GEOLOGIA ogólna na Wydziale Nauk o Ziemi > Przyrodniczych w Sosnowcu, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach od 1974 do 2024 roku

Opracował Dominik Jura

Wstęp

Na Uniwersytecie Śląskim zarządzeniem Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 29.07.1974 zainaugurowano studia i badania naukowe w instytutach: Geografii i Geologii na Wydziale Nauk o Ziemi w Sosnowcu. Zatrudniono 28 nauczycieli akademickich, 14 pracowników inżynieryjno-technicznych i 2 administracyjnych. W 1975 r. organizowany Instytut Geologii i Surowców Mineralnych Górnego Śląska tworzyło 8 zakładów: Geologii Ogólnej, Zdjęć Geologicznych i Badań Czwartorzędu, Stratygrafii i Paleontologii, Geologii Złóż i Geofizyki, Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej oraz Geochemii, Mineralogii i Petrografii, w których prowadzono zajęcia dydaktyczne na kierunku geologia i inicjowano badania naukowe.

W 1983 r. reorganizacja instytutów Wydziału Nauk o Ziemi (WNoZ) Uniwersytetu Śląskiego (UŚ) utworzyła Katedry m. in. Geologii Podstawowej, której kierownikiem był prof. dr hab. inż. Aleksander Jachowicz, także Dziekanem Wydziału. Po odłączeniu w 1986 r. Zakładu Stratygrafii i Paleontologii, Katedrą Geologii Podstawowej (KGP) kierowali: prof. dr hab. Stanisław Bukowy od 1986 do 1993 r., pełniący obowiązki Dziekana WNoZ od 1987 do 1991 r., następnie prof. dr hab. Stanisław Ostaficzuk do 2006 r. i prof. dr hab. Jerzy Żaba do 2019 r. W latach 2002 – 2009 po reorganizacji KGP podzielono na trzy zakłady: Geologii Poszukiwawczej i Geosynoptyki, Geologii Fizycznej i Geotektoniki oraz Kartografii Geologicznej (prof. UŚ Antoni Wójcik) i Sedymentologii (prof. UŚ: Tomasz Zieliński). Od 1.10.2008 po scaleniu zakładów, kilkunastu pracowników realizowało studia i badania w zespołach Katedry: geologii fizycznej, strukturalnej, tektoniki, geologii regionalnej, czwartorzędu i sedymentologii, geotermii, a w szczególności kartografii geologicznej powierzchniowej i wgłębnej oraz GIS 2D/3D.

Pierwsze 10 lat rozwoju Instytutów geologii i geografii na Uniwersytecie przedstawił prof. A. Jachowicz. Od 1991 do 1995 r. powstawała „Kronika WNoZ UŚ” w rękopisie z fotografiami z historią do 1995 r. W 1994 r. opracowano dokonania 20 lat WNoZ „Między Sosnowcem a terenem” (R. Chybiorz, J. Jania), https://gazeta.us.edu.pl/node/190251, https://gazeta.us.edu.pl/node/243831. W 2010 r. opublikowano „35 lat nauk o Ziemi w Uniwersytecie Śląskim” (R. Ćmiel i in. red), w tym KGP str. 30-33. Jubileusz 40 lat „Piękne wspomnienie – trudne wyzwania” opisano w Gazeta UŚ 2014, nr 1 (228), https://gazeta.us.edu.pl/node/277562. Reforma szkolnictwa wyższego 2.0 od 1.10.2019 zmieniła WNoZ na Wydział Nauk Przyrodniczych m. in. z Instytutem Nauk o Ziemi i zespołami badawczymi w tym „Geologia ogólna”, publikowane w „50 lat nauk o Ziemi w Uniwersytecie Śląskim” (M. Mendecki, red. 2024).

Studia i badania naukowe w Instytucie Geologii i Surowców Mineralnych Górnego Śląska na WNoZ UŚ zainicjowali w 1974 r. doświadczeni geolodzy m.in. doc. dr Stanisław Bukowy i doc. dr inż. Aleksander Jachowicz z Instytutu Geologicznego w Sosnowcu oraz zatrudnieni w 1975 r. ich asystenci mgr inż. Dominik Jura z AGH i mgr Jerzy Żaba, w 1976 r. mgr Janusz Trzepierczyński po UWr, w 1977 r. dr Jerzy Liszkowski z UW. Kartografię geologiczną organizowali doc. dr Remigiusz Więckowski, mgr Józef Lewandowski, mgr Tomasz. Zieliński z UW i mgr Zygmunt Heliasz po UWr. W Katedrze od 1983 do 2019 r. było zatrudnionych 41 geologów, w tym 8-miu profesorów i doktorów habilitowanych, 13-tu adiunktów, 11-tu asystentów i 9-ciu pracowników inżynieryjno-technicznych oraz 21 doktorantów.

W Zakładach geologii ogólnej i zdjęć geologicznych badań czwartorzędu od 1974 do 2024 roku studenci wykonali 523 prace dyplomowe i 251 licencjackie na tematy z geologii stratygraficzno-poszukiwawczej. Opracowania magisterskie realizowano dla regionów górnośląskiego i Wyżyny Częstochowskiej, Sudetów w dziedzinach geologii, tektoniki, sedymentologii, kartografii, geotermii i geośrodowiska i innych. W działalności naukowej opublikowano ponad 1500 prac i prowadzono badania w około 200 projektach (CPBR, grantów KBN i NCN) i pracach zamawianych (zleconych), wspomaganych realizacją ponad 300 tematów badań własnych i statutowych KGP. Złożyły się one na 7 prac habilitacyjnych i 25 doktorskich (patrz spisy na stronach internetowych pracowników i Instytutu Nauk o Ziemi UŚ, poniżej  schemat wg. R. Chybiorz).

1. Studia, dydaktyka

Na studiach magisterskich jednolitych w tym niestacionarnych od 1995 do 2009 r. (od 2000 r. dwustopniowych licencjackich i magisterskich) kierunku geologia oraz specjalności geologii ogólnej i poszukiwawczej, a od 2015 r. także inżynierskie z geologii stosowanej nauczyciele akademiccy KGP prowadzili kierunkowe przedmioty z geologii i specjalistyczne. Były to wykłady i ćwiczenia z geologii: fizycznej (dynamicznej), czwartorzędu, regionalnej Polski i świata, zagłębi węglowych, strukturalnej i tektoniki, sedymentologii oraz wiodącego kartowania geologicznego, wspomaganego przez miernictwo i teledetekcję. Na specjalizacji geologia ogólna i poszukiwawcza realizowane były obowiązkowe i proponowane zajęcia z kartowania wgłębnego oraz analizy: basenów sedymentacyjnych i facjalna, mezostrukturalna i deformacji powierzchni Ziemi. Uzupełniały je: geomorfologia, podstawy geoinformatyki, nowoczesne metody i zdalne badania w geologii, sozologia terenów górniczych, geologia terranów, geotektonika, astrogeologia, GIS i telegeoinformatyka. Prowadzono także wykłady i laboratoria na kierunku studiów międzywydziałowych z ochrony środowiska z ważnym przedmiotem „zrównoważony rozwój i zagrożenia cywilizacyjne” oraz prace dyplomowe, m.in. na kierunku geografia. Studia z zakresu geologii są też w programie nowego kierunku WNoZ > WNP – inżynierii zagrożeń środowiskowych.

Dla studiów geologicznych praktyczne i poznawcze były ćwiczenia terenowe, m. in. realizowano geologię dynamiczną w Górach Świętokrzyskich (do 1985 r.) i geodezję (do 1995 r.); tektonikę w Górach: Izerskich, Bardzkich i Sowich oraz w Sudetach Wschodnich; sedymentologię w Beskidach i Przedgórzu. Nauczanie zawodu zapewniał kurs geologicznego kartowania w Chęcinach, od 2012 r. w okolicach Krzeszowic. Uzupełniały je naukowo – porównawcze studia geologii regionalnej w Tatrach, na Podhalu i Pieninach. Szczególne znaczenie w poznawaniu geologii miały seminaria dyplomowe i ćwiczenia specjalizacyjne w terenach z całej Polski, prowadzonych także w Czechach, Turcji, Rumunii, Rosji, Białorusi i Ukrainie.

W minionym okresie 50 lat realizacji zadań dydaktycznych WNoZ > WNP około 1/3 studentów wybrała specjalizację Katedry: geologię ogólną i poszukiwawczą (GOP), a od 2015 deformacje litosfery i kartografia geologiczna (DKG). Pracownicy Katedry w latach 1979 – 2018 wypromowali 504 absolwentów studiów magisterskich dziennych i zaocznych oraz 251 na studiach licencjackich od 2001 r. Z tytułem magistra geologii studia ukończyła następująca ilość osób, odpowiednio w przedziałach 5-cioletnich: 35 do 1984 r., 43 do 1989 r., 66 do 1994 r., 68 do 1999 r., 98 do 2004, 84 do 2009 r., 86 do 2014 r., 27 do 2018 r. i 19 do 2023 r. (razem 523 absolwentów i kilkudziesięciu, którzy przerwali studia).

