Uniwersytet Śląski w Katowicach

dr hab. Grażyna Starak, prof. UŚ

grazyna.starak@us.edu.pl

ORCID: 0000-0002-7555-4791

https://www.researchgate.net/profile/Grazyna_Starak

https://scholar.google.com/citations?user=QT40BekAAAAJ&hl=pl

Prace awansowe:

• A la recherche de l’Autre. L’œuvre dramatique de Bernard-Marie Koltès. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014 (monografia habilitacyjna, habilitacja: 2015)
• Le langage théâtral d’Antonin Artaud. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2000 (monografia doktorska, doktorat: 1999)

Zainteresowania i prowadzone badania: literaturoznawstwo, badania teatrologiczne: europejska awangarda teatralna XX wieku, teatr i dramat francuski XX i XXI wieku, twórczość Antonina Artauda, Bernarda-Marii Koltèsa, Jerzego Grotowskiego.

Obszar moich zainteresowań to: awangarda teatralna XX wieku, m.in. teatr dada i surrealistyczny, twórczość Antonina Artauda, Teatr Absurdu, twórczość Petera Brooka, Jerzego Grotowskiego, Tadeusza Kantora. Prowadzę badania z zakresu teatru i dramatu francuskiego XX i XXI wieku, antropologii teatralnej, technik aktorskich, genologii, języka teatru i dramatu. Ostatnie prace dotyczą twórczości Bernarda-Marii Koltèsa, jego roli w rozwoju współczesnego teatru francuskiego, fenomenu popularności, specyfiki języka dramatycznego, konstrukcji dzieł, roli przestrzeni, poetyki, filozofii świata przedstawionego, konfrontacji tekstów ze sceną, analizy wybranych realizacji scenicznych, współpracy z Patrice`em Chéreau. Obecnie pracuję nad dziedzictwem myśli teatralnej Jerzego Grotowskiego we współczesnym teatrze francuskim.

Jestem wielokrotną stypendystką Rządu Francuskiego i Ambasady Francuskiej, odbyłam kilkumiesięczne staże i kwerendy biblioteczne w uniwersytetach paryskich: Paris III Sorbonne Nouvelle (Institut de Recherches en Etudes Théâtrales) oraz Paris XIII, Paris-Nord. Prowadziłam cykl wykładów na temat współczesnego teatru francuskiego na Portugalskim Uniwersytecie Katolickim w Lizbonie (Universidade Católica Portuguesa).

Byłam kierownikiem indywidualnego grantu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, realizowanego w latach 2009-2011. Grant dotyczył analizy tematycznej i formalnej twórczości dramatopisarskiej Bernarda-Marii Koltèsa i przyczynił się w znacznej mierze do powstania monografii A la recherche de l`Autre… w jej ostatecznym kształcie.

Jestem autorką licznych artykułów opublikowanych w Polsce i zagranicą, m.in. we Francji, Portugalii, Tunezji, Maroku, Turcji, Czechach. Brałam udział w kilkudziesięciu konferencjach literaturoznawczych i teatrologicznych, m.in. we Francji i Stanach Zjednoczonych.

Wybrane publikacje:

