także obejmą analizę wpływu działalności człowieka na środowisko w holocenie. Planowane zadania badawcze dotyczyć będą przede wszystkim holoceńskich przemian roślinności na terenie Niecki Włoszczowskiej ze szczególnym uwzględnieniem rolniczej działalności człowieka na tym obszarze oraz przemian ekosystemów mokradłowych na zwydmionym obszarze Necki Włoszczowskiej w okresie ostatnich 100 lat na podstawie analizy map, zdjęć satelitarnych i badań terenowych.

Lider zespołu: dr hab. Agnieszka Czajka

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Wieloaspektowe skutki regulacji i eksploatacji koryt rzecznych.

Analiza wpływu antropopresji (regulacja koryt, regulacja wielkości przepływów, eksploatacja kruszyw z koryt i równin zalewowych, zmiany w morfologii zlewni) na przebieg procesów fluwialnych

Nazwa zespołu: Lód i Permafrost
Lider zespołu: Prof. dr hab. Wojciech Dobiński

Skład zespołu:
dr Michał Glazer

Temat: Globalny zasięg występowania wieloletniej zmarzliny

Zagadnieniem dominującym w pracy będzie wieloletnia zmarzlina jako największy składnik kriosfery Ziemi wraz z jego interakcją w odniesieniu do pozostałych jej lodowych składników. Planowane studia badawcze mają posiadać charakter zarówno globalny jak i regionalny, o charakterze porównawczym, szczególnie euro-azjatyckim. Celem planowanych prac empirycznych jest sprawdzenie czy model dwuwarstwowej zmarzliny może występować także w środowisku klimatu kontynentalnego. Planowane jest także opracowanie szerszej syntezy dotyczącej wody jako substancji trójfazowej, co może mieć zasadnicze znaczenie dla jej prawidłowego zrozumienia i okeślenia porawnego podejścia badawczego wobec funkcji jaką pełni w kriosferze i ogólnie w przyrodzie.

Lider zespołu: dr hab. Renata Dulias, prof. UŚ

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Naturalne i antropologiczne uwarunkowania procesów eolicznych w różnych strefach klimatycznych.

1. Rozpoznanie stopnia obróbki osadów eolicznych jako wskaźnika intensywności i czasu trwania procesu eolicznego
2. Rozpoznanie faz aktywizacji procesów eolicznych wywołanych antropopresją w okresach subborealnym i subatlantyckim.

Lider zespołu: dr hab. Małgorzata Falarz, prof. UŚ

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Centra aktywności atmosfery półkuli północnej: zmiany, interakcje, wpływ na warunki klimatyczne Polski i Europy.

Przewidziane badania są kontynuacją analiz wieloletnich zmian, zmienności i telekoneksji centrów aktywności atmosfery półkuli północnej. Wyniki prac będą stanowić wkład w wyjaśnienie przyczyn i mechanizmów zmian klimatycznych na półkuli północnej.

Nazwa zespołu: Nowe minerały skał pirometamorficznych.
Lider zespołu: prof. dr hab. inż. Evgeny Galuskin

Skład zespołu:
Prof. dr hab. Irina Galuskina
dr Rafał Juroszek
dr Arkadiusz Krzątała
dr Dorota Środek
dr Kamila Banasik
mgr Katarzyna Skrzyńska (doktorant)


Temat: Nowe minerały skał pirometamorficznych

Głównym celem jest odkrycie i opisanie nowych i rzadkich minerałów ze skał pirometamorficznych

Nazwa zespołu: Petrochronologia i petrologia eksperymentalna
Lider zespołu: prof. dr hab. Aleksandra Gawęda

Skład zespołu:
dr hab. Jerzy Cabała, prof.UŚ
dr Ashley Gumsley
dr Tomasz Krzykawski
dr hab. Krzysztof Szopa, prof. UŚ
dr Rafał Warchulski, prof. UŚ
dr inż. Hakim Rabia
mgr Krzysztof Kupczak (doktorant)

Temat: Petrochronologia i procesy krystalizacji stopów w interakcji ze skałami otoczenia.

1. badania procesów krystalizacji i topnienia, ich efekty, interakcje stopów (naturalnych i syntetycznych) ze skałami/materiałami otoczenia, datowanie procesów geologicznych oraz antropogenicznych z użyciem metod izotopowych w odniesieniu do procesów powodujących krystalizację/rekrystalizację faz, możliwych do datowania.
2. petrochronologia wydarzeń geologicznych i petrogeneza skał waryscyjskich i pre-waryscyjskich z otoczenia Platformy Europejskiej diagnostyka petrochronologiczna wydarzeń paleo i neoproterozocznych Afryki Południowej (Namibia i RPA)
3. badania eksperymentalne historycznych stopów hutniczych i ceramiki z terenu południowej Polski. Rozpoznanie migracji pierwiastków potencjalnie toksycznych w żużlach oraz odpadach. Poznanie stabilności geochemicznej badanych odpadów. 4. Odtworzenie historycznych metod wytopu różnych metali z terenu Polski

Nazwa zespołu: Kriosfera i Geoinformacja
Lider zespołu: dr hab. Bogdan Gądek, prof. UŚ

