Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
Instytut Literaturoznawstwa
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024
Anna Kucz: Kobiety i milczenie w „Pervigilium Veneris”. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2024. DOI: https://doi.org/10.31261/PN.4214

Książka jest pierwszą w języku polskim monografią na temat anonimowego poematu Pervigilium Veneris, który doczekał się wielu inspirujących interpretacji literackich, jak i instrumentalno-wokalnych. Przeanalizowanie niezwykłych podobieństw zwrotów i motywów, jakie pojawiają się tak w Pervigilium, jak i w poezji Nemezjana, przyczyniło się do potwierdzenia tezy Monceaux, że autorem dzieła może być Nemezjan, kartagiński poeta tworzący w III w. n.e. Autorka analizuje techniki portretowania bogiń Diany i Wenus oraz sióstr Filomeli i Prokne, zestawiając je z prefiguracjami zawartymi w poematach m.in. Lukrecjusza, Katullusa, Stacjusza i Nemezjana. Przedmiotem refleksji są również enigmatyczne słowa Terei puella oraz Illa cantat, nos tacemus, które nawiązują do motywu milczenia kobiet, mocno podkreślonego w literaturze antycznej.

Działania badawcze wsparte ze środków przyznanych w ramach programu Inicjatywa Doskonałości Badawczej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Książkę można pobrać bezpłatnie ze strony Uniwersytet Śląski. Monografie

img
Agnieszka Adamowicz-Pośpiech, Nathalie Martiniere, Veronique Pauly (eds): Conrad’s Presence in Contemporary Culture: Adaptations and Appropriations. Brill. Leiden – Boston. 2024. ISBN: 978-90-04-69197-1, ss. 251.

Antologia składa się z esejów autorów różnych narodowości, reprezentujących odmienne kultury, języki i tradycje. Badacze podejmują temat obecności Conrada w wielu formach mediów, od literatury po film, komiksy i powieści graficzne. Kolekcja ta jest wyjątkowa, ponieważ autorzy skoncentrowali się na obecności Conrada we współczesnej, dynamicznie zmieniającej się kulturze, zamiast podążać utartymi szlakami. Analiza dzieł sztuki z Polski, Francji, Włoch, Hiszpanii, Anglii i Stanów Zjednoczonych podkreśla oryginalność pisarza. Artyści omawiani w związku z Conradem to między innymi Olga Tokarczuk, Stanisław Lem, Robert Silveberg, Loic Godart, Christian Bobin, Christian Perrissin, Tom Tirabosco, Eduardo Berti, J.M. Coetzee, Michelangelo Antonioni. Tom zawiera 20 kolorowych reprodukcji, pochodzących z filmów, powieści graficznych oraz komiksów, które stanowią wizualne dopełnienie omawianych treści.

img
New Zealand Medievalism: Reframing the Medieval. Anna Czarnowus (ed.) and Janet M. Wilson (ed.). Milton Park, Abingdon and New York: Routledge, 2024. ISBN 9781032262574. ss. 236

This volume maps the phenomenon of medievalism in Aotearoa, initially as an import by the early white settler society, and as a form of nation building that would reinforce Britishness and ancestral belonging. This colonial narrative underpins the volume’s focus on the imperial relationship in chapters on the academic study of the Middle Ages, on medievalism in film and music, in manuscript and book collections, and colonial stained glass and architecture. Through the alternative 21st-century frameworks of a global Middle Ages and Aotearoa’s bicultural nationalism, the volume also introduces Maori understandings of the ancestral past that parallel the European epoch and, at the opposite end of the spectrum, the phenomenon of global right-wing medievalism, as evidenced in the Alt-right extremism underpinning the Christchurch mosque attack of 2019.

The 11 chapters trace the transcultural moves and networks that comprise the shift from the 20th-century study of the Middle Ages as an historical period to manifestations of medievalism as the reception and interpretation of the medieval past in postmedieval times. Collectively these are viewed as indications of the changing public perception about the meaning and practice of the European heritage from the colonial to contemporary era.

img
Paulina Charko-Klekot: Dramat zaangażowany i angażujący. Współczesna dramaturgia rosyjska wobec zagadnienia kobiecości. Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”. Katowice 2024. ISBN:  978-83-8183-226-7, ss. 250.