Prace dyplomowe były powiązane z tematami prac naukowo-badawczych ich promotorów i opiekunów. Obrazuje to ilość słów „kluczowych” w tytułach prac magisterskich: tektonika 83, budowa geologiczna 78, geologia 68, sedymentologia 40, GZW, KWK i środowisko po 34, analiza 29, geotermia 28, wyżyna 23, Góry Izerskie 21, litologia 20, Sosnowiec 20 itp. Osobowy i ilościowy udział promotorów i recenzentów prac mgr i promotorów prac licencjackich odzwierciedla poniższe zestawienie wg Małgorzaty Manowskiej, Dziekanatu, zbioru archiwum KGP i APD UŚ. W nawiasie liczba prac magisterskich M + ich recenzentów R + promotorów prac licencjackich L: Bukowy S. (12M + 103R), Chybiorz R. (9R + 5L), Ciesielczuk J. (3M +4R + 8L), Cieśliński N. (3R + 3L), Gaidzik K. (6M +10R + 6L), Gruszka B. (2M +4R + 1L), Heliasz Z. (9M), Jura D. (27M + 80R + 51L), Kurowska E. (13R + 9L), Kuzak R. (5M +31R + 23L), Lewandowski J. (25M + 9R + 5L), Liszkowski J. (20M + 1R), Malik K. (15M +3R + 3L), Małolepszy Z. (2M +2R + 8L), Nita J. (11M +22R + 21L), Nita M. (6M + 2L), Ostaficzuk S. (55M +28R), Perski Z. (35R + 7L), Piwowar B. (2L), Salamon T. (1R + 4L), Szczygieł J. (2M + 1L), Trzepierczyński J. (28M +19R + 24L), Vierek A. (9R+ 17L), Więckowski R. (67M + 49R), Wójcik A. (42M), Wójcik E. (2L), Zieliński T. (23M +55R + 4L), Żaba J. (149M +11R + 43L i dodatkowo 13-tu prac dyplomowych na kierunku Geografia).

Ponad połowa absolwentów podjęła pracę w instytutach naukowo-badawczych, przedsiębiorstwach geologicznych i górniczych. Wielu „wychowanków” – geologów współpracuje z pracownikami Katedry m. in. kilku profesorów: Przemysław Bukowski (GIG), Krzysztof i Ewelina Labus (PŚl) oraz Lesław Teper i Jolanta Burda (WNP), 5-ciu doktorów habilitowanych (WNoZ > WNP) oraz 10 doktorów (poza Katedrą Geologii) m. in. Ireneusz Grzybek (WUG), Janusz Jureczka i Joanna Fajfer (PIG-PIB), Jarosław Badera i Zbigniew Mirkowski (WNoZ). Wśród magistrów pracuje m. in. kilkudziesięciu geologów kopalń węgla kamiennego (w tym kilkunastu emerytów), kilkunastu w Państwowym Instytucie Geologicznym (PIG-BIP) i w przedsiębiorstwach geologicznych oraz doktoranci WNoZ i Szkoły Doktorskiej.

Z programem realizacji studiów wiązało się przygotowanie pomocy dydaktycznych, z których konieczne w pierwszych latach było zebranie i wyeksponowanie kolekcji minerałów i skał dla ćwiczeń z geologii dynamicznej, tektoniki i geologii strukturalnej oraz zbioru skał osadowych do ćwiczeń z sedymentologii i geologii czwartorzędu, przekazywanych także dla Muzeum Nauk o Ziemi WNoZ > WNP. Działalność dydaktyczną i naukowo-badawczą w nowoczesnych budynkach wspomagało  wyposażenie w aparaturę laboratoryjną i do ćwiczeń terenowych. Zgromadzono tomy wydawnictw książkowych i publikacji naukowych. Profesorowie Aleksander Jachowicz, Władysław Pożaryski i Stanisław Bukowy przekazali cenne zbiory literatury. Przygotowano konieczne do ćwiczeń mapy geologiczne i opracowania archiwalne (dokumentacje wierceń i złóż). Część z nich uzupełniła bibliotekę i „składnicę map” WNoZ. Wizytówką Katedry jest wystawa posterów i plansz dydaktycznych w korytarzach budynku na 9 i 10 – tym piętrze. W archiwum Katedry zgromadzone są setki prac dyplomowych, posterów prezentowanych na seminariach licencjackich i magisterskich studentów, od 2000 roku także w wersji elektronicznej (ppt i od 2019 r. w archiwach APD).

Użytecznymi dla studiów są podręczniki akademickie, z których opracowano m.in. skrypty (Wyd. UŚl) pt. Geologia dla studentów geografii (J. Ciesielczuk, M. Jabłońska, K. Kozłowski; 2006; 3 wydania) i „Petrografia skał metamorficznych” (K. Kozłowski, J. Żaba, F. Fediuk; 1986).  Użyteczne są przewodniki do ćwiczeń z kartowania geologicznego w okolicach Chęcin (Bardziński i in. 2008) i sedymentologii w Karpatach (Vierek i in. 2011). Opracowano przyrodnicze bazy danych (Nita i Waga, 1997, 2003). Wyjątkowy w skali kraju jest podręcznik PWN „Podstawy geologii strukturalnej. Struktury fałdowe” (R. Kuzak, J. Żaba; 2011). Geolodzy Katedry są współautorami popularnych przewodników geologicznych po Sudetach (J. Janeczek, K. Kozłowski, J. Żaba; 1991) i „Z kamiennej księgi pradziejów Górnego Śląska” (G. Racki, W. Bardziński, T. Zieliński; 1999), także wycieczek geograficzno – geoturystycznych (S. Czaja, T. Zieliński). Zainteresowaniem cieszą się słownik i encyklopedia minerałów i skał (Żaba, 2000 + 4 wydania i 2003) oraz „Atlas kamieni szlachetnych i ozdobnych” i „Naturalne kamienie szlachetne i ozdobne” (Żaba, Żaba, 2016, 2023).

W zakresie promocji studiów geologii prezentowane są wykłady na Uniwersytecie III wieku, w szkołach średnich i na różnych spotkaniach np. Śląski Festiwal Nauki (W. Bardziński, R. Chybiorz, J. Ciesielczuk, J. Żaba), dni otwarte Wydziału, GeoPiknik na Żylecie, GISday, zajęcia i warsztaty dla młodzieży w Muzeum Geologicznym. Szczególną formą popularyzacji są wystawy i giełdy minerałów, skał i skamieniałości na WNoZ (m. in. J. Ciesielczuk). Geolodzy Katedry udzielili licznych wywiadów prasowych, komentarzy radiowych i w wiadomościach telewizyjnych o zagrożeniach wulkanicznych, trzęsień Ziemi i osuwisk oraz perspektyw poszukiwań nowych surowców (J. Żaba, D. Jura, J. Nita). Dr Ryszard Chybiorz od 2008 r. prowadzi „Edukacyjno-informacyjny serwis internetowy o dziedzictwie geologicznym, geomorfologicznym i poprzemysłowym województwa śląskiego” o akronimie GeoSilesia (geosilesia.eu), a od 2010 roku współorganizuje GISday, (Międzynarodowy Dzień Systemów Informacji Geograficznej) (gisday.new.us.edu.pl). Innowacyjny był e-learning GIS dr hab. J. Nity.

Pracownicy Katedry wspierają działalność Studenckiego Koła Naukowego Geologów (SKNG), którego opiekunami byli: prof. Jerzy Żaba (1976-1986 i od 1999 do 2013 r), dr Ewa Wójcik (2014-2016 r.) i dr Krzysztof Gaidzik. Organizowane były m.in. obozy naukowe w Srebrnej Górze, prace badawcze w kamieniołomie marmurów Sławniowice, wyprawy naukowo-dydaktyczne w Sudety. Studenci z SKNG przy wsparciu pracowników Katedry wykonali wiele opracowań m.in. wyjątkowe w 2012 r. nt. „Perspektywy pozyskania energii geotermalnej w Omanie” z inicjatywy dr Z. Małolepszego i absolwenta Dariusza Nazaruka.

1. Badania naukowe

Prace naukowo-badawcze pracowników Katedry są zróżnicowane tematycznie we wszystkich dziedzinach geologii, ale w większości dotyczą rozpoznania GZW wraz z jego podłożem, obrzeżeniami i nadkładem. Priorytetem jest geologiczna kartografia wgłębna m. in.: pokładów węgla, morfotektonika niezgodności, dokumentacje złożowe wierceń i podziemnych wyrobisk oraz mapy geologiczne: powierzchniowa, geośrodowiskowa i osuwisk. Uzupełniają je opracowania tektoniki i geologii strukturalnej, neogeodynamiki, sedymentologii, geosynoptyki i geotermii oraz sozologii. Badania prowadzone są także w dziedzinach interdyscyplinarnych i porównawczych na obszarach wyżyn południowej Polski, Sudetów, Beskidów i Tatr oraz Niżu Polskiego (poniżej schemat, D. Jura, M. Zielińska).

Większość projektów naukowo-badawczych zrealizowano w tematach statutowych Katedry. Od 2004 do 2013 r. były to następujące zadania: 1 – Struktura oraz geodynamika obszarów platformowych, ze szczególnym uwzględnieniem Polski południowej; 2 – Poszukiwania geologiczne i ocena zagrożeń zasobów naturalnych; 3 – Bazy danych, modelowanie i wizualizacja geologiczna; 4 -Regionalne badania geologiczne, geosynoptyka i kartowanie geologiczne; 5 – Badania lądowych i morskich środowisk sedymentacyjnych; 6 – Problematyka litostratygrafii i geodynamiki Karpat fliszowych; 7 – Problematyka geotermiki wgłębnej i przypowierzchniowej w Polsce; 8 – Geosynoptyczno-kartograficzne badania zagrożeń geośrodowiskowych i zasobów naturalnych, w tym czystych i odnawialnych źródeł energii (schemat poster geologia).

Od 2014 r. realizowano zadania w temacie „Badania procesów i struktur geologicznych oraz zasobów naturalnych i zagrożeń geośrodowiskowych”. Wyniki badań własnych (około 90 tematów) zawarto m.in. w 8-ciu pracach habilitacyjnych i 26 doktorskich, w tym 3-ch z innych instytucji krajowych. Wyjątkowa była rozprawa doktoranta M.B. Baegi z Libii nt. Geologiczna interpretacja obrazu Landsat wschodniego Tibisti (praca i obrona w języku angielskim w 1997 r. na WNoZ, promotor prof. S. Ostaficzuk). Wiele tematów badań ukierunkowano na monitoring i określenie wpływu na środowisko przez górnictwa węgla i składowanie odpadów powęglowych. Preferowano tektonikę i geologię strukturalną GZW, Sudetów i Karpat, geologię świata, geotermię, analizę mezoskopową skał rdzeni wiertniczych. Uzupełnieniem tych badań geologicznych do 2023 r. było około 300 prac dyplomowych mgr i 125 licencjackich.