Skład zespołu:
dr inż. Małgorzata Błaszczyk, prof. UŚ
dr Michał Ciepły
dr hab. Mariusz Grabiec, prof.UŚ
dr Dariusz Ignatiuk
prof. dr hab. Jacek Jania
dr Michał Laska
dr inż. Elżbieta Łepkowska
dr Agnieszka Piechota
dr hab. Bartłomiej Szypuła
dr Andrzej Tyc
mgr inż. Barbara Barzycka
mgr inż. Kamil Kachniarz (doktorant)
mgr Joanna Kajdas (doktorant)
mgr Aleksandra Osika (doktorant)
mgr Dawid Saferna (doktorant)
mgr Katarzyna Stachniak
dr Mirosław Szumny (doktorant)

Temat: Ocena wpływu zmieniającego się klimatu na kriosferę i przeobrażenia środowiska z wykorzystaniem technologii geoinformacyjnej.

Identyfikacja aktualnego i przeszłego przeobrażania kriogenicznego środowiska przyrodniczego Arktyki, gór wysokich i obszarów polodowcowych oraz zrozumienie mechanizmów nimi sterujących.

Nazwa zespołu: Minerologia i geochemia środowiskowa
Lider zespołu: prof. dr hab. Janusz Janeczek

Skład zespołu:
prof. dr hab. Monika Fabiańska
dr hab. Mariola Jabłońska, prof.UŚ
dr Tomasz Krzykawski
dr hab. Danuta Smołka-Danielowska, prof.UŚ
dr Barbara Liszka
mgr inż. Mirosław Szczyrba
mgr Joanna Adamczyk (doktorant)
mgr Karolina Paszcza (doktorant)

Temat: Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe toposfery w warstwie mieszania i ich oddziaływanie na środowisko i zdrowie ludzi .

Badania zanieczyszczeń pyłowych i gazowych troposfery w warstwie mieszania i ich oddziaływanie na środowisko i zdrowie ludzi. Badanie zasięgu pionowego i lateralnego zanieczyszczeń powietrza z wykorzystaniem balonu załogowego oraz mobilnego laboratorium naziemnego w celu walidacji modeli numerycznych. Badania promieniotwórczości naturalnej pyłów atmosferycznych i ich materiału źródłowego. Badania minerałów i zawierających je materiałów potencjalnie niebezpiecznych dla ludzi (azbesty, odpady promieniotwórcze). Badanie minerałów – potencjalnych barier migracji metali promieniotwórczych i potencjalnie toksycznych.

Nazwa zespołu: Zespół ds. Jakości paliw stałych oraz badań środowiskowych
Lider zespołu: dr hab. Iwona Jelonek, prof. UŚ

Skład zespołu:
dr hab. inż. Agnieszka Drobniak
dr Zbigniew Jelonek

Temat: Kreatywne studium obejmujące badania paliw stałych oraz próbek środowiskowych.

Badania paliw stałych będących produktem przemysłu zajmującego się przeróbką i pozyskiwaniem biomasy tzw. odpadowej. Tworzenie odpowiednich kompozycji składowych paliw, ich spalanie i pomiary emisji spalin oraz określanie kaloryczności tych mieszanek.

Lider zespołu: dr Marta Kondracka

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Badania środowiskowe terenów zdegradowanych w wyniku działalności górniczej.

Celami badań są: walidacja pomiarów geofizycznych do wykrywania zanieczyszczenia gleby pierwiastkami śladowymi w sąsiedztwie składowisk odpadów górniczych; określenie stopień zanieczyszczenia gleby; oraz analiza fizycznych i chemicznych właściwości gruntów skażonych i powiązania ich ze zmierzonymi parametrami geofizycznymi. Prowadzone przeze mnie działania naukowe mają także na celu określenie zależności pomiędzy toksycznością odpadów Zn-Pb a stopniem skuteczności rekultywacji.

Nazwa zespołu: Klimat i zmiany klimatu
Lider zespołu: prof. dr hab. Ewa Łupikasza

Skład zespołu:
dr hab. Zuzanna Bielec-Bąkowska, prof.UŚ
dr Katarzyna Dąbrowska-Zapart
dr hab. Magdalena Opała-Owczarek, prof.UŚ
dr Quoc Bao Pham
dr Thi Thuy Linh Nguyen
dr Artur Widawski
dr Łukasz Małarzewski
mgr Tomasz Budzik
mgr Wojciech Pilorz (doktorant)
mgr Aleksandra Renc (doktorantka)

Temat: Zmiany i zmienność klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych.