Niniejsza publikacja podejmuje próbę namysłu nad zaangażowaniem współczesnej dramaturgii rosyjskiej w zakresie definiowania i przedefiniowywania roli kobiety we współczesnym świecie. Przyjmując założenie, że figura autora jest ważnym elementem składowym powstającego tekstu oraz biorąc pod uwagę wielowiekową dominację pisarstwa męskiego nad kobiecym, autorka zdecydowała się poddać analizie wyłącznie sztuki napisane przez kobiety. Punktem wyjścia dla rozważań w rozprawie było przeświadczenie, że każdy kobiecy głos w literaturze zaburza męską hegemonię, rozszerza perspektywę postrzegania świata i umożliwia wypowiedzenie tego, co dotąd było niemożliwe. Takie stanowisko pozwoliło na interpretację twórczości kobiet-dramatopisarek z uwzględnieniem ich związków z politycznością i zaangażowaniem społecznym literatury.

Studium poświęcone zostało twórczości najmłodszego pokolenia dramatopisarek rosyjskich, tzn. tych, których debiut przypadł na początek XXI wieku lub później. Uwaga została skierowana na utwory takich autorek jak Jarosława Pulinowicz, Olga Szylajewa, Irina Waśkowska, Polina Borodina, Swietłana Pietrijczuk czy Natalia Miłantjewa. Autorce monografii przyświecała nadzieja, że zawarte w niej rozważania przyczynią się do rozszerzenia perspektywy badań nad dramatem rosyjskim i będą interesującym głosem na tym obszarze badawczym.

img
Wojciech Śmieja: Po męstwie. Wydawnictwo Czarne. Wołowiec 2024. ISBN: 978-83-8191-976-0, ss. 516.

Praca Wojciecha Śmiei stanowi próbę opisania kulturowej historii męskości w Polsce. Autor, korzystając z metodologii wypracowanych w ramach krytycznych studiów nad męskościami i mężczyznami (m.in.: R. W. Connell, M. Kimmel), przedstawia, jak w specyficznie polskich warunkach wytwarzano nowoczesne koncepcje męskości pod koniec XIX wieku i jakie losy spotykały je w stuleciu XX i na początku XXI. Męskość w tym ujęciu jest pojęciem niestabilnym i nieostrym, a jej „hegemoniczne” i dominujące w danym momencie modele są nieustannie kwestionowane przez grupy podporządkowanych, zmarginalizowanych czy też otwarcie kwestionujących obowiązujące hierarchie mężczyzn. Autor skupia się na przedstawieniu tego, jak na życie mężczyzn wpływało związanie męskości z kategorią honoru (międzywojnie), pracy i awansu społecznego (okres Polski Ludowej) i wreszcie indywidualnego sukcesu (okres transformacji ustrojowej). W konkluzji pracy Śmieja stara się opisać aktualne przemiany definicyjne męskości i zarysować scenariusze na przyszłość.  

img
Edyta Gryksa-Pająk: „Cynegetica” Gracjusza Faliskusa czyli polowania w czasach antycznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2024. ISBN: 978-83-226-4542-0, ss. 148.

Monografia pt. „Cynegetica Gracjusza Faliskusa czyli polowania w czasach antycznych” jest pierwszą polską monografią za temat łacińskiego poety i jego dzieła. Główny nacisk w przeprowadzonych analizach położony został na relację polowanie vs. wojna oraz polujący vs. zwierzyna. Tekst podzielony został na dwie części. Pierwsza zawiera najważniejsze informacje dotyczące starożytnych polowań oraz tekstu Cynegetica. Autorka opisuje w niej m.in. postać Gracjusza, datowanie poematu oraz jego formę: nawiązania do wypraw wojennych, terminologię dydaktyczną oraz łowiecką. W tym miejscu pojawiają się także informacje o wydaniach dzieła oraz problemach z numeracją wersów w dostępnych dla czytelników edycjach. W drugiej części monografii zaproponowane zostało pierwsze polskie tłumaczenie poematu Cynegetica opatrzone komentarzem filologicznym. Badania nad tekstem łacińskim koncentrowały się na zastosowanych przez Gracjusza środkach artystycznego wyrazu, zjawiskach językowych, nawiązaniach do starożytnych mitologii czy wydźwiękach politycznych poematu.

img
return to top