W Katedrze wykonano ponad 100 opracowań naukowo-badawczych finansowanych przez instytucje centralne i międzynarodowe oraz około 200 we współpracy z Państwowym Instytutem Geologicznym (PIG – PIB) i Głównym Instytutem Górnictwa (GIG), także na zlecenia z przedsiębiorstw geologicznych i górniczych. Pracownicy Katedry prezentowali wyniki rocznych badań w ponad 140 publikacjach i w setkach referatów i posterów na konferencjach naukowych. Część wyników naukowo-badawczych prezentują m. in. postery w „Żylecie” WNoZ oraz strony internetowe PracownikINoZ.

2.1. Zakład Geologii Ogólnej

W Zakładzie kierowanym przez docenta S. Bukowego opracowano w latach 1976 – 1980 m. in. dla Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Warszawie atlas geologiczno-strukturalny skał paleozoicznych NE obrzeżenia GZW, złożony z 4-ch map w skali 1:100000 z objaśnieniami (Bukowy, Jura, 1982). Szczegółową Mapę Geologiczną Sudetów 1:25000, arkusz Polana – Sobolice  opracował J. Trzepierczyński (1980). W latach 1976 – 1980 na obszarze Środkowego Nadodrza mgr J. Żaba badał występowanie i eksploatację węgla brunatnego, torfów z kredą jeziorną i rudami żelaza (kilka publikacji i w „Surowce mineralne Ziemi Lubuskiej”, wyd. Geologiczne 1978). Kontynuowano badania strukturalne i petrograficzne w północnej granicy masywu karkonosko-izerskiego, których wyniki i analizę przedstawiono w 5-ciu publikacjach i w wyróżnionej pracy doktorskiej, obronionej w 1980 r. na UW (patrz: Żaba, 1984, 1985). Były one prezentowane na zorganizowanej przez Zakład konferencji Sekcji Tektonicznej PTG w Jeleniej Górze (Góry Izerskie i Kruszcowe – NRD). Dr J. Żaba uczestniczył w Czeskim projekcie rządowym badań petrologii skał magmowych i metamorficznych Masywu Czeskiego, realizowanym na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Karola w Pradze pod kierunkiem prof. Ferry Fediuka. Tektonika podłoża monoklin śląsko-krakowskiej i przedsudeckiej była tematem doktoratu J. Trzepierczyńskiego w 1982 r., obronionego na UAM  (publikacja 1987). Wyniki tych badań referowano na Zjeździe Naukowym PTG w Sosnowcu w 1982 r. i Sekcji Tektonicznej w 1984 r. Ponadregionalne znaczenie naukowe miały prace habilitacyjne: J. Liszkowskiego (1982) z neotektoniki Polski i S. Bukowego (1984) o waryscydach NE obrzeżenia GZW. Wydarzeniem była wyróżniona rozprawa doktorska o górskiej rzeźbie powierzchni stropowej skał karbońskich i niezgodności podmioceńskiej w SW części GZW, obroniona w 1984 r. na AGH (Jura, 1992).

Nowatorskie metody badań i wyniki ww. prac zainicjowały wiele projektów badań aplikacyjnych m. in. w ramach programu badań podstawowych PIG opracowano 23 dokumentacje geologiczne głębokich wierceń GZW (Jura 1980-1985). Pracownicy Zakładu byli współautorami badań w programie „Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego” nr 04.10, w tym pierwszej komputerowej bazy danych lito-stratygraficznych wierceń i atlasu geologiczno-strukturalnych map GZW w skali 1:25000 (Jura, Kuzak, Trzepierczyński, 1985 – 1991), (Buła i in. 1994). We współpracy z PIG opracowano oryginalny atlas map NE obrzeżenia GZW w skali 1:50 000. Rozszerzeniem atlasów było stworzenie bazy danych i skartowanie 7 arkuszy mapy geosynoptycznej podkenozoicznej Polski w skali i 1:200 000. Na atlas map wgłębnych złożyło się 112 arkuszy 1:50 000 w pasie od Cieszyna – Krakowa po Łódź (projekt zrealizowany na zlecenie PIG i PGNiG, przedstawiony na konferencji PTG w Sosnowcu, 1984 r.). Te prace badawczo-rozwojowe zainspirowały D. Jurę i J. Trzepierczyńskiego do poszerzenia badań o konsultacje zagraniczne na stażach naukowych w Instytutach i Uniwersytetach m.in. w: Greiswald, Getynga, Krefeld, Aachen i Trier. Rozwojowe były prace badawczo-poszukiwawcze złóż polimetali w Algierii – Sahara Centralna (J. Żaba, 1986 – 1987).

Badania geologii wgłębnej GZW rozwijano w kierunku oceny zagrożeń naturalnych w górnictwie. Problematyka ta była tematem pracy naukowo-wdrożeniowej dla GIG (Jura, 1988-1989) o uwarunkowaniach neotektoniki w generowaniu wstrząsów w GZW. Kontynuowano je w projekcie KBN nr 57/NoZ/93 nt. interpretacji pola naprężeń w górotworze pod Płaskowyżem Katowickim (współpraca z Katedrą Geologii Stosowanej w latach 1993 – 1994). Opracowano dokumentacje geologiczne 18-tu wierceń dla rozpoznania rezerwowego złoża węgla Paruszowiec w GZW na zlecenie Przedsiębiorstwa Geologicznego w Katowicach (1990 – 1993). Dr D. Jura był współautorem pierwszych dokumentacji złoża metanu pokładów węgla „Mikołów” i mapy geośrodowiskowej 1:50 000 GZW dla AMOCO z Houston, zrealizowane w zespole PIG-BIP (1991 – 1994). Te prace naukowo-badawcze uzupełniła rozprawa doktorska Ryszarda Kuzaka w 1993 r. o tektonice fałdów gliwickich z hipotezą o ich przebiegu ku północy. Na współorganizowanych przez D. Jurę i J. Trzepierczyńskiego 65 Zjeździe Naukowym PTG w Sosnowcu (1994) oraz na 12-tu międzynarodowych konferencjach sekcji tektonicznej PTG (od 1984 do 1996), referowano oryginalne wyniki tamtych badań. Ich podsumowaniem były naukowe sesje terenowe m. in.  w Głubczycach i Ostrawie (pasmo morawsko-śląskie) oraz w Siewierzu (pasmo NE obrzeżenia GZW). Znaczenie międzynarodowe prac naukowych prezentowano w 4-ch referatach i 5-ciu posterach na XIII Congress Carboniferous-Permian; Kraków, 1995 (Proccedings, Prace Państw. Inst. Geol. 157, 1997).

Z badań prowadzonych w południowym obrzeżeniu GZW, porównawczych dla skał w jego głębokim masywie górnośląskim – Brunovistulikum, powstały oryginalne rozprawy doktorskie o migmatytach i granitach Tatr (Aleksandra Gawęda w 1992 r. obroniła pracę „Mineralogia pegmatytów Tatr Zachodnich” i Norbert Cieśliński w 1993 r.). Dr J. Żaba w ramach współpracy z Uniwersytetem Wrocławskim prowadził zajęcia z geologii strukturalnej i rozwijał badania tektoniki Gór Izerskich (współautor publikacji z R. Kuzak, 1988, L. Terper, 1989 i N. Cieśliński, 1990).

2.2. Zakład Kartografii Geologicznej i Badań Czwartorzędu

W dziedzinie kartowania (mapowania) geologicznego powierzchni Ziemi wiele zespołów Zakładu (W. Bardziński, R. Chybiorz, Z. Heliasz, J. Liszkowski, J. Lewandowski, J. Nita, M. Nita, B. Ptak, R. Więckowski, T. Zieliński) zrealizowało prace geologiczne i badania w ramach opracowań Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski (SMGP 1:50 000). Opracowano arkusze: Częstochowa (1982) i Janów (1982). Materiały geokartograficzne m.in. z arkusza Kraków (skala 1:200 000) zostały przedstawione w pracy doktorskiej Józefa Lewandowskiego w 1981r. o zlodowaceniu Odry na Wyżynie Śląskiej (obrona na UW). Opracowania SMGP przyczyniły się i umożliwiły przygotowanie rozpraw doktorskich: Zygmunta Heliasza w 1983 r. o rozwoju facji wapieni jurajskich (obrona na UJ) i Tomasza Zielińskiego w 1987 o genezie piasków dolin górnośląskich (obrona na UW).

Doświadczenia „geologii mapowej” zostały docenione przez PIG, który zlecił realizację kolejnych arkuszy: Żarki (1992) i na Pojezierzu Pomorskim Sulinowo (2001), Łubowo (2003) i Czaplinek (2006). Współautorami ark. Okonek (2001) byli R. Kuzak i J. Trzepierczyński. Wymienione i następne arkusze SMGP opracowane przez prof. A. Wójcika: Niepołomice (współpraca J. Lewandowski, T. Salamon 2010) i Limanowa ze szczegółowymi badaniami mezostrukturalnymi fliszu J. Żaby i K. Gajdzika i D. Jury (2008 – 2009) są znaczącymi osiągnięciami naukowymi i były wsparciem finansowym Katedry. Współautorami kilkunastu arkuszy map geologiczno-gospodarczej i geośrodowiskowej Polski byli R. Chybiorz, Z. Heliasz i J. Lewandowski.

3. Katedra Geologii Podstawowej (od 1993 do 2006 r.)

Nowy zakres badań geologów Katedry pod kierunkiem prof. S. Ostaficzuka wyznaczyły dwa zrealizowane projekty KBN. 1 – kompleksowe opracowanie komputerowej bazy danych i modelu geologiczno-informatycznego (GIS) utworów nadwęglowych dla arkusza Jaworzno w skali 1:10 000 w latach 1994-1996. Jego innowacyjnym efektem było skonfigurowanie systemu komputerowego do szczegółowej kartografii geologicznej i opracowanie wielkoskalowego zdjęcia geologicznego i geosynoptycznego. W projekcie 2 – analizowano interaktywne systemy kartografii geośrodowiskowej dla miasta Tarnowskie Góry i gminy Szaflary (1998-2000). Ich wyniki przedstawiono m.in. na konferencji Geokartografia Tarnowskich Gór (2000), (postery w gmachu WNoZ).