Badania współczesnych zmian klimatu na podstawie obserwacji instrumentalnych oraz rekonstrukcja warunków klimatycznych w Arktyce, Polsce oraz Europie, ze szczególnym uwzględnieniem cyrkulacji atmosfery, opadów atmosferycznych oraz temperatury powietrza.
W ramach tej problematyki realizowane są trzy projekty naukowe:
1) Reakcja opadów deszczu i śniegu na współczesne zmiany temperatury powietrza i cyrkulację atmosfery w Arktyce, Polsce i Europie Środkowej,
2) Określenie przestrzennych i czasowych zmian cyrkulacji atmosferycznej w sektorze euroatlantyckim i w Arktyce oraz
3) Wpływ warunków klimatycznych na przyrosty roczne Salix uva-ursi Pursh na SE wybrzeżu Zatoki Hudsona.
Zespół pracuje również nad poszerzeniem zagadnień dotyczących klimatu miasta, zwłaszcza nad relacjami pomiędzy zanieczyszczeniem i bilansem promieniowania, co jest istotne z punktu widzenia współczesnych zmian klimatu.

Nazwa zespołu: Promieniotwórczość naturalna i antropogeniczna w geosferach.
Lider zespołu: dr hab. Dariusz Malczewski, prof. UŚ

Skład zespołu:
dr Maria Dziurowicz
prof. dr hab. Jerzy Żaba

Temat: Promieniotwórczość naturalna i antropogeniczna w geosferach.

Problematyka badawcza zespołu obejmie zagadnienia związane z pomiarami i interpretacją promieniotwórczości naturalnej i antropogenicznej oznaczanej w:
(1) skałach i glebach Sudetów,
(2) minerałach z lokalizacji globalnych,
(3) wód i piasków wybrzeża Morza Bałtyckiego oraz
(4) fluwialnych osadów korytowych Wisły.
Przeprowadzone zostaną również pomiary ekshalacji radonowych w wybranych strefach uskokowych Sudetów.

Nazwa zespołu: Rekonstrukcje zmian środowiska.
Lider zespołu: prof. dr hab. Ireneusz Malik

Skład zespołu:
dr hab. Jolanta Burda, prof.UŚ
dr hab. Maria Fajer, prof.UŚ
dr hab. Tadeusz Molenda, prof.UŚ
dr hab. Maciej Waga
dr hab. Małgorzata Wistuba, prof.UŚ
dr hab. Krzysztof Wójcicki
dr Albert Ślęzak
dr Beata Woskowicz-Ślęzak

Temat: Rekonstrukcje zmian środowiska.

– publikacje w czasopismach (w okresie 3 letnim działania zespołu zaplanowano opublikowanie 40 publikacji):
– przygotowanie/złożenie wniosków o finansowanie projektów naukowo-badawczych (zaplanowano złożenie 4 wniosków do NCN, około 6 do innych podmiotów oferujących pieniądze na badania naukowe)
– patenty i wdrożenia (zaplanowano opracowanie 1 patentu)
– współpraca zagraniczna (istniejąca i planowana) i jej efekty (zaplanowano wspólne projekty oraz publikacje z pracownikami następujących jednostek badawczych: Chinese Geological Survay, Chinese Academy of Sciences, WSL Swiss Federal Research Institute, GFZ German Research Centre for Geosciences, Department of Lithospheric Research - University of Vienna)

Nazwa zespołu: Zespół Geochemii organicznej i środowiskowej (GOŚ)
Lider zespołu: prof. dr hab. Leszek Marynowski

Skład zespołu:
prof. dr hab. Monika Fabiańska
dr hab. Aniela Matuszewska
dr hab. Adam Nadudvari
dr hab. Magdalena Misz-Kennan, prof. UŚ
dr Maciej Rybicki
dr Justyna Smolarek-Łach
dr Ewa Szram
dr Magdalena Goryl
mgr Marzena Barczyk
mgr Dorota Staneczek (doktorant)

Temat: Badania genezy i występowania związków organicznych w skałach osadowych oraz w antropogenicznych odpadach i produktach spalania kaustobiolitów.

Badania nisko przeobrażonej termicznie materii organicznej pochodzącej z utworów mezozoicznych i kenozoicznych w kontekście identyfikacji rzadkich i nieznanych związków organicznych pochodzenia biologicznego (biomarkerów i biomolekuł). Określenie genezy takich związków, oraz ich przekształceń diagenetycznych, od związku wyjściowego (biomolekuły) do struktury geochemicznej (biomarkeru). Pozyskanie informacji paleoekologicznych, w oparciu o genezę i stężenia zidentyfikowanych biomarkerów.
Prowadzenie badań symulujących procesy termiczne, wykorzystując testy spalania i wodną pirolizę.

Nazwa zespołu: Sejsmologia
Lider zespołu: dr Maciej Mendecki

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Sejsmiczność naturalna i wywołana działalnością człowieka.

Publikacje w czasopismach z realizowanej tematyki badawczej: sejsmiczność naturalna,wyzwalanie energii sejsmicznej przed silnym wstrząsem, efektywność strzelań torpedujących.

Nazwa zespołu: Zespół badań krajobrazu
Lider zespołu: dr hab. Urszula Myga-Piątek, prof. UŚ

Skład zespołu:
dr Michał Apollo
dr hab. Jerzy Nita
dr Katarzyna Pukowiec-Kurda
dr Michał Sobala
dr inż. Anna Żemła-Siesicka

Temat: Kierunki, dynamika i perspektywy przeobrażeń krajobrazów Polski w świetle kartograficznych analiz retrospektywnych i monitoringu współczesnych procesów przyrodniczych i społeczno-gospodarczych na tle wybranych regionów świata.