• L’effacement des genres dans le théâtre d’après Artaud, w : Effacement des genres dans la littérature du XXe et du XXe siècle. Textes réunis par Aleksander Abłamowicz. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1992, str. 50-60.
• L’influence des idées d’Artaud sur le théâtre des années 60, 70, w : « Frankofoni » n°6. Ankara, Ortak Kitap 1994, str. 289-298.
• Paralele w pojmowaniu roli aktora u Artauda i Grotowskiego, w : Aktor w kulturze współczesnej. Studia pod red. Eleonory Udalskiej. Warszawa, Fundacja Astronomii Polskiej 1994, str. 38-45.
• Des sources du théâtre vers le théâtre des sources. La conception d’Antonin Artaud, w : Modern theatre in different cultures. Warszawa, Energeia 1997, str. 225-229.
• Quelques aspects de la dissolution des genres dans le théâtre d’avant-garde, w : Problématique des genres, problèmes du roman. Etudes réunis par Jean Bessière et Gilles Philippe. Paris, Honoré Champion Editeur 1999, str. 71-81.
• O dramacie. Od Sartre`a do Mrożka. Poetyki, Manifesty, Komentarze. Źródła do dziejów europejskich teorii dramatycznych pod red. Eleonory Udalskiej. Opracowanie części dotyczącej autorów francuskich (wybór tekstów, opracowanie, noty, wstęp). Warszawa, Energeia 1997.
• Generowanie obrazów na scenie teatru Antonina Artauda. Rola przestrzeni i gestu w koncepcji Antonina Artauda, w: Dwudziestowieczna ikonosfera w literaturach europejskich. Wizualizacja w literaturze. Studia pod red. Bożeny Tokarz. Katowice, Wydawnictwo Śląsk 2002, str. 432-443.
• Le désir et l’hostilité dans le théâtre de Bernard-Marie Koltès, w : Virtualité du littéraire. Mélanges offerts à Aleksander Abłamowicz, réunis par Magdalena Wandzioch. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2002, str. 212-221.
• Antonin Artaud et les pratiques théâtrales du groupe « Gardzienice », w : Théâtre et arts plastiques, entre chiasmes et confluence. Etudes réunies par Eric Bonnet, Amos Fergombé et Edmond Nogacki. Valenciennes, Presses Universitaires de Valenciennes 2002, str. 197-207.
• Des inspirations orientales dans le théâtre contemporain européen, w : Estudos literários/Estudos culturais, IV Actas do Congresso Internacional da Associação Portuguesa de Literatura comparada. Evora, Universidade de Evora 2004, (wersja elektroniczna).
• « Quai ouest » de Bernard-Marie Koltès – le passage d’un lieu concret à l’espace de l’écriture, w : Les images de l’Amérique dans les littératures en langues romanes. Textes établis par Krzysztof Jarosz. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2005, str. 85-94.
• Le personnage noir dans l’œuvre de Bernard-Marie Koltès, w : La condition masculine dans la littérature française. Etudes rassemblées et présentées par Krystyna Modrzejewska. Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2005, str. 91-99.
• Le monde koltésien – entre lumière et obscurité, w : Le clair-obscur dans les littératures en langues romanes. Edition étabie par Magdalena Wandzioch. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2005, str. 226-234.
• L’union du silence et de la parole dans la dramaturgie de Bernard-Marie Koltès, w : Romanica Silesiana n° 1, « Le dit et le non-dit ». Edition établie par Krzysztof Jarosz. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2006, str. 77-83.
• Miasto, zagrożenie samotność. Kilka uwag o roli przestrzeni miejskiej w twórczości Bernarda-Marii Koltèsa, w: Civitas Mentis t. II, pod red. Tadeusza Sławka i Zbigniewa Kadłubka. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2007, str. 97-105.
• Komizm czy tragizm? Próba systematyki gatunkowej sztuk Bernarda-Marii Koltèsa, w: „Odcienie humoru. Humor. Teorie – Praktyka – Zastosowania”, vol. 1/1. Piotrków Trybunalski, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie 2008, str. 205-210.
• Bernard-Marie Koltès, écrivain séducteur, w : L’art de séduire dans la littérature française. Etudes rassemblées et présentées par Krystyna Modrzejewska. Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2008, str. 231-238.
• La réécriture à travers la scène. La version artaudienne des « Cenci » d’après Shelley et Stendhal. Textes réunis par Magdalena Wandzioch. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2008, str. 155-163.
• Comment créer une tragédie moderne de construction classique ? Jeux avec les règles, w : Romanica Silesiana n° 4, « Les jeux littéraires ». Edition établie par Krzysztof Jarosz. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2009, str. 72-80.
• L’œuvre dramatique de Bernard-Marie Koltès face aux grands tragiques grecs et français, w : Autour des « livres que l’on n’a pas lus ». Etudes réunies et présentées par T. Swoboda, E. Wierzbowska, O. Wrońska. Cahiers de l`Equipe de Recherches en Théorie Appliquée (ERTA), t. 2. Sopot, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego 2011, str. 161-167.
• Dans la solitude de grandes villes… Quelques réflexions sur la condition de l’homme dans le théâtre de Bernard-Marie Koltès, w : La condition humaine dans la littérature française et francophone. Etudes rassemblées et présentées par Krystyna Modrzejewska. Opole, Uniwersytet Opolski, Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 2011, str. 63-69.
• La dialectique de l’espace-temps comme élément constitutif de l’univers dramatique de Bernard-Marie Koltès. Etudes Romanes de Brno, 32/2011/1. Brno, Masarykova Univerzita 2011, str. 129-137.
• Les racines – cela n’existe pas. Quelques réflexions sur l’œuvre dramatique de Bernard-Marie Koltès, w : « Frankofoni »,  n° 24. Ankara, Ortak Kitap 2012, str. 189-196.
• Doświadczenie Innego w dramatach Bernarda-Marii Koltèsa, w: Dramat i doświadczenie, pod red. Beaty Popczyk Szczęsnej i Magdaleny Figzał. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014, str. 277-284.
• Jak czytać „Un hangar à l`ouest” oraz „Carnets de combat de nègre et des chiens » Bernarda –Marie Koltèsa ? w : « Metateksty i parateksty teatru i dramatu. Od Antyku do współczesności ». Pod red. J. Czerwińskiej. Łódź, Wyd. Uniwersytetu Lódzkiego 2017.
• Zawsze chciałem pisać powieści… O specyfice twórczości dramatopisarskiej Bernarda-Marii Koltèsa, w: „Pisanie dla sceny. Narracje współczesnego teatru”. Pod red. M. Figzał-Janikowskiej, E. Wąchockiej. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2019.
• Les voyages de Bernard-Marie Koltès et le problème de l’altérité, in : « Poétique du voyage ». Ouvrage coordonné par Ali Rahali, Université Cadi Ayyard-Marrakech, Faculté Polydisciplinaire de Safi, Presse Universitaire de Safi 2019.
• Le théâtre de Koltès – théâtre des transgressions, in : Romanica Cracoviensia, t. 21, pod red. W. Rapaka. Kraków 2021.
• L’Autre dans l’œuvre dramatique de Bernard-Marie Koltès, in : Beyond Borders. Transgressions in European Literatures. (Eds.) A. Adamowicz-Pośpiech, R. Dampc-Jarosz, A. Rabsztyn, Wyd. Vandenhoeck & Ruprecht/Brill  2021.