W badaniach statutowych Zakładu Kartografii Geologicznej opracowano kilkanaście tematów, m. in. zakończono dwa przewody doktorskie: Małgorzaty Nity w 1996 r. (1999). nt. palinostratygrafii osadów na Wyżynie Wieluńskiej i Aleksandry Vierek w 1999 r. o dolomityzacji wapieni jurajskich. Wyniki nowatorskich badań wniosła praca habilitacyjna Tomasza Zielińskiego w 1997 r. o sandrach i morenach czołowych. Podobnie ważna była rozprawa doktorska Jerzego Nity w 1998 o geomorfologii Wyżyny Częstochowskiej. Wydarzeniem była obrona pracy Beaty Gruszki w 1998 o sedymentologii glacjalnej w dolinie Widawki. Na stażu zagranicznym – programu Tempus w Keele University uszczegółowiono badania amfibolitów Kopuły Orlicko-Śnieżnickiej oraz rozwinięto opracowanie hydrotermalnych przeobrażeń granitów z masywów Strzegom-Sobótka i Strzelina, których wyniki zawiera wyróżniona rozprawa doktorska Justyny Ciesielczuk w 2000 r. (2012). Aktywność naukowo-badawcza pracowników Katedry została zaprezentowana w publikacjach ich wyników w wydawnictwie: Prace Wydziału Nauk o Ziemi UŚ, Katowice nr 8: 1-158; Ostaficzuk S., red (2000).

Rozwijane w Zakładzie Geologii Poszukiwawczej i Geosynoptyki badania geotermiczne w GZW, wspomagane na stażach naukowo-szkoleniowych w Reykiaviku zwielokrotniono w projekcie KBN (analiza rozkładu pola geotermicznego) i w nowatorskiej pracy doktorskiej Zbigniewa Małolepszego w 1999 r. Jej wyniki prezentowano na konferencji międzynarodowej „Geothermal energy in underground mines” (Ustroń, 2001). Geotermię i geologię wgłębną na obszarze NW Polski przedstawiła w rozprawie doktorskiej Ewa Kurowska w 2005 r., docenionej nagrodą Ministra Środowiska i Zasobów Naturalnych. Zagadnienia geosynoptyki i geotermii niecki łódzkiej scharakteryzowano w kilku publikacjach w Technice Poszukiwań Geologicznych (patrz: Trzepierczyński, Małolepszy, 2006). Przyszłościowe są inicjowane badania niskotemperaturowych zasobów geotermalnych (doktorat Magdaleny Tkacz w 2004). Szczególnie ważne dla geośrodowiska w zagłębiach górniczych jest zastosowanie pomp ciepła. Zaproponowano je m. in. w 6-tym Programie UE w projektach: Groundhit (2007) i kontynuowano w Remining-Lowex (Z. Małolepszy, B. Piwowar 2007 – 2012); a także w wielu pracach dyplomowych. Z inicjatywy prof. S. Ostaficzuka, autora monografii ”Geoecology of the Nigerian Part of the Lake Chad Basin” (Prace Naukowe UŚ Katowice, nr 1511, s. 1-100, 1996 r.) w 2007 r. podjęto bilateralną współpracę między Uniwersytetem Śląskim i Ahmadu Bello University w Zarii (Nigeria). Przyznano stypendia UNESCO dla 12 staży Nigeryjczyków na WNoZ. W departamencie geologii ABU Profesora. K. Schoeneich pracowała dr E. Kurowska i badała perspektywy eksploracji geotermalnej w Nigerii (publikacja w proc. Word Geothermal Congress, Bali, 2010). Na miesięcznym stażu geologicznym w Zarii byli dr J. Ciesielczuk i dr Z. Perski.

Osiągnięciem naukowym prof. S. Ostaficzuka był projekt IGCP 346 „Neogeodynamica Baltica”, którego oryginalne wyniki dyskutowano na organizowanych przez Katedrę International Workshops (Sosnowiec, 1994 i Bełchatów, 1997), i opublikowano w czasopiśmie Technika Poszukiwań Geologicznych 1995 (3), 1999 (1). W ramach współpracy dr J. Żaby z PIG w projektach KBN i Ministerstwa Środowiska oraz międzynarodowego projektu Europrobe TESZ (1994 – 2000) rozwijano badania mezostrukturalne skał paleozoicznych w Sudetach (Aleksandrowski et al. 1997) i na rdzeniach z NE obrzeżenia GZW. Wniosły one nowatorskie wyniki opublikowane w pracy habilitacyjnej J. Żaby (1999) o ewolucji strukturalnej strefy uskokowej między blokami małopolskim i górnośląskim. Badania magmatyzmu i metamorfizmu w strefie tektonicznej Kraków-Lubliniec rozszerzano w projekcie KBN we współpracy z PIG-BIP. Genezę zdarzeń termicznych w osadach paleozoicznych regionu krakowskiego (współpraca z UW) oraz w ramach projektu Paleozoiczna Akrecja Polski (Żaba 2001 – 2004) przedstawiono w wielu publikacjach m.in. na 76 Zjeździe Naukowym PTG w 2005 r. (Buła, Żaba, 2005) i w pracy E. Słaby et al. (2010). Rozwój badań tektoniki Brunovistulicum dr hab. J. Żaba konsultował na stażu na Uniwersytecie w Brnie (stypendium CEEPUS w 2007 r.).

W monografii – pracy habilitacyjnej D. Jury (2001) o morfotektonice niezgodności w stropie skał karbonu GZW zaprezentowano pionierski model rzeźby terenu (DTM) dla dyskordancji. Tektonikę fałdowo-nasunięciową zachodniej strefy GZW opisali D. Jura i R. Kuzak (2001). We współpracy z GIG i w projektach KBN rozpoznawano geologiczne zagrożenia metanowe w SW części GZW (Jura, 2004 – 2007) i praca dyplomowa H. Bukowy (2007). Wyjątkowo cenne były opracowania atlasu zasobów energii geotermalnej GZW z udziałem dr E. Kurowskiej i dr R. Chybiorza (2005 – 2007) oraz projekty własne Katedry dla geotermii niecki łódzkiej ( J. Trzepierczyński).

Opracowania sedymentologiczne w Katedrze rozszerzono po zatrudnieniu dr A. van Loona, prof. UŚ (2004-2007) z Holandii. Rozwijano badania środowisk depozycyjnych obszaru przedgórskiego Beskidów i dynamiki lobu górnej Odry (doktorat Tomasza Salamona w 2005 r). Zagadnienia sedymentacji w dolinach Wisłoki i Jasiołki były tematem rozprawy doktorskiej Grzegorza Guzika w 2005 r. Na opracowaniach SMGP oparto doktoraty z Pomorza Zachodniego Małgorzaty Pisarskiej-Jamroży w 2006 r. i dolin Pojezierza Pomorskiego Ryszarda Chybiorza w 2007 r. Badania klimatu plejstocenu wykonano w programie 5-tym UE (High-resolution Continental palaeoclimate rekord in the Lake Baikal, 2004 r.). Palinostratygrafię i roślinność plejstocenu opracowano w projekcie MNiSzW, których wyniki przedstawiono w pracy habilitacyjnej dr Małgorzaty Nity (2009).

Odkrywcze znaczenie miały pierwsze próby wykorzystania satelitarnej interferometrii radarowej (InSAR) do poznania dynamiki osiadania niecek górniczych. Staż naukowy w European Space Agency we Frascati przyczynił się do publikacji wielu oryginalnych wyników, m.in.: w pracy doktorskiej Zbigniewa Perskiego w 2000 r.(Perski, Jura, 1999, 2003). Przedstawiono je także na współorganizowanym przez Katedrę 4^th European Coal Conference w Ustroniu (2000). InSAR DTM zaproponowano do badań osuwisk w Beskidach i zaprezentowano na 10^th International Conference and Fieldtrip on Landslides (ICFL), Polish Lowlands, Carpathians, Baltic Coast (J. Ciesielczuk, S. Ostaficzuk, Eds, 2002). Nowatorskie badania nad zastosowaniem numerycznego modelu terenu (DTM) Wyżyny Śląskiej i Częstochowskiej prowadzili też J. Nita, Z. Małolepszy i R. Chybiorz (1994–2004 i 2007).

We współpracy z PIG-BIP w Warszawie prof. S. Ostaficzuk z Zakładem Geologii Poszukiwawczej i Geosynoptyki (2003 – 2005) opracowali pierwszy w skali krajowej przestrzenny numeryczny model wgłębnej geologii Polski w interwale głębokości od –500 do –6000 m n.p.m (www.pgi.gov.pl/3d), (Piotrowska et al., 2005). W projekcie “The NATO Advanced Research Workshop – 980147, Innovative aplications of GIS into geological cartography” w 2003 r. i na konferencji w Kazimierzu nad Wisłą prezentowano i opublikowano artykuły w wydawnictwie Springer p.t. “The Current Role of Geological Mapping in Geosciences” (S. Ostaficzuk, red. 2005). Oryginalną w skali światowej propozycję interaktywnej i wielowymiarowej wizualizacji wgłębnej geologii GZW „3D” opracowali doktorzy Z. Małolepszy, D. Jura, J. Trzepierczyński w projekcie KBN (2004 – 2006). Metodykę tych prac doskonalił Z. Małolepszy (2005 – 2007) na stypendium Fundacji Nauki Polskiej w Minnesota University i we współpracy w projekcie John Hopkins University Boltimor „3-D dynamics of the Ferrar Magmatic Mush Column, Dry Valleys, Antarctica” (wystawa „Suche Doliny Mc Murdo” w holu gmachu WNoZ do 2023 r.). Przyszłościowy jest kierunek badań nad uaktualnianą wizualizacją wgłębnej struktury geologicznej Polski i jej regionów np. prace dyplomowe: antyklina Chęcin (D. Nazaruk, 2006); Masyw Karkonoszy (G. Pawlusek, 2008); złoże węgla (M. Stano, 2012).