1. opracowanie modelu transformacji zróżnicowanych typologicznie krajobrazów w regionach podlegających zmiennej antropopresji z wykorzystaniem autorskich metod analizy i oceny.
2. kontynuację prowadzonych od kilku lat badań nad ewolucją oraz kierunkami transformacji różnych typów krajobrazów Polski i wybranych regionów Europy i Azji. Badania będą prowadzone w nawiązaniu do poniższych podejść badawczych: a) ujęcie geosystemowe i geokompleksowe (strukturalne), b) ujęcie architektoniczno-krajobrazowe, c) ujęcie kulturowe, d) ujęcie funkcjonalne, e) ujęcie metodyczne.
3. analizowane będą wszystkie grupy krajobrazów aktualnej typologii krajobrazów Polski oraz wybrane typy i podtypy krajobrazów, wyróżnione na podstawie jednolitości tła krajobrazowego (homotoniczne pokrycie lub użytkowanie terenu) oraz na podstawie cech morfologicznych a także wybrane regiony Europy i Azji, w których do tej pory prowadzono badania

Nazwa zespołu: Dendroklimatologia
Lider zespołu: dr hab. Magdalena Opała-Owczarek, prof. UŚ

Skład zespołu:
prof. dr hab. Ewa Łupikasza
mgr Mohit Phulara (doktorant)
Daniel Adamecki (student)

Temat: Rekonstrukcja zmian klimatu w ostatnim tysiącleciu na podstawie przyrostów rocznych drzew i roślinności krzewinkowej w różnych strefach klimatycznych.

1. Realizacja grantów badawczych NCN dotyczących rekonstrukcji warunków klimatycznych w Arktyce na podstawie historycznych kolekcji botanicznych z herbariów europejskich i amerykańskich oraz badania współczesnej reakcji roślinności tundry na zmiany klimatyczne za pomocą multidyscyplinarnych badań terenowych i teledetekcyjnych.
2. Szczegołowe cele badawcze to m.in.: konstrukcja wielowiekowych chronologii przyrostowych krzewinek i krzewów arktycznych z Grenlandii, Islandii i Spitsbergenu, rekonstrukcja zmian środowiska przyrodniczego w górach wysokich Azji Centralnej, identyfikacja lat ekstremalnych zapisanych w anatomii drewna, oraz analiza sygnału klimatycznego zapisanegow składzie izotopowym alfa-celulozy i gęstości drewna.
3. Monitoring środowiska przyrodniczego obszarów zurbanizowanych za pomocą dendroindykacji, szczególnie na terenach silnie zdegradowanych. Ważnym elementem prac badawczych będzie także datowanie drewna historycznego z obiektów zabytkowych.

Nazwa zespołu: Zespół badawczy Biomorfodynamiki Geoekosystemów Górskich
Lider zespołu: dr hab. Łukasz Pawlik, prof. UŚ

Skład zespołu:
dr Albert Ślęzak
mgr Janusz Godziek – doktorant

Temat: Dynamika procesów biogeomorfologicznych i wietrzeniownych oraz ich wpływ na rozwój rzeźby terenu w różnej skali przestrzennej i czasowej.

1. wietrzenie biologiczne i ewolucja gleb w strefie zalesionej klimatu umiarkowanego
2. analiza geozagrożeń w klimacie umiarkowanym i tropikalnym
3. biotransport w obszarach wiatrowałów
4. ekstremalne zdarzenia klimatyczne i ich wpływ na procesy geomorfologiczne
5. długookresowa ewolucja rzeźby.

Nazwa zespołu: Historia nauk o Ziemi / History of Earth Sciences
Lider zespołu: prof. dr hab. Grzegorz Racki

Skład zespołu:
prof. dr hab. Paweł Filipiak
dr Agnieszka Pisarzowska
dr hab. Michał Rakociński, prof. UŚ
mgr Marcelina Kondas (doktorant)
mgr Daria Książak (doktorant)
mgr Jakub Kucharczyk (doktorant)
mgr Zuzanna Wawrzyniak (doktorant)

Temat: Kluczowe doktryny nauk o Ziemi: spojrzenie w przeszłość i przyszłość.

Badania zespołu będą obejmować m.in. zagadnienia czasu geologicznego oraz model rozwoju Ziemi i cykli geologicznych, z naciskiem na historyczny kontekst ewoluującego uniformitaryzmu i katastrofizmu.

Nazwa zespołu: Ekosystemy
Lider zespołu: prof. dr hab. Oimahmad Rahmonov

Skład zespołu:
dr Dorota Środek

Temat: Ekologiczne i geochemiczne aspekty przemiany ekosystemów.

