Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
asa
asa
Instytut Matematyki
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Pamiętamy o...

Profesor Kazimierz Szymiczek (1939 - 2015)

Kazimierz Szymiczek urodził się 20 maja 1939 roku w Pietwałdzie na Zaolziu. Jego wczesne dzieciństwo przypadło na trudny okres drugiej wojny światowej, w czasie której jego najbliższa rodzina musiała w rozdzieleniu ukrywać się przed prześladowaniami okupanta. Swoje podstawowe i średnie wykształcenie uzyskał na terenie Śląska Cieszyńskiego. W roku 1956 ukończył Liceum Pedagogiczne w Cieszynie w klasie o profilu wychowanie fizyczne, a następnie podjął studia matematyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Katowicach uzyskując w roku 1960 tytuł magistra. Po ukończeniu studiów został zatrudniony w WSP w Katedrze Algebry i Teorii Liczb, gdzie pracował jako asystent, a później jako adiunkt do roku 1968, kiedy to WSP stała się częścią składową utworzonego w tym roku Uniwersytetu Śląskiego. Kierownikiem Katedry Algebry i Teorii Liczb był Antoni Wakulicz, a badania naukowe tam prowadzone dotyczyły głównie inspirowanych przez W. Sierpińskiego problemów z zakresu równań diofantycznych i liczb pseudopierwszych. W roku 1966 uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy pt. On the distribution of prime factors of Mersenne numbers. W latach 1968-1971 pracował jako adiunkt w Instytucie Matematyki Uniwersytetu Śląskiego.

Bardzo ważnym w jego karierze naukowej było otrzymanie stypendium British Council na roczny staż naukowy na Uniwersytecie w Cambridge w Anglii. Pojechał tam z zamiarem zintensyfikowania swoich badań w zakresie teorii liczb. Jednak podczas stażu zetknął się z nową wówczas problematyką algebraicznej teorii form kwadratowych, która go zafascynowała i której pozostał już wierny do końca swojej działalności naukowej. Po powrocie z Cambridge otrzymał stanowisko docenta w Instytucie Matematyki Uniwersytu Śląskiego i równocześnie powierzono mu funkcję kierownika Zakładu Algebry i Teorii Liczb, którą pełnił aż do momentu przejścia na emeryturę w roku 2009. Od samego początku kierowania Zakładem udało mu się skoncentrować zainteresowania młodych pracowników Zakładu na problematyce, z którą zetknął się w Cambridge. W rezultacie intensywnej pracy i nawiązania kontaktu z czołowymi przedstawicielami tego kierunku badań (jak: T. Y. Lam – Berkeley, R. Elman – Los Angeles, A. Prestel – Konstanz, W. Scharlau – Münster i wielu innych) grupa pod jego kierownictwem stopniowo zaczęła uzyskiwać wyniki budzące zainteresowanie zagranicznych ekspertów. Jego habilitacja (1977) oraz trzy doktoraty pracowników Zakładu (1979) zamknęły pierwszy etap badań w zakresie algebraicznej teorii form kwadratowych, chociaż badania te były kontynuowane i w roku 1985 w tej tematyce kolejny pracownik Zakładu uzyskał stopień doktora.

W latach osiemdziesiątych jego zainteresowania badawcze poszły w kierunku teorii form kwadratowych nad ciałami globalnymi. Duży wpływ na to miały jego wyjazdy do Stanów Zjednoczonych. Pracował jako visiting professor w Southern Illinois University at Carbondale (1980-1981) oraz Louisiana State University at Baton Rouge (1985-1986 i semestr letni 1992). Szczególnie wizyty w Baton Rouge były bardzo owocne. Wspólne badania z pracującymi tam specjalistami z algebraicznej teorii liczb (P. E. Conner, R. Perlis) doprowadziły go do znalezienia kompletnego opisu zachowania się form kwadratowych nad ciałami globalnymi (szczegóły w dalszej części artykułu). Dodatkowym efektem tej międzynarodowej współpracy był w roku 1988 kolejny doktorat w Zakładzie. Wyniki jego badań szybko zyskały szerokie uznanie w kraju i zagranicą. W roku 1989 Prezydent RP nadał mu tytuł profesora. Od roku 1990 zajmował w Instytucie Matematyki stanowisko profesora, a w roku 1996 Senat Uniwersytetu Śląskiego przyznał mu stanowisko profesora zwyczajnego w Uniwersytecie Śląskim. Po roku 2000 jego zainteresowania poszły w kierunku teorii form kwadratowych nad pierścieniami. W ramach grantu promotorskiego jaki otrzymał z Komitetu Badań Naukowych w roku 2004 kolejna osoba z Zakładu uzyskała pod jego opieką stopień doktora. W sumie był promotorem siedmiu prac doktorskich. W kierowanym przez niego Zakładzie panowała bardzo dobra atmosfera. Chętnie wspierał i inspirował swoich współpracowników w ich indywidualnych badaniach (nie zawsze zgodnych z jego zainteresowaniami naukowymi) czego efektem były cztery habilitacje jego doktorantów i dziewięć doktoratów jego „naukowych wnuków”. Prof. Szymiczek był niezmiernie życzliwy dla swoich uczniów. Nie tylko towarzyszył im w rozwoju naukowym, ale również służył pomocą w sprawach dydaktycznych i problemach osobistych.