4. Katedra Geologii Podstawowej od 2006 do 2019 r.

Doświadczenia badań z wykorzystaniem numerycznego modelu rzeźby terenu były rozwijane w Katedrze pod kierunkiem prof. J. Żaby. Realizowano m.in. projekty KBN o zastosowaniu zdjęć satelitarnych InSAR do rozpoznawania ruchów masowych i powierzchni terenu w Polsce (2005 – 2008) oraz w opracowaniu rzeźby cieniowanej i geologii wyżyn śląskiej i krakowskiej (Nita, 2010). Kontynuacją analizy DTM była praca doktorska Anny Danielewskiej-Trzepli, obronionej w 2011 r.

Inspiracją badawczą pracowników Katedry (od 2008 do 2013 r.) była kartografia geologiczna osuwisk w Beskidach, podjęta z inicjatywy i pod kierunkiem prof. UŚ A. Wójcika i doktoranta Tomasza Wojciechowskiego (2009). Mapy osuwisk z komputerową bazą danych były zlecone przez Ministerstwo Środowiska (koordynacja PIG-PIB). W programach systemu osłony przeciwosuwiskowej (SOPO) 10-cio osobowy zespół organizowany przez dr J. Lewandowskiego opracował mapy osuwisk i terenów zagrożonych (MOTZ) w skali 1:10 000, karty danych i objaśnienia. Badania zrealizowano dla obszarów 5-ciu gmin w Beskidach: Makowskim – Średnim (Jordanów gmina i miasto, Rabka, Maków Podhalański), Śląskim (Brenna) i Dukielskim (Dukla), (2008 – 2013), (geoportal.pig.gov.pl/sopo). MOTZ dla gmin Rabka i Dukla zostały wyróżnione przez Komisję Opracowań Kartograficznych przy Ministrze Środowiska i nagrodzone przez Rektora UŚ. Opracowanie osuwisk i terenów zagrożonych dla gminy Dukla (Bardziński i in. 2003) ma status wdrożenia badań przez PIG-PIB i jest częściowo opublikowane (Bronowski et al., 2016).

Wydarzeniem naukowym w Zakładzie Geologii Fizycznej i Geotektoniki była obrona pracy doktorskiej Krzysztofa Gaidzika w 2012 r. o tektonice granitu karkonoskiego w rejonie Karpacza. Prestiżowe znaczenie dla Katedry miało nadanie tytułu profesora nauk o Ziemi dr hab. J. Żabie w 2013 r. Zainspirowały one badania aktywnej tektoniki w Andach Peruwiańskich i na wybrzeżu pacyficznym Meksyku oraz podatności osuwiskowej w rejonach tropikalnych m. in. na stażu podoktorskim K. Gaidzika w Universidad Nacional Autónoma de México od 2014 do 2016 r. i w dwóch projektach z publikacjami (autorska strona internetowa). Prof. J. Żaba i dr K. Gaidzik w ramach współpracy z PIG-BIP byli współautorami „Mapy geologicznej podłoża krystalicznego polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej 1:1 000 000” (wyd. Geol. 2018) i opublikowali pracę o tektonice waryscydów na N brzegu Masywu Bohemii w Comptes Rendus Geoscience, no. 351;5.

Problematykę badań silikoklastyków sukcesji magurskiej w Beskidzie Żywieckim podjęła w rozprawie doktorskiej Ewa Wójcik (2013, et al.2018). Jej promotor prof. UŚ A. Wójcik poprowadził rozprawę doktorską o geologii jaskiń tatrzańskich w 2016 r., pierwszą na podstawie trzech publikacji (Szczygieł et al. 2015). Rozszerzano badania nad rozwojem jaskiń Karpat Wewnętrznych i Masywu Śnieżnika w czasie miliona lat (datowanie nacieków i tempa relatywnego wypiętrzania, zawaliska jaskiniowe i np. trzęsienia Ziemi) i porównawcze w rejonie krasowym prowincji Chongquing (Góry Południowochińskie), (patrz Gazeta UŚ, 2018.10).

Zainteresowanie w Katedrze badaniami geośrodowiskowymi zostało docenione w projekcie KBN (N524 168235) o krajobrazach pogórniczych (2008 – 2010), analizowanych w rozprawie habilitacyjnej dr Jerzego Nity (2013) o górnictwie surowców skalnych na obszarze Wyżyn Środkowopolskich. Przeglądowa geologia plejstocenu w regionach śląskim i krakowskim była tematem monografii Józefa Lewandowskiego (2015). Osiągnięciem badań sedymentologicznych było sześć publikacji składających się na rozprawę habilitacyjną dr Tomasza Salamona (2018) o rozwoju lądolodów plejstoceńskich i sedymentacji glacigenicznej na obszarze przedpola gór południowej Polski. W opracowaniu jest projekt badawczy o genezie osadów rzecznych w okresach transgresji lądolodu oraz osadów sandrowych na obszarze NE Polski (współpraca z UAM). W planach także badania porównawcze na Spitsbergenie i Islandii. W temacie badawczym PIG-PIB z udziałem dr hab. M. Nity w 2012 r uszczegółowiono chronostratygrafię osadów plejstocenu Polski. Torfy Górnego Śląska są tematem pracy doktorskiej mgr Sylwii Skreczko.

Z nowych kierunków badawczych są m. in. pomiary i analizy zawartości radonu w glebach z obszaru Sudetów i w strefach uskoków (Malczewski, Żaba, 2007). Rozwijano badania sedymentacji uwęglonych okruchów we fliszu karpackim (Zielińska, 2017). Przyszłościowa jest sedymentologia i ichnologia kopalnych środowisk lądowych, odkrywanych przez dr Grzegorza Sadloka. Interdyscyplinarna propozycja badań dotyczy opracowań geoturystycznych m. in.: gminy Żarki i Janów (M. Nita i J. Nita). Nowatorskie były studia georóżnorodności dla terenu województw śląskiego (Chybiorz, Tyc, 2012; Tokarska-Guzik i in., 2015) i opolskiego (Badora, Nita, 2017). Dziedzinę geoturystyczną rozwijał prof. Jerzy Żaba w latach 2007 – 2014 we współpracy z Katedrą Geografii Regionalnej i Turyzmu WNoZ, także z Wydziałem Turystyki i Rekreacji Wrocławskiej Wyższej Szkoły Informatyki Stosowanej z pełnieniem funkcji redaktora biuletynu naukowego WWSIS.

Perspektywy rozwojowe mają badania wietrzejących i palących się skał węglonośnych, zdeponowanych na zwałowiskach górniczych w ramach projektów KBN i NCN (J. Ciesielczuk, 2008 – 2010 i 2011 – 2013) we współpracy z Katedrą Geochemii, Mineralogii i Petrografii. Sukcesem naukowym tych badań jest rozprawa habilitacyjna o przeobrażeniach termicznych materiału odpadowego na zwałowiskach powęglowych Górnego Śląska w świetle klasycznych i eksperymentalnych badań mineralogicznych (Ciesielczuk, 2015). Zagrzewane hałdy były tematem pracy doktorantki Anny Abramowicz. Praktyczne wykorzystanie sprawdzonych metod i wyników badań palących się i wypalonych hałd podjęto w zrealizowanym projekcie NCN (2016 – 2020) o wpływie pożarów kopalnych pokładów węgla na ich zanikanie w SW części GZW.

Katedra geologii rozwijała badania w dziedzinach informatycznych GIS. Dr Ryszard Chybiorz (2011-2019) współuczestniczył w realizacji trzech projektów: „Ogólnodostępna baza danych bio- i georóżnorodności Województwa Śląskiego” (Regionalny System Informacji Przestrzennej, BIOGEO-SILESIA ORSIP), oraz „Platforma Analiz i Archiwizacji Danych PAAD”, oraz w zrealizowanym przez Bibliotekę Śląską w Katowicach „Śląski Słownik Geograficzno-Historyczny GEOHIST” w latach 2017-2019 (www.ibr.bs.katowice.pl).

Opracowania naukowo-badawcze i opublikowane wyniki badań były punktowane i zestawiane w sprawozdaniach rocznych KGP i indywidualnie przez pracowników. Ich ocenę według liczby punktów MNiSzW w czasopismach A i B przedstawia wykres w zestawieniu rocznym od 2005 do 2018 (E. Biały).

Uzupełnieniem uśrednionej oceny publikacji wyników badań naukowych pracowników Katedry jest ich liczba w czasopismach A – 15 i B – 25 na rok (baza journal citation reports). Wizytówką naukowo-badawczą KGP są zestawienia osiągnięć pracowników samodzielnych, których przykłady zawarto na ich stronach internetowych. M.in. na jednego nauczyciela akademickiego (profesora i dr hab.) przypada około 40 projektów, ponad 100 prezentacji wyników na konferencjach, w tym około 40 streszczeń i 100 publikacji, a także kilka w podręcznikach i w prac popularno-naukowych.

Wyjątkowe znaczenie dla badań naukowych w Katedrze miała współpraca prof. J. Żaby z geologami Akademii Górniczo-Hutniczej m. in. wykłady z kartowania geologicznego i geologii strukturalne (od 2002 do 2003 r.) oraz uczestnictwo w realizacji projektu prof. A. Paulo „Pozycja strukturalna kanionu Rio Colca i współczesnego wulkanizmu formacji Andahua w Dolinie Wulkanów, Peru”; patrz wystawa w gmachu WNoZ, 9 piętro i Gazeta UŚ 2013, 4). Prace poznawcze i badawcze na wyprawach w Andy Peruwiańskie były ukierunkowane na utworzenie parku narodowego, którego projekt doceniono w konkursie współfinansowanym przez Unię Europejską  „Cudze chwalicie, swego nie znacie – promocja osiągnięć nauki polskiej”. W 2019 r. geopark Colca i wulkany Andagua, kandydowały do listy Globalnej Sieci UNESCO. Podczas pięciu wypraw zrealizowano 14 zadań badawczych, których wyniki zostały częściowo opublikowane (m. in.: Ciesielczuk et al. 2013; Żaba et al. 2012, Gaidzik et al. 2022, więcej na stronach ING UŚ). Symboliczne wyróżnienie badań tektonicznych w Dolinie Wulkanów otrzymała fotografia miesiąca w Journal of Structural Geology, 65, s. 123 (Żaba, 2014).