Realizowane badania obejmą:
1. zagadnienia związane z poznaniem i określeniem mechanizmu relacji pomiędzy roślinnością a glebą w różnych stadiach sukcesji ekosystemów.
2. analizę obiegu makro- i mikropierwiastków w systemie gleba-roślina,
3. określenie przebiegu zmian geochemicznych oraz mineralogicznych w glebach mineralnych i organicznych,
4. określenie warunków środowiskowych prowadzących do powstawania skorupy glebowej i glonowej na terenach piaszczystych i ich wpływu na formowanie się gleb inicjalnych oraz uruchomianie pierwiastków do pedosfery, roli minerałów pierwotnych i wtórnych w procesach glebowych na początkowym etapie rozwoju,
5. poszerzenie wiedzy o funkcjonowaniu układów ekologicznych w różnych warunkach klimatycznych w aspekcie współczesnym i historycznym i ich świadczeń ekosystemowych.

Nazwa zespołu: Wody podziemne pod wpływem antropopresji
Lider zespołu: dr Sławomir Sitek

Skład zespołu:
dr Kinga Ślósarczyk
mgr Krzysztof Janik (doktorant)

Temat: Kształtowanie się zasobów i jakości wód podziemnych pod wpływem zmian środowiskowych i klimatu w wybranych obszarach badawczych.

Główne metody badawcze obejmują:
1) badania terenowe związane z projektowaniem i wykonywaniem ciągłego monitoringu wybranych parametrów fizykochemicznych wód podziemnych i powierzchniowych oraz poboru prób wody i gruntów do badań hydrogeochemicznych ze szczególnym uwzględnieniem badań nowo pojawiajacych się zanieczyszczeń i badań izotopowych,
2) badania modelowe obejmujące rozpoznanie aktualnego stanu systemów wodonośnych oraz wykonywania symulacji prognostycznych na modelach hydrogeologicznych i/lub hydrologicznych,
3) metody cyfrowej kartografii hydrogeologicznej w środowisku GIS,
4) analiza ryzyka i podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia w obszarach MAR.

Nazwa zespołu: HYDRO-CHEM
Lider zespołu: dr hab. Marek Ruman, prof. UŚ

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Procesy kształtujące jakość wody z różnych stref klimatycznych w kontekście lokalnego i globalnego rozprzestrzeniania zanieczyszczeń.

Celem głównym jest identyfikacja procesów, które istotnie zmieniają jakość wody obszarów położonych na różnych obszarach oraz interakcje między nimi. Ponadto badania zagadnień hydrologii miejskiej. Prowadzone badania naukowe wykorzystują metody i techniki badawcze w taki sposób, aby całościowo zbadać środowisko w zakresie jakośći i ilości wody. Jest to jedno z pierwszych tego typu wieloaspektowych opracowań tematu w takiej skali przestrzennej.

Nazwa zespołu: Hydrologia i użytkowanie wód
Lider zespołu: prof. dr hab. Mariusz Rzętała

Skład zespołu:
dr Robert Machowski
dr hab. Martyna Rzętała, prof.UŚ
dr Maksymilian Solarski

Temat: Tendencje zmian warunków hydrologicznych i użytkowanie wód na obszarach w różnym stopniu przekształconych antropogenicznie.

Ocena naturalnych i antropogenicznych zmian środowiska wodnego, a w szczególności wód powierzchniowych. Badania naukowe realizowane na poligonach badawczych w Polsce i poza jej granicami. Uzyskane wyniki badań będa miały znaczenie poznawcze, metodyczne i aplikacyjne, np. w opracowaniach koncepcji rekultywacji terenu, ocenach oddziaływania na środowisko oraz optymalizacji użytkowania zbiorników wodnych.

Nazwa zespołu: Taksonomia, ekologia i ewolucja liliowców (Crinoidea)
Lider zespołu: prof. dr hab. Mariusz Salamon

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Charakteryzacja taksonomiczna i paleoekologiczna liliowców.

Charakterystyka taksonomiczna i paleoekologiczna liliowców z Karpat Zewnętrznych i Ukrainy; badania wielkości ciała liliowców paleozoicznych; badania interakcji ofiara-drapieżnik (liliowiec-jeżowiec) we współczesnych ekosystemach (M. Karaibskie)

Lider zespołu: dr hab. Tomasz Salamon, prof. UŚ

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Sedymentologiczny zapis zmian środowiska w plejstocenie.

Badania osadów strefy marginalnej lądolodu skandynawskiego na obszarze wschodniej części Płaskowyżu Głubczyckiego; Badania wpływu zmiennej litologii podłoża na dynakikę ruchu lądolodu skandynawskiego.

Lider zespołu: dr hab. Beata Smieja-Król, prof. UŚ

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Minerologia i geochemia torfowisk.

Depozycja pyłu geogenicznego i antropogenicznego w torfowiskach w Polsce i na świecie. Wykorzystanie cząstek nieorganicznych do określania źródeł pyłu oraz jako markerów działalności przemysłowej. Rozpoznanie geochemii i mineralogii zanieczyszczonych torfowisk wyżyny śląskiej, analiza XRD i SEM torfowisk wysokich z Chin, Islandii i Rosji.

Lider zespołu: dr Joanna Szafraniec

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Szarże i powodzie lodowcowe a tempo i charakter deglacjacji współczesnych i dawnych obszarów zlodowaconych ( w świetle analiz geomorfologicznych i geoprzestrzennych).

