Małżoraczki (Ostracoda) to grupa niewielkich (do kilku mm długości pancerza) skorupiaków, która pojawiła się w ordowiku i żyje do dnia dzisiejszego w różnorodnych środowiskach wodnych, a nieliczne również na lądzie. Jak pozostałe stawonogi, małżoraczki również podczas swojego wzrostu przechodzą okresy linienia, zrzucając stary pancerzyk i tworząc pod nim nowy. Podczas linienia, organizmy te są szczególnie narażone na ataki drapieżników, gdyż nowo powstały pancerzyk wymaga czasu aby stwardnieć i pełnić rolę ochronną. Stąd też, stawonogi podczas linienia szukają często schronienia. Z zapisu kopalnego wiemy, że takie grupy jak trylobity czy kraby szukały bezpiecznych miejsc w okresach linienia. Jednak nic nie wiemy na ten temat odnośnie małżoraczków, zarówno kopalnych jak i współczesnych.
W najnowszym numerze brytyjskiego czasopisma Papers in Palaeontology (Wiley) pojawiła się praca, w której Ewa Olempska (Instytut Paleobiologii PAN, Warszawa), David Mundy (Calgary, Canada) oraz Michał Zatoń (INoZ, UŚ) donieśli o spektakularnym występowaniu setek pancerzyków małżoraczków zachowanych w muszlach amonitowatych i łodzikowatych z dolnokarbońskich utworów rafowych Północnego Yorkshire w Anglii. Wszystkie zachowane pancerzyki należały do dwóch gatunków małżoraczków. Oprócz nich, nie zachowały się w muszlach żadne inne skamieniałości ani też osad otaczający muszle. W dodatku, pancerzyki są doskonale zachowane, lecz w postaci osobnych skorupek, co wskazuje, iż nie zostały one zdeponowane przez czynniki zewnętrzne, lecz zostały zrzucone przez małżoraczki podczas linienia. Co ciekawe, zrzucone pancerzyki należą głównie do form młodocianych. Niniejsze odkrycie po raz pierwszy pokazuje nam, iż te niewielkie skorupiaki w okresach linienia znajdowały dogodne schronienie w pustych muszlach leżących na dnie. Tak więc behawior ten sięga przynajmniej wczesnego karbonu i może wciąć być obecny u współczesnych form. Co ciekawe, oprócz pancerzyków, w jednej części rurki syfonalnej fragmokonu zachowały się również maleńkie sferyczne struktury, które wielkością odpowiadają jajeczkom małżoraczków. Wskazywałoby to, że muszle mogły również służyć jako dogodne miejsce do składania jaj przez te maleńkie skorupiaki.
Olempska, E., Mundy, D.J.C. & Zatoń, M. 2023. Cryptic moulting behaviour of some Carboniferous Ostracoda. Papers in Palaeontology, 9(4), e1519, https://doi.org/10.1002/spp2.1519.