5. Kierunek studiów Geologia na wydziale Nauk Przyrodniczych UŚ (od 2019 do 2024 r.).

Reforma MNiSzW 2.0 studiów wprowadziła funkcję dyrektora i z-cy dla kierunku: Aquamatyka -interdyscyplinarne zarządzanie środowiskami wodnymi, Geologia i Geologia stosowana, którą pełniła od 2019 r. prof. UŚ Justyna Ciesielczuk, a od 2024.09.01 dydaktyką współzarządza prof. UŚ Jacek Szczygieł. Nowym zadaniem jest doskonalenie informatyzacji dydaktyki. Program studiów na kierunku geologia wymaga doskonalenie dla zapewnienia rozszerzania wiedzy i podwyższania umiejętności od rozpoznawania skał i minerałów, stratygrafii i tektoniki po sedymentologię i geośrodowisko (patrz strona UŚ WNP). Są one konieczne dla uszczegółowienia metod poszukiwania złóż i ich dokumentowania, głównie na przykładach GZW z obrzeżeniami i nadkładem. Celem wiodącym studiów staje się poznanie nowoczesnych metod kartowania geologicznego, informatycznego oceniania zasobów środowiska i jego zrównoważonej ochrony w szczególności zagrożeń m. in. składowaniem odpadów powęglowych i mineralnych. Priorytetem jest wykorzystanie odnawialnych źródeł energii m. in. geotermalnej i metanu pokładów węgla oraz z odpadów skał węglonośnych.

Kierunek geologia na WNP UŚ uzyskał w 2022 r. pozytywną ocenę Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Zespół geologii ogólnej prowadzi zajęcia także na kierunku interdyscyplinarnym „ochrona środowiska” i geografii –„ inżynieria zagrożeń środowiskowych”

6. Zespoły badawcze Geologii Ogólnej w Instytucie Nauk o Ziemi ( od 2019 do 2024 r.).

Prace naukowe inicjowane w KGP i kontynuowane w INoZ zostały docenione m.in. przez finansowanie Narodowego Centrum Nauki. Wśród 10 tematów NCN wyróżniają się następujace: Wielopoziomowe (multi-proxy) badania procesów dedolomityzacji i związanej z nimi speleogenezy w środkowej Słowenii z implikacjami dla zrozumienia początkowych etapów mineralizacji siarczkowej w południowej Polsce, 2021-2024 (J. Ciesielczuk, A. Tyc); Projekt OPUS 203 pt. Ewolucja rzeźby i aktywna tektonika w Andach Środkowych, 2021-2025 (K. Gaidzik, J. Żaba i doktorantka M. Woszczycka et al. 2024); Ewolucja neotektoniczna Północnych Alp Wapiennych w świetle analizy kinematycznej uskoków, radiometrycznego datowania osadów jaskiniowych oraz morfologii głębokich systemów krasowych, 2021-2024 (J. Szczygieł); Wpływ pożarów kopalnych na skład geochemiczny i mineralny skał węglonośnych SW części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, 2017-2022; (J. Ciesielczuk, D. Jura i inni); Wyniki tych badań zostały opublikowane w czasopismach zagranicznych m. in. o: zaniku pokładów węgla oraz izotopach węgla, petrologii i geochemii organicznej w GZW (Ciesielczuk et al. 2021) i spontanicznych pożarach pokładów węgla (Nawrocki et al. 2022).

Wyniki projektów badań własnych INoZ i prac zleconych zawarto w rozprawach doktorskich i habilitacyjnych. W 2021 i 2023 roku obronione zostały trzy prace doktorskie: Anny Abramowicz nt. „Czasowo-przestrzenna charakterystyka pożaru zwałowisk odpadów po eksploatacji węgla kamiennego”, Pawła Pali nt.„Wpływ deformacji powierzchni powstałych w wyniku działalności górnictwa węgla kamiennego na wartość gruntów przeznaczonych pod zabudowę na terenie GZW” i Sylwii Skreczko nt. „Przemiany roślinności holoceńskiej na podstawie badań palinologicznych wybranych stanowisk Kotliny Oświęcimskiej”. Na podstawie opublikowania kilku artykułów o geologii jaskiń w Tatrach m.in. w 2024 r., dr Jacek Szczygieł uzyskał habilitację i został profesorem UŚ. W badaniach dawnych śladów trzęsień Ziemi aktywny jest dr K. Gajdzik et al. (2024).

Rozszerzone dane o studiach i badaniach naukowych z geologii są publikowane na stronach internetowych Wydziału Nauk Przyrodniczych i Instytutu Nauk o Ziemi oraz Biblioteki UŚ. Wyjątkowe źródło informacyjne o Górnym Śląsku upowszechnia dr R. Chybiorz, emerytowany pracownik Uniwersytetu Śląskiego w popularnym GeoSilesia – Edukacyjno-informacyjny serwis internetowy o dziedzictwie geologicznym, geomorfologicznym i górniczo-hutniczym województwa śląskiego (www.geosilesia.eu).

7. Dodatek, działalność organizacyjna i inna

Katedra Geologii Podstawowej dla realizacji statutowych zadań dydaktycznych i naukowo-badawczych podejmowała wiele inicjatyw dla organizacji tworzonego przez 50 lat Wydziału Nauk o Ziemi > Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego. Wiodącą rolę odegrała współpraca z innymi instytutami geologii, zwłaszcza współ- i organizowanie kilkudziesięciu konferencji naukowych m.in. cyklicznych: Zjazd naukowy PTG (1982 r. – współpraca z prof. Cz. Harańczykiem, 1994 r.– zaproszenie przyjął prof. P.A. Ziegler, a w 2005 r. – gościł profesor P. Martinec). Wyjątkowo aktywna była Sekcja Tektoniki PTG (od 1980 do 1999) pod patronatem profesorów, J. Oberca, W. Pożaryskiego i J. Znoski, także z udziałem geologów m. in. prof. G. Mőbusa z Greifswaldu, dr E. Paproth z Krefeld, prof. R. Grygar z Ostrawy i dr O. Kumpera z Brna. Pracownicy Katedry współorganizowali seminaria sekcji sedymentologii PTG (dr K. Malik w latach 1994, 1995, 2003), sekcji Petrologii Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego (dr J. Ciesielczuk w 2004, 2007 i 2009), konferencje Stratygrafii Plejstocenu Polski (Borne Sulinowo 2002 i Rudy 2003), Szkołę geotermalną (2004), Geo-sympozjum Silesia (2007, 2008). Wyróżnieniem była współorganizacja dr D. Jury konferencji międzynarodowych: XIII Congress Carboniferous and Permian w 1995 r. i 4^th European Coal Conference w 2000 r., a także Neogeodynamica Baltica w 1994 i 1997, czy Landslides (ICFL, 2000). Wydarzeniem naukowym było XXVII sympozjum Polskiego Towarzystwa Mineralogicznego w 2022 r. zorganizowane w Rudach k/Rybnika na temat geologii i mineralogii skał na hałdach powęglowych („Gangue rocks:insights from nature, anthropogene, labolatory and solar system”) przez Przewodniczącą Sekcji Petrologii prof. J. Ciesielczuk i współpracowników. Geolodzy Instytutu Nauk o Ziemi (zespoły geologii ogólnej) uczestniczyli w kilkunastu konferencjach m. in. w Peru, Goldschmidt w Barcelonie (2019), PTMin w Chęcinach 2019 i Tatrach 2024.

Integracyjne znaczenie dla pracowników WNoZ miały Szkoły Terenowe Geologów w latach od 1980 do 2002. Geolodzy Katedry uczestniczyli w 21 szkołach, z których kilka organizowali m.in. Srebrna Góra 1982 (J. Żaba), Kamion 1984 (W. Bardziński), Podlesice 1987 (N. Cieśliński), Pokrzywna 1998 (J. Żaba), Kiry 1991 (W. Bogacz, D. Jura), Szymbark 1995 (K. Malik), Morsko 1996 (J. Nita), Lewin Kłodzki 2001 (J. Ciesielczuk, K. Malik). Badania i studia poznawcze geologii sąsiednich krajów realizowano w latach 80-tych, które współorganizowano z uniwersytetami m.in. w Miszkolcu, Brnie, Pradze (J. Kropka), Bratysławie (K. Malik), Preszowie, Ostrawie. Wydarzeniem był geotrawers od Rugii (Uniwersytet w Greifswaldzie) przez Góry Harz do Gór Kruszcowych (Akademia Górnicza we Freibergu) w 1983 r (D. Jura i J. Trzepierczyński). Uczestnictwo pracowników Katedry w kilkudziesięciu stażach i ponad 60-ciu konferencjach zagranicznych przyczyniało się do rozwoju naukowego. Uzupełniały go liczne wyprawy geoturystyczne m.in.: Gobi, Hoggar, Kaukaz, Kamczatka, Himalaje, Alpy, Kilimandżaro, Kanion Colca, Antarktyda, Nowa Zelandia, Islandia, Spitsbergen. Wspomaganiem dla badań i organizacji dydaktyki były liczne (kilka w roku) krajowe i zagraniczne geotrawersy rowerowe, wyprawy kajakowe i autokarowe wycieczki geologiczne. Inspirujacą rolę miały seminaria i wykłady zapraszanych profesorów i doświadczonych geologów, także na dodatkowe zajęcia i konsultacje podczas ćwiczeń i badań terenowych.