Cele badań:
• określenie wpływu dynamiki lodowców Spitsbergenu na rzeźbę stref marginalnych i jej zmiany w okresie deglacjacji;
• zbadanie morfometrii strefy czołowej spitsbergeńskich lodowców uchodzących do morza w celu prognozowania zjawiska szarży lodowcowej;
• określenie wpływu morfometrii dolin Spitsbergenu na charakter pokrywy lodowcowej i procesy deglacjacji;
• oszacowanie tempa wytapiania brył pogrzebanego lodu lodowcowego, oderwanych od czoła lodowca w trakcie powodzi na Pomorzu w świetle analogicznych badań dla form islandzkich.

Nazwa zespołu: SpeleoDynamica
Lider zespołu: dr hab. Jacek Szczygieł, prof. UŚ

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Badanie procesów tektonicznych i geomorfologicznych w oparciu o analizę i datowanie osadów jaskiniowych.

Badania procesów tektonicznych (takich jak aktywność uskoków w czwartorzędzie, paleosejsmologia, tempo wypiętrzania) i geomorfologicznych (procesy grawitacyjne, tempo wcinanie się dolin w obszarach górskich w odpowiedzi na zmiany klimatu w czwartorzędzie i tempo wypiętrzania).
Badania geodynamiki Alp Wschodnich, Centralnych Karpat Wewnętrznych i Sudetów, z perspektywy jaskiń.

Lider zespołu: dr Eligiusz Szełęg

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Badania minerałów pierwiastków rzadkich, krytycznych oraz rudnych ze szczególnym uwzględnieniem minerałów pegmatytowych.

1. Głównym obiektem badań są minerały Nb, Ta, Sc, Y, REE, U, Th, Sn, Ti, Zr, Cs, Li, Be pegmatytów granitowych z obszaru Sudetów i ich przedpola (blok Gór Sowich, masyw Strzegom – Sobótka, masyw karkonoski).
2. Światowej klasy mineralizacja skandem w pegmatycie granitowym Dolnego Śląska i jej geneza (okres realizacji 2020-2023);
3. Wstępne badania pegmatytów z mineralizacją skandową z Karkonoszy i masywu Strzegom-Sobótka;
4. Wstępne badania pegmatytów litowych z Mongolii

Nazwa zespołu: Geologia złóż oraz terenów górniczych i pogórniczych
Lider zespołu: prof. dr hab. Lesław Teper

Skład zespołu:
dr hab. Jerzy Cabała, prof.UŚ
dr hab. Sławomir Kędzior, prof.UŚ
dr Katarzyna Sutkowska
dr Marcin Dreger (doktorant)
mgr Dariusz Nawrocki (doktorant)

Temat: Tereny górnicze i pogórnicze- przestrzeń szans i zagrożeń.

1. Zostaną podjęte próby ustalenia charakteru związków między zagrożeniami (sejsmiczność, emisja metanu, migracja metali ciężkich w osadach i glebach oraz ich transfer do różnych elementów środowiska, skutkujące jego zanieczyszczeniem metalami i metaloidami) a strukturami geologicznymi i działalnością człowieka na obszarach długoletniej dominacji górnictwa i przetwórstwa surowców mineralnych w regionie śląsko-krakowskim.
2. Badania tektonofizyczne poprawią znajomość dynamiki górotworu i mogą być krokiem ku poprawie prewencji przed skutkami zagrożeń sejsmicznych.
3. Określenie dróg, skali i mechanizmów migracji metali ciężkich w osadach, glebach i odpadach pogórniczych w regionie śląsko-krakowskim

Nazwa zespołu: Ryzyko i ochrona środowiska gruntowo-wodnego
Lider zespołu: dr hab. Dominika Dąbrowska, prof. UŚ

Skład zespołu:
dr Sabina Jakóbczyk-Karpierz
dr hab. inż. Jacek Różkowski, prof. UŚ
dr inż. Marek Sołtysiak
prof. dr hab. Andrzej Witkowski
mgr Kinga Ślósarczyk
mgr inż. Wojciech Rykała (doktorant)

Temat: Badania zasobów jakościowych i lościowych wód podziemnych i ich ochrona.

Tematyka prac badawczych będzie koncentrować się wokół następujących zagadnień:
1. Ustalanie zasobów i zagospodarowanie wód podziemnych m.in. na obszarach zurbanizowanych i uprzemysłowionych;
2. Kartografia hydrogeologiczna i regionalne badania hydrogeologiczne;
3. Podatność wód podziemnych na zanieczyszczenie antropogeniczne i geogeniczne stymulowane przez antropopresję oraz ocena ich stopnia zagrożenia ze strony różnorodnych ognisk zanieczyszczeń;
4. Ochrona i monitoring jakościowo-ilościowy wód podziemnych na obszarze Górnego Śląska i jego obrzeżenia;
5. Wykorzystanie sztucznej inteligencji do analizy danych monitoringowych;
6. Różnoskalowe badania wymywalności zanieczyszczeń (statyczne, dynamiczne i lizymetryczne);
7. Modelowanie przepływu wód podziemnych i migracji zanieczyszczeń;
8. Badania środowiskowych skutków wykorzystania odpadów przemysłowych w pracach rekultywacyjnych;
9. Badanie składu chemicznego i ocena jakości wód podziemnych;
10. Badania występowania i źródeł tzw. nowo-pojawiających się zanieczyszczeń w wodach podziemnych i ich migracji w środowisku gruntowo-wodnym;
11. Ocena warunków geologiczno-inżynierskich w wybranych obszarach na obszarze Górnego Śląska i jego obrzeżenia.

