Ćwiczenia terenowe z geografii społeczno-ekonomicznej w lipcu 2024 roku odbyły się w dwóch etapach:
• w dniach 1-5 lipca realizowaliśmy objazd terenowy po konurbacji katowickiej zapoznając się z różnorodnymi procesami społeczno-gospodarczymi w ich zróżnicowaniu przestrzennym.
• w dniach 23-27 lipca studenci podjęli badanie terenowe dotyczące struktury przestrzennej własnego miasta w wybranym wymiarze przestrzeni miejskiej.
Pierwsza część ćwiczeń terenowych miała pokazać proces formowania się konurbacji katowickiej oraz szczyt jej rozwoju industrialnego a następnie proces transformacji ustrojowo-gospodarczej i jej konsekwencje po współczesne procesy dokonujące się w przestrzeni miast tej konurbacji.
W tym celu odwiedziliśmy najstarsze ośrodki miejskie północno-zachodniej części dzisiejszej konurbacji – Toszek (fot. 1) i Pyskowice – poznając ich genezę jak i współczesne problemy. Wczesny okres industrialny śledziliśmy w Tarnowskich Górach, Starych Tarnowicach (fot. 2), Świerklańcu (fot. 3 i 4) i w Zabrzu. Mogliśmy dzięki temu ocenić rolę rodów Donnersmarcków i Ballestremów w rozwoju wielu ośrodków przemysłowych. Obserwowaliśmy także próby rewitalizacji obiektów poprzemysłowych oraz rezydencji wielkich przemysłowców (fot. 5). Towarzyszący rozwojowi industrialnemu rozwój ludnościowy miast oraz ich wielokulturowość analizowaliśmy w Bytomiu. Okres socjalistycznej industrializacji i urbanizacji rozpoznaliśmy na przykładzie Bytomia i Tychów. Trudne konsekwencje transformacji gospodarczej obserwowaliśmy w Bytomiu (Centrum Integracji Społecznej) i Zabrzu (osiedla robotnicze Borsig i Zandka). Nowe impulsy rozwoju gospodarczego poznaliśmy na przykładzie Tyskiej Podstrefy Katowickiej SSE. Dzięki uprzejmości pracowników Tyskiej Podstrefy zapoznaliśmy się z rozmiarami i strukturą inwestycji przemysłowych i przemysłowo-usługowych lokowanych w strefie a także mieliśmy możliwość poznania procesu produkcyjnego zakładu reprezentującego przemysł 3.0 (fot. 6 i 7).
W drugiej części ćwiczeń terenowych studenci podjęli badania przestrzeni miejskiej wybranych miast konurbacji katowickiej i rybnickiej skupiając uwagę na rozmieszczeniu i strukturze terenów rekreacyjno-wypoczynkowych w przestrzeniach badanych miast (tereny zielone, infrastruktura rekreacyjno-sportowa, obiekty gastronomiczne). Część zespołów wykonała studium przeobrażeń przestrzeni miasta w procesie przechodzenia od industrialnego do postindustrialnego rozwoju (rewitalizacja obiektów poprzemysłowych i przestrzeni publicznych) a także nowych przestrzeni mieszkaniowych.
Opiekunowie ćwiczeń: Anna Runge i Jerzy Runge