Pracownicy Katedry pełnili liczne funkcje organizacyjne w komisjach i radach Uniwersytetu i WNoZ, m. in.: komisja egzaminacyjna na studia kierunku geologia (E. Biały, D. Jura, J. Żaba). działalność w Związkach Nauczycielstwa Polskiego UŚ (przewodniczący R. Więckowski), Wydziału (J. Trzepierczyński, D. Jura, R. Kuzak) i Solidarności (W. Bardziński). Uczestniczono m.in. w pracach Komitetu Nauk Geologicznych PAN, którego sekretarzem i zastępcą przewodniczącego był prof. J. Żaba w 4-ch kadencjach (2003 do 2018), także w pracach zespołu ds. regionalizacji tektonicznej Polski. Oceniano projekty badawcze w zakresie geologii w Narodowym Centrum Nauki od 1993 do 2017. Prestiżowy był udział w pracach Komisji Opracowań Kartograficznych przy Ministrze Środowiska (przewodniczący S. Ostaficzuk oraz członkowie D. Jura i Z. Heliasz). Pełniono funkcje w zarządach Polskiego Towarzystwa Geologicznego (S. Bukowy, D. Jura, J. Trzepierczyński i J. Żaba), Mineralogicznego (J. Ciesielczuk) i Przyjaciół Nauk o Ziemi oraz w wielu redakcjach czasopism naukowych. Prof. J. Żaba był członkiem Rady Ośrodka Edukacji Ekologiczno-Geologicznej GEOSFERA w Jaworznie (2021-23).

Wielokierunkową działalność pracowników Katedry Geologii doceniono licznymi wyróżnieniami, corocznymi nagrodami Rektora oraz przyznanymi odznakami zasłużonego dla UŚ i medalem Komisji Edukacji Narodowej. Symboliczne są diamentowe globy w konkursach Samorządu Studentów, przyznane m. in. dla: J. Żaby, J. Nity, D. Jury. W 2015 r. na WNoZ wręczono nagrodę główną ParKNOW w dziedzinie geologii dla dr. Tomasza Salamona.

Więcej szczegółowych informacji o „Geologii” zawarto na stronach: Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Przyrodniczych http://us.edu.pl , wydział , wnp. i pracowników Instytutu Nauk o Ziemi (PracownikINoZ), prace doktorskie.

Cytowane publikacje:

Aleksandrowski P., Kryza R., Mazur S., & Żaba J. 1997. Kinematic data on major Variscan strike-slip faults and shear zones in the Polish Sudetes, northeastern Bohemian Massif. Geological Magazine. 134 (5), 727-739.

Badora K, Nita J. 2017. Georóżnorodność Opolszczyzny oraz jej znaczenie w systemie ochrony przyrody i krajobrazu: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Studia i monografie 54: 1-218.

Bardziński W., Ciesielczuk J., Lewandowski J., Małolepszy Z., 2008. Przewodnik do ćwiczeń z kartowania geologicznego (okolice Chęcin). Wyd. UŚ nr 94., 1-125.

Bronowski B., Chybiorz R., Jura D., 2016: Landslide susceptibility mapping in the Beskid Niski Mts., Western Carpathians (Dukla commune, Poland). Geological Quarterly. 60, 3: 586-596.

Bukowy S., 1984. Struktury waryscyjskie regionu śląsko-krakowskiego. Prace nauk. Uniwersyetu Śląskiego. Katowice 691: 1-78.

Bukowy S., Jura D., 1982. Powierzchnia starszego paleozoiku regionu śląsko-krakowskiego. Prz. Geol., 7: 325-329.

Buła Z., Gałka M., Jaworski M., Jura D., Jureczka J., Kotas A., Krieger W., Kuzak R., Kwarciński J., Trzepierczyński J., Zdanowski A. 1994. Atlas geologiczny Górnośląskiego Zagłębia Węglowego cz. III Mapy geologiczno-strukturalne 1:100 000. Państw. Inst. Geol. Warszawa.

Buła Z., Żaba J., 2005. Pozycja tektoniczna Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle prekambryjskiego i dolnopaleozoicznego podłoża. 74 Zjazd Pol. Tow. Geol. Rudy k/Rybnika. Mat. konf. PIG Warszawa.:4-42.

Chybiorz R., Tyc A., 2012. Raport o przyrodzie nieożywionej województwa śląskiego. [W:] Parusel J.B. (red.), Raporty Opinie 6 – Strategia ochrony województwa śląskiego do roku 2030, 1. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska w Katowicach: 1-52.

Ciesielczuk J., 2012. Chlorite of hydrothermal origin formed in the Strzelin and Borów granites (Fore-Sudetic Block, Poland). Geological Quarterly, 56, 2: 333-344.

Ciesielczuk J., 2015. Coal mining and combustion in the coal-waste dumps of Poland. Coal and Peat Fires: A Global Perspective, Volume 3: Case Studies – Coal Fires, Edited by Glenn B. Stracher, Anupma Prakash, and Ellina V. Sokol, Elsevier: 463-474.

Ciesielczuk J. Fabiańska M.J, Misz-Kennan M., Jura D., Filipiak J.P., Matuszewska A., 2021. The Disappearance o Coal Seams Recorded i Associated Gaugue Rocks in the SW Part of the Upper Silesian Coal Basin, Poland. Minerals 11, 735. 1-30.

Ciesielczuk, J.; Górka, M.; Fabiańska, M. J.; Misz-Kennan, M.; Jura, D., 2021: The influence of heating on the carbon isotope composition, organic geochemistry and petrology of coal from the Upper Silesian Coal Basin (Poland): An experimental and field study. Int. J. Coal Geology, vol. 241.

Ciesielczuk J., Jabłońska M., Kozłowski K., 2006. Geologia dla studentów geografii. Wyd. Uniwersytet Śląski71: 1-216.

Ciesielczuk J., Kruszewski Ł., Majka J., 2015. Comparative mineralogical study of thermally-altered coal-dump waste, natural rocks and the products of laboratory heating experiments. Int. J. of Coal Geology, 139: 114-141.

Ciesielczuk J., Żaba J., Bzowska G., Gaidzik K. & Głogowska M., 2013. Sulphate efflorescences at the geyser near Pinchollo, southern Peru. Journal of South American Earth Sciences. 42: 186-193.

Gaidzik, K.; Mendecki, M. J.; Kázmér, M., 2024. Historical earthquakes in the Holy Cross Mountains, Poland, true or false? Unveiling insights through archaeoseismology. Quaternary Science Reviews, vol. 344.

Jura D., 1992. Rzeźba górska powierzchni podmioceńskiej okolic Jastrzębia w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Biul. Państw. Inst. Geol. 368: 5-38.

Jura D., 2001: Morfotektonika i ewolucja różnowiekowej niezgodności w stropie utworów karbonu Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. nr 1952: 1-176.

Jura D., Kuzak R., 2001: Fold-and-Thrust Structures in the Front of the Moravosilesian Fold Zone. Acta Universitatis Carolinae – Geologica, Praha. 45: 51-57.

Lewandowski J. 2015. Kenozoik regionu śląsko-krakowskiego. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. 163: 1-191.

Liszkowski J., 1982. Geneza pola współczesnych pionowych ruchów skorupy ziemskiej na obszarze Polski. Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego. 174: 1-179.

Liszkowski J.1989. Orogeniczno-descensyjny model genetyczny mioceńskich formacji salinarnych regionu karpackiego wschodnich obszarów Centralnej Paratetydy. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 1019: 1-102.

Malczewski D. & Żaba J., 2007. ²²²Rn and ²²⁰Rn concentrations in soil gas of Karkonosze-Izera Block (Sudetes, Poland). Journal of Environmental Radioactivity 92: s. 144-164.

Małolepszy Z., 2002. Zasoby energii geotermalnej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Prace WNoZ Uniwersytetu Śląskiego. 17: 63-87.

Nawrocki, J.; Ciesielczuk, J.; Jura, D.; Fabiańska, M. J.; Misz-Kennan, M., 2022. The Miocene deep-seated spontaneous coal-seam fire in the Upper Silesian Coal Basin (S Poland) and its geotectonic trigger mechanism.Terra Nova, vol. 34, 3:184-192.

Nita J., 2010. Physico-geographical units against the Digital Terrain Model and the orthophotomap as exemplified by Silesia and Krakow Highland. Landform Analysis 13: 77–82.

Nita J., 2013: Zmiany w krajobrazie powstałe w wyniku działalności górnictwa surowców skalnych na obszarze Wyżyn Środkowopolskich. Uniwersytet Śląski, Katowice:.1-185.

Nita J., Małolepszy Z., Chybiorz R. 2007. Zastosowanie numerycznego modelu terenu do wizualizacji rzeźby terenu i interpretacji budowy geologicznej. Przegląd Geologiczny 55 (6): 511-520.

Nita M., 1999. Mazovian Interglacial at Konieczki near Kłobuck (Silesian-Cracovian Upland). Acta Palaeobotanica 39, 1: 89–135.

Nita M., 2009. Stratygrafia pyłkowa i historia roślinności interglacjału mazowieckiego i starszej części zlodowacenia liwca na obszarze zachodniej i środkowej części Wyżyn Polskich. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego. 2658: 1-158.

Perski Z., Jura D. 1999. ERS SAR Interferometry for Land Subsidence Detection in Coal Mining Areas. Earth Observation Quarterly 63.12: 25-29.

Perski Z., Jura D. 2003. Identification and measurement of mining subsidence with sar interferometry: potentials and limitations. Proceedings, FIG 11th Symposium on Deformation Measurements, Santorini, Greece. 1-7

Piotrowska K., Ostaficzuk S., Małolepszy Z., Rossa M. 2005. The numerical spatial model (3D) of geological structure of Poland — from 6000 m to 500 m b.s.l. Prz. Geol. 53.10/2: 961-966.

Salamon T., 2015. Sedimentary record of a Scandinavian Ice Sheet drainage system and till deposition over subglacial obstacles promoting basal sliding (an example from southern Poland). Sedimentary Geology. 330: 108-121.