Nazwa zespołu: Zespół badawczy Paleoekologii i Tafonomii
Lider zespołu: prof. dr hab. Michał Zatoń

Skład zespołu:
dr Grzegorz Sadlok
dr Dawid Surmik
dr Tomasz Wrzołek
mgr Jakub Słowiński (doktorant)

Temat: Paleobiologia ekosystemów morskich i lądowych.

Zakres prowadzonych badań:
1) badania paleoekologiczne i systematyczne organizmów twardego podłoża oraz relacje symbiotyczne zachodzące pomiędzy nimi;
2) systematyka i tafonomia paleozoicznych stawonogów;
3) paleontologia systematyczna koralowców Rugosa;
4) mezozoiczne wieloszczety osiadłe;
5) analiza etologiczna, tafonomiczna i paleośrodowiskowa w oparciu o skamieniałości śladowe zachowane w osadach morskich i lądowych;
6) taksonomia, paleopatologia i tafonomia (w tym molekularna) kręgowców kopalnych

Nazwa zespołu: PPS
Lider zespołu: dr inż. Magdalena Zielińska

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Dojrzałość  termiczna osadów fliszowych jednostki Grajcarka (Pieniński Pas Skałowy, Polska).

Cele szczegółowe projektu:
a) rozwój współpracy bilateralnej pomiędzy słowackimi i polskimi instytucjami akademickimi; prowadzenie badań geologicznych na terytorium Pienińskiego Pasa Skałkowego,
b) ocena czasu, sposobów i tempa pogrzebania (ang. burial depth) i późniejszej ekshumacji sukcesji osadowych oraz jednostek Pienińskiego Pasa Skałkowego,
c) integracja metodyki badawczej stosowanej w analizie strukturalnej i petrologii organicznej w celu uzyskania modeli jurajsko-mioceńskiej ewolucji PPS jako kluczowego obszaru fałdowania i nasunięcia Karpat Zachodnich,
d) rekonstrukcja historii tektono-termicznej PPS, która jest kluczowa dla lepszego zrozumienia ewolucji tektonicznej całego łańcucha Karpat Zachodnich,
e) udział młodych badaczy/naukowców w projekcie dla rozwoju ich kariery naukowej, i dalszej współpracy bilateralnej.

Nazwa zespołu: Geofizyka
Lider zespołu: dr hab. Bogdan Żogała

Skład zespołu:
prof. dr hab. Adam Idziak
dr inż. Krzysztof Jochymczyk
dr Jolanta Pierwoła
dr hab. Prof. UŚ Iwona Stan-Kłeczek
mgr Przemysław Romański (doktorant)

Temat: Geofizyczne badania geozagrożeń.

Zakres prowadzonych badań dotyczyć będzie geozagrożeń występujących w płytkim podłożu geologicznym, w tym wynikających z eksploatacji górniczej.
Płytkie pomiary geoelektryczne i elektromagnetyczne powiązane z geodezyjnymi pozwalają na rozpoznanie skażeń występujących w warstwach powierzchniowych.
Jednym z istotnych negatywnych oddziaływań na środowisko jest występowanie sejsmiczności w rejonach eksploatacji górniczej Niskoenergetyczne zjawiska sejsmiczne uznaje się za bezpośredni wynik działalności górniczej, zaś zjawiska wysokoenergetyczne wskazują na związki sejsmiczności z budową geologiczną. Planowane badania pozwolą rzucić nowe światło na stawiane pytania. Do dzisiaj nie udało się wyjaśnić jednoznacznie genezy najsilniejszych wstrząsów i ich powiązań z geologią i pracami górniczymi. Badania będą prowadzone przy współpracy z Instytutem Geoniki Czeskiej Akademii Nauk.
Realizacja prac badawczych zlecanych przez zewnętrzne ośrodki badawczo-naukowe, podmioty gospodarcze i administrację samorządową.

Nazwa zespołu: Hydrosfera
Lider zespołu: dr hab. Damian Absalon, prof. UŚ

Skład zespołu:
dr hab. Magdalena Matysik
mgr Radosław Droździoł doktorant
mgr Natalia Janczewska doktorantka
mgr Łukasz Pieron doktorant

Temat: Hydrosfera – hydrologia i gospodarka wodna w warunkach zróżnicowanej antropopresji i zmian klimatu

Zmiany odpływu i jakości wody w warunkach silnej i zróżnicowanej antropopresji;
Zmiany odpływu i jakości wody wywołane przez działalność górniczą;
Ekstremalne zdarzenia hydrologiczne i ich skutki środowiskowe;
Możliwości wykorzystania antropogenicznych zbiorników wodnych do łagodzenia skutków zmian klimatu;
Powodzie i susze,
Przyczyny i skutki likwidowania zapór i zbiorników zaporowych w Polsce i na świecie;
Opracowanie metodyki numerycznej oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko wód powierzchniowych na poziomie wskaźników jakości dla elementów kwalifikacyjnych w oparciu o modele matematyczne,
Nowoczesne metody monitoringu opadów atmosferycznych oraz ilości i jakości wód w aspekcie zagrożenia środowiskowego i bezpieczeństwa ludzi,
Opracowanie metodyki ewidencji śródlądowych wód powierzchniowych
z wykorzystaniem metod teledetekcyjnych i narzędzi GIS.