Był autorem 67 artykułów naukowych opublikowanych w czasopismach krajowych i zagranicznych oraz autorem trzech skryptów i dwóch książek. Szczególnie jego monografia Bilinear Algebra: An Introduction to the Algebraic Theory of Quadratic Forms wydana prze Gordon and Breach Science Publishers jest jedną z podstawowych pozycji w literaturze algebraicznej teorii form kwadratowych.

Profesor Szymiczek był doskonałym mówcą. Jego publiczne wystąpienia, niezależnie czy to były poważne odczyty naukowe czy też mniejszej wagi, zawsze miały przemyślaną dramaturgię, a kreda w jego ręcę stawiała znaki na tablicy w nieprzypadkowy sposób. Wygłosił 48 odczytów naukowych na konferencjach międzynarodowych i w uniwersytetach zagranicznych. Szczególną sympatią darzył matematyków czeskich i słowackich. Od roku 1973 organizowana jest cyklicznie co dwa lata czesko-słowacka konferencja z teorii liczb, początkowo pod nazwą Summer School on Number Theory, a obecnie jako Czech and Slovak International Conference on Number Theory. Na drugiej konferencji w tym cyklu, która miała miejsce w Kocovcach, był pierwszym zagranicznym uczestnikiem. Od tego czasu, zawsze gorąco zapraszany, uczestniczył w większości z tych konferencji. W trakcie jednej z wizyt na Uniwersytecie w Ostrawie zaproponował zorganizowanie wspólnej czesko-polsko-słowackiej konferencji z teorii liczb, która by szczególnie integrowała młodych matematyków z Czech, Polski i Słowacji. Od roku 1996 konferencje te organizowane są co dwa lata na przemian przez Uniwesytet w Ostrawie i Uniwersytet Śląski, a od roku 2010 organizowane są wspólnie z Colloquiumfest on Algebra and Logic pod nazwą ALANT (Algebra, Logic and Number Theory), gromadząc wielu znaczących matematyków z całego świata.

Jako uznany matematyk prof. Szymiczek wielokrotnie był proszony o recenzje w awansach naukowych. Napisał kilkanaście recenzji prac doktorskich i habilitacyjnych oraz 10 ocen dorobku kandydatów do tytułu naukowego profesora lub stanowisk profesorskich w kraju i zagranicą. Pisał recenzje dla wielu czasopism krajowych i zagranicznych.

Był świetnym nauczycielem akademickim. Podejmował się prowadzenia wielu niestandardowych wykładów z szeroko rozumianej algebry, teorii liczb i geometrii. Metody dydaktyczne jakie stosował były, i zawsze będą, wzorem dla jego uczniów. O jego popularności wśród studentów najlepiej świadczy liczba dwustu magistrantów jakich wypromował w czasie swojej kariery zawodowej.

Nie sposób pominąć jego pracy organizatorskiej na rzecz Instytutu i Uniwersytetu. W latach 1975- 1981 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu, a w roku 1993, gdy Instytut uzyskał prawo organizacji studiów doktoranckich, zorganizował od podstaw Studium Doktoranckie w Instytucie i był jego kierownikiem aż do roku 2002. Za swą działalność był wielokrotnie nagradzany. Otrzymał m.in. nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego (1965, 1977, 1978), nagrodę Polskiego Towarzystwa Matematycznego dla młodych matematyków (1965), medal Komisji Edukacji Narodowej (2001), Złoty Krzyż Zasługi (1977), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1985).

Jego śmierć w dniu 20 lipca 2015 roku napełniła smutkiem serca wszystkich tych którzy mieli szczęście w swoim życiu go spotkać.

OPRACOWAŁ: Andrzej Sładek

img
return to top