Salamon T., 2015. Development of the topography-controlled Upper Odra ice lobe (Scandinavian Ice Sheet) in the fore-mountain area of southern Poland during the Saalian glaciation. Quaternary Science Reviews. 123: 1-15.

Słaby E., Breitkreuz C., Żaba J., Domańska-Siuda J., Gaidzik K., Falenty K. & Falenty A.; 2010. Magma generation in an alternating transtensional–transpressional regime, the Kraków–Lubliniec Fault Zone, Poland. Lithos. 119 (3-4): 251-268.

Szczygieł J., 2024., The Tatra Mountains—Host of the Deepest Caves in the Carpathians. World Geomorphological Landscapes, vol. Part F2267.

Szczygieł J., Gaidzik K., Kicinska D., 2015. Tectonic control of cave development: a case study of the Bystra Valley in the Tatra Mts., Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae. 85 (2): 387-404.

Tokarska-Guzik B., Chybiorz R., J. B. Parusel J.B. (red.), 2015. Baza danych przestrzennych w zarządzaniu zasobami środowiska przyrodniczego województwa śląskiego. Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice: 1-160.

Trzepierczyński J. 1987. Tektonika paleozoiku w strefie granicznej podłoża monokliny przedsudeckiej i śląsko-krakowskiej. Biul. Inst. Geol. 387: 61-91.

Trzepierczyński J., Małolepszy Z., 2006; Koncepcja wykorzystania mezozoicznych poziomów energetycznych dla budowy ciepłowni geotermalnej w Łodzi. Forum Odnawialnych Źródeł Energii, Warszawa: 21-32.

Vierek A., Lewandowski J., Malik K., Salamon T. 2011: Karpaty i ich przedpole. Przewodnik do ćwiczeń terenowych z sedymentologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. 123: 1-106.

Woszczycka, M., Gaidzik, K., Anccasi Figueroa, R.M., Mendecki, M., Benavente, C., 2024. Unraveling the Complex Interplay: Exploring the Relationships between Seismic and Volcanic Activities in the Colca River Area Using the Coulomb Stress Transfer. Seismological Research Letters. doi: https://doi.org/10.1785/0220230261

Wójcik E., Zielińska M., Chybiorz R., Żaba J. 2018. Depositional architecture of marginal multiple-source ramp of the Magura Basin (Eocene Flysch formation, Outer Western Carpathians). Geologica Carpathica 69 (4): 347-364.

Zielińska M., 2017. Organic-matter vitrinite reflectance variability in the Outer Carpathians, Poland: relationship to tectonic evolution. Geological Quarterly. 61 (1): 214-226.

Żaba J., 1984. Geneza oraz metamorficzna ewolucja gnejsów i granitoidów masywu Izerskiego Stogu (Sudety Zachodnie). Geologia Sudetica. 19 (2): 89-190.

Żaba J., 1985. Progressive regional metamorphise of the Izera Block, the Western Sudetes. Acta Universitatis Carolinae, Geologica 1: 63-85.

Żaba J., 1999. Ewolucja strukturalna utworów dolnopaleozoicznych w strefie granicznej bloków górnośląskiego i małopolskiego. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego. 166: 1-162.

Żaba J. 2003. Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II, Katowice: 1-504.

Żaba J. & Małolepszy Z., 2009; La Actividad de las fallas en el Valle de Río Colca en el Sector Pinchollo – Maca, Los Andes Centrales. In: Zaniel I. Novoa Goicochea (ed.), Expedición Científica Polaca, Cañon del Colca. Sociedad Geográfica de Lima (Peru): 81-106.

Żaba J., Małolepszy Z., Gaidzik K., Ciesielczuk J., Paulo A., 2012. Faults network in the Rio Colca valley between Maca and Pinchollo, Central Andes, Southern Peru. Annales Societatis Geologorum Poloniae. 82 (3): 279-290.

Żaba J., Żaba I.V. 2016. Atlas naturalnych kamieni szlachetnych i ozdobnych. Wydawnictwo SBM, Warszawa: 1-192 i 2023. Naturalne kamienie szlachetne i ozdobne. Wydawnictwo SBM, Warszawa: 1-448.

 

 

Spis pracowników Zakładów Katedry Geologii Podstawowej – czas pracy, tytuł i stanowisko:

„Zakład Geologii Ogólnej”

Stanisław Bukowy 1974 – 2002; doc. dr od 1985 r. hab., od 1986 do 1993 r. prof. kierownik KGP i Dziekan WNoZ (1987 – 1991), od 1992 prof. emeryt.; zmarł 25.08.2002

Dominik Jura 1975 – 2022; mgr inż. asystent od 1985 r. dr adiunkt i wykładowca, Komisja egzaminacyjna na studia geologii od 1985 do 2003., od 2022 emeryt wolontariusz UŚ

Jerzy Żaba 1975 – 2024; mgr asystent, od 1980 r. dr adiunkt, od 2000 r. hab. od 2002 r. prof. UŚ i kierownik Zakładu Geologii Fizycznej, od 2006 do 2019 r. prof. i kierownik. KGP, prof. emeryt

Janusz Trzepierczyński 1976 – 2009; mgr, od 1981r. dr adiunkt

Barbara Kaszowska 1974 – 1980;. mgr asystent technik

Jerzy Liszkowski 1978 – 1992; dr adiunkt , od 1982 r. hab. doc.; od 1984 do 1988 prodziekan d/s dydaktyki Krzysztof Pilarski 1980 – 1985; mgr asystent

Barbara Boczarowska 1981 – 1993; mgr asystent technik

Anna Kowalczyk 1984 – 2002; technik

Janusz Kropka 1979 – 1983; mgr asystent

Kazimiera Malik 1979 – 2011; dr adiunkt i wykładowca

Bogdan Wojtyczka 1984 – 1985 mgr asystent, zmarł 1985

Józef Bogacz 1982 – 1992; mgr asystent

Norbert Cieśliński 1982 – 1995; mgr asystent, od 1993 dr adiunkt

Ryszard Kuzak 1983 – 2019; mgr asystent , od 1993 dr adiunkt i wykładowca

Robert Piwkowski 1989 – 1999; mgr asystent

Piotr Wach 1989 – 1995 mgr asystent

Aleksandra Gawęda 1986 – 1995; mgr asystent, od 1992 adiunkt

Aleksandra Vierek 1995 – 2013; mgr asystent, od 1999 dr adiunkt

Stanisław Ostaficzuk 1993 – 2006; doc. dr hab., od 1995 prof. i kierownik KGP, emeryt, zmarł 5.01.2021

Ewa Biały 1993 – 2019; mgr inżynier technik, sekretariat KGP i Komisji egzaminacyjnej

Agnieszka Maszlej 1993-1996; mgr asystent technik

Zbigniew Perski 1994 – 2010; mgr asystent, od 2000 r. dr adiunkt

Zbigniew Małolepszy 1996- 2012; mgr asystent, od 2000 r. dr adiunkt

Ewa Kurowska 1999 -2018; mgr asystent, od 2005 r. dr adiunkt

Bogumiła Piwowar 2010 – 2018; dr inż.-tech. od 2012 r. adiunkt

Ewa Wójcik (Szram) 2010 – 2018; mgr asystent, od 2013 r. adiunkt

Krzysztof Gaidzik 2010; mgr asystent, od 2013 adiunkt

Jacek Szczygieł 2013; mgr asystent, od 2016 r. adiunkt, od 2024 r. dr hab. i prof. UŚ

Magdalena Zielińska 2017; dr inż. adiunkt

Grzegorz Sadlok 2018; dr adiunkt

Anna Abramowicz 2021; mgr asystent, od 2023 r. dr adiunkt

 

„Zakład Zdjęć Geologicznych i Badań Czwartorzędu”

Remigiusz Więckowski, 1975 – 1999; doc. dr kierownik Zakładu do 1993 r. emeryt, zmarł 2.07.2017

Józef Lewandowski, 1975 – 2012; mgr asystent, od 1982 r. dr adiunkt i wykładowca, zmarł w 2021

Zygmunt Heliasz 1976 – 1996; mgr asystent, od 1983 r. dr adiunkt

Waldemar Bardziński 1977 – 2024; mgr asystent i inżynier technik, od 2024 r. emeryt wolontariusz UŚ

Bronisław Ptak 1977 – 1985; mgr asystent i inż. tech.; zmarł , zmarł 2020

Grzegorz Racki 1976 – 1978; mgr asystent

Tomasz Zieliński 1976 – 2005; mgr asystent, od 1987 r. dr adiunkt, od 1997 r. hab. i od 2000 r. prof. UŚ kierownik zakładu

Ryszard Chybiorz 1980 – 2020; mgr asystent inż.-tech., od 2007 dr, od 2009 adiunkt, od 2020 emeryt

Anna Wnukowska 1982 – 1985; mgr. inż. inżynier technik

Jerzy Nita 1983; asystent inż.-tech., od 1998 r. dr adiunkt i od 2013 r. hab., od 2023 emeryt

Justyna Ciesielczuk 1990; mgr asystent, od 2000 adiunkt i od 2015 hab. i od 2018 prof. UŚ i od 2019 do 2024 r. dyrektor kierunku „Geologia”

Beata Gruszka 1993 – 2005; mgr asystent, od 1998 dr adiunkt

Elżbieta Miernikowska 1987 – 1998; mgr asystent

Małgorzata Nita 1987; mgr asystent, od 1996 dr i od 2009 hab., od 2019 prof. UŚ

Irena Nowak 1987 – 2002; mgr asystent inż.-tech

Małgorzata Manowska 1984; mgr asystent i od 1997 inż.-tech.

Tom Van Loon 2004 – 2007; dr adiunkt i prof. UŚ

Antoni Wójcik 2005 – 2010; dr hab. prof. UŚ

Tomasz Salamon 2005 – 2019 dr adiunkt, od 2017 hab. prof. UŚ

Tomasz Wojciechowski 2009 – 2011; dr adiunkt

Sylwia Skreczko 2014 – 2019; mgr asystent, od 2024 r. dr adiunkt