Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
Instytut Nauk o Ziemi
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Bytom – miasto, które się zapada

19.05.2022 - 14:37 aktualizacja 19.05.2022 - 14:41
Redakcja: lukaszmalarzewski

W czasopiśmie Scientific Reports ukazał się artykuł autorstwa dr. Maksymiliana Solarskiego (IGSEiGP), dr. Roberta Machowskiego, prof. Mariusza Rzętały oraz dr hab. Martyny A. Rzętały (INoZ), dotyczący zmian rzeźby terenu na obszarze Bytomia w okresie 1883-2011.  Na podstawie opracowanych modeli terenu autorzy stwierdzili, że w wyniku długotrwałej działalności górniczej na obszarze miasta doszło do znacznych przekształceń rzeźby terenu. Konsekwencją górnictwa podziemnego było powstanie rozległych niecek z osiadania oraz zwałowisk, co przyczyniło się do wzrostu deniwelacji oraz intensywności rzeźby. W badanym okresie powierzchnia miasta obniżyła się średnio o 5,5 metra (maksymalnie o około 35 metrów) .  Konsekwencją osiadań terenu były także szkody górnicze, przejawiające się, przede wszystkim,  jako uszkodzenia konstrukcji zabudowań. Z badań wynika, że niemal 68 % powierzchni obszarów zabudowanych (do roku 2011) zostało objętych osiadaniami gruntów.

Solarski, M., Machowski, R., Rzetala, M. et al. Hypsometric changes in urban areas resulting from multiple years of mining activity. Sci Rep 12, 2982 (2022). https://doi.org/10.1038/s41598-022-06847-8

Przykłady zniszczenia tkanki miejskiej Bytomia w wyniku osiadania terenu (fot. M. Solarski)
Przykłady zniszczenia tkanki miejskiej Bytomia w wyniku osiadania terenu (fot. M. Solarski)
Zmiany intensywności rzeźby terenu na obszarze Bytomia w dziewiętnastym i dwudzietym wieku: A – zmiany wysokości względnych od końca dziewiętnastego do końca dwudziestego wieku; B – zróżnicowanie wysokości względnych pod koniec dziewiętnastego wieku; C - zróżnicowanie wysokości względnych pod koniec dwudziestego wieku; 1—granica miasta ; 2— skala zmian wysokości względnych od końca dziewiętnastego do końca dwudziestego wieku; 3— zróżnicowanie wysokości względnych od końca dziewiętnastego do końca dwudziestego wieku.
Zmiany intensywności rzeźby terenu na obszarze Bytomia w dziewiętnastym i dwudzietym wieku: A – zmiany wysokości względnych od końca dziewiętnastego do końca dwudziestego wieku; B – zróżnicowanie wysokości względnych pod koniec dziewiętnastego wieku; C - zróżnicowanie wysokości względnych pod koniec dwudziestego wieku; 1—granica miasta ; 2— skala zmian wysokości względnych od końca dziewiętnastego do końca dwudziestego wieku; 3— zróżnicowanie wysokości względnych od końca dziewiętnastego do końca dwudziestego wieku.
Zmiany wysokości względnych w Bytomiu pomiędzy 1883 a 1994 rokiem: 1 – granica miasta; 2- zmiany wysokości terenu
Zmiany wysokości względnych w Bytomiu pomiędzy 1883 a 1994 rokiem: 1 – granica miasta; 2- zmiany wysokości terenu
Osiadania terenu w Bytomiu w latach 1883-2011: 1 — współczesne granice miasta 2 — obszary zabudowane, na których wystąpiły szkody górnicze; 3—obszary zabudowane (w roku 1883); 4— obszary zabudowane (w roku 1934); 5— obszary zabudowane (w roku 1994); 6—obszary zabudowane (w roku 2011); 7—zakres osiadań terenu w okresie 1883–2011; 8—dzielnice miasta.
Osiadania terenu w Bytomiu w latach 1883-2011: 1 — współczesne granice miasta 2 — obszary zabudowane, na których wystąpiły szkody górnicze; 3—obszary zabudowane (w roku 1883); 4— obszary zabudowane (w roku 1934); 5— obszary zabudowane (w roku 1994); 6—obszary zabudowane (w roku 2011); 7—zakres osiadań terenu w okresie 1883–2011; 8—dzielnice miasta.
return to top