Lider zespołu: dr hab. Artur Szymczyk

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Holoceńska ewolucja ekosystemów jeziorno – torfowiskowych ze szczególnym uwzględnieniem interakcji człowiek-środowisko.

Realizowane będą zadania badawcze takie jak:
1) Przemiany środowiska w ekosystemach torfowisk i zespołów wydmowo-torfowiskowych Niecki Włoszczowskiej w horyzoncie czasowym późnego vistulianu i holocenu.
2) Warunki akumulacji torfu w zlewni górnej Wisły i ewolucja roślinności w aspekcie holoceńskich zmian środowiska.
3) Przemiany mokradeł depresyjnych i krajobrazu na zwydmionych obszarach Niecki Włoszczowskiej w perspektywie ostatnich 100 lat.

Lider zespołu: dr Sylwia Skreczko

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Zapis zmian klimatycznych w holoceńskich osadach organicznych i współczesnych osadach rzecznych.

Badania skupią się wokół czterech zagadnień:
1) zmian zachodzacych w ekosystemach torfowiskowych i otaczającym je środowisku;
2) określenia roli czynników naturalnych (zmiany klimatu, wzmożona aktywność fluwialna rzek południowej Polski) i antropogenicznych (osanictwo) w procesie zmian ekosystemów torfowiskowych i ich otoczenia;
3) odzwierciedlenie intensywności wietrzenia chemicznego za pomocą wskaźników wietrzenia chemicznego;
4) próbie korelacji i szerszej interpretacji zapisu zmian klimatycznych w osadach organicznych południowej Polski i współczesnych osadach rzecznych z różnych regionów kraju.

Nazwa zespołu: Zespól badawczy Paleośrodowiska i Chemostratygrafii - PAlCHeMo
Lider zespołu: dr hab. Michał Rakociński, prof. UŚ

Skład zespołu:
dr hab. Zofia Dubicka
dr Wojciech Krawczyński
mgr Daria Książak
mgr Jakub Kucharczyk
Marta Palarz

Temat: Rekonstrukcja zmian paleośrodowiskowych zapisanych w morskich sukcesjach skalnych rejestrujacych zmiany o charakterze ponadregionalnym w oparciu o zintegrowane metody paleoekologiczno-facjalne oraz geochemiczne.

Zakładane projekty badawcze to:
1. Zmiany środowiskowe podczas perturbacji biotycznych w środkowym paleozoiku i środkowej kredzie w kontekście wzmożonej aktywności wulkanicznej i biometylacji rtęci oraz kryzysów szczytowych drapieżników;
2. Zmiany w cyklu węglowym oraz perturbacje klimatyczne w trakcie zdarzeń turnejskich jako możliwy wynik wzmżonej aktywności wulkanicznej.
Ponadto realizowane będą badania ewolucji dewońskich otwornic (jednokomórkowych pierwotniaków) stanowiących jeden z podstawowych elementów piramidy troficznej w bujnych ekosystemach ówczesnych platform węglanowych w nawiązaniu do zmian paleośrodowiskowych.

Nazwa zespołu: Zespół paleobotaniczny
Lider zespołu: prof. dr hab. Paweł Filipiak

Skład zespołu:
dr Marcelina Kondas
dr Zuzanna Wawrzyniak

Temat: Ewolucja biosfery w oparciu o różnorodny zapis kopalny organizmów roślinnych, żyjących w paleozoiku i mezozoiku

Podstawę badań stanowić będą analizy przy użyciu mikroskopu do światła przechodzącego oraz mikroskopu elektronowego (SEM). Dodatkowe informacje uzyskane zostaną podczas obserwacji mikroskopem konfokalnym i fluorescencyjnym.
Kompleksowe wyniki paleobotaniczne pozwolą na ustalanie palinostratygrafii badanych osadów, określenie paleośrodowiska sedymentacji oraz przyjrzenie sie zagadnieniom ewolucjolizmu roślin.

Nazwa zespołu: Dewońskie zdarzenia globalne
Lider zespołu: dr Agnieszka Pisarzowska

Skład zespołu:
Działalność indywidualna

Temat: Analiza zdarzeń dewońskich w środowiskach od płytko- do głębokomorskich pod kątem zmian warunków redoks, prodyktywności, aktywności wulkanicznej i tektonicznej, oraz zmian klimatycznych i eustatycznych, głównie w oparciu o zapis geochemiczny i mineralogiczny

W trakcie badań szczególny nacisk zostanie położony na określenie wpływu aktywności magmatycznej na transformacje środowiskowe w środkowym i późnym dewonie.