Uniwersytet Śląski w Katowicach

Piotr Fast

piotr.fast@us.edu.pl

https://orcid.org/0000-0002-4158-671X

www.researchgate.net/profile/Piotr-Fast

https://l.wikipedia.org/wiki/Piotr_Fast

Studia w zakresie filologii rosyjskiej ukończyłem w roku 1975 w Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuję się dwudziestowieczną i najnowszą literaturą rosyjską. Doktorat zatytułowany Poetyka rosyjskiej powieści produkcyjnej (1929–1953) obroniłem w Uniwersytecie Śląskim w roku 1980. Habilitowałem się na podstawie rozprawy Nurt paraboliczny w prozie Ilji Erenburga (między poetyką a interpretacją) w Uniwersytecie Śląskim w roku 1987. Tytuł profesora uzyskałem w roku 1995. Odbyłem dwukrotnie półroczne staże naukowe w Kijowie i Moskwie. Opublikowałem czternaście książek oraz niemal dwieście rozpraw rozproszonych. Jestem także czynnym tłumaczem rosyjskich prac naukowych oraz literatury pięknej. Przełożyłem kilkadziesiąt książek takich autorów jak Boris Uspienski, Ilja Erenburg, Jurij Drużnikow, Boris Akunin, Yakov Shechter, Jewgienij Riejn, Nikołaj Rubcow i in.

Występowałem z referatami i odczytami w wielu zagranicznych ośrodkach naukowych (USA, Kanada, Francja, Wielka Brytania, Rosja, Ukraina, Brazylia, Włochy i in.). W latach 1987–1990 pełniłem funkcję prodziekana ówczesnego Wydziału Filologicznego UŚ, w latach 1990–1994 — prorektora naszego uniwersytetu. Przez dziesięć lat (1995–2005) byłem dyrektorem Kolegium Języka Biznesu, a w latach 2005–2011 rektorem Wyższej Szkoły Lingwistycznej w Częstochowie. Pracowałem także w Wyższej Szkole Europejskiej w Krakowie oraz Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej. Byłem profesorem wizytującym na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Przez kilka lat byłem członkiem prezydium Międzynarodowej Asocjacji Wykładowców Języka i Literatury Rosyjskiej, natomiast w latach 2015–2019 pełniłem funkcję przewodniczącego Komitetu Słowianoznawstwa PAN oraz członka Międzynarodowego Komitetu Slawistów.

Wypromowałem wielu magistrów oraz czternastu doktorów w zakresie literaturoznawstwa rosyjskiego oraz przekładoznawstwa. Utworzyłem i nadal redaguję jedną z pierwszych w Polsce serii prac translatologicznych — „Studia o Przekładzie” (ukazało się 51 tomów) oraz serię „Biblioteka ‘Przeglądu Rusycystycznego’” (ukazało się 36 tomów). Od roku 2000 prowadzę kwartalnik „Przegląd Rusycystyczny” (70 punktów) wydawany przez Uniwersytet Śląski oraz Polskie Towarzystwo Rusycystyczne, którego prezesem jestem od roku 2015.

Wykaz najważniejszych publikacji

— książki

• Poetyka rosyjskiej powieści produkcyjnej lat 1929–1941. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1981, s. 128.
• Nurt paraboliczny w prozie Ilji Erenburga. Między poetyką a interpretacją. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1987, s. 118.
• „Mistrz i Małgorzata” Michaiła Bułhakowa. Pisarz — epoka — powieść. Katowice: Polska Akademia Nauk 1991, s. 35.
• Erenburg i konteksty. Studia z poetyki i historii literatury rosyjskiej. Katowice: Towarzystwo Zachęty Kultury 1992, s. 128.
• Od odwilży do pieriestrojki. Studia i szkice o najnowszej literaturze rosyjskiej. Katowice: Śląsk  1992, s. 119.
• Spotkania z Brodskim. Wrocław: Wirydarz 1996, s. 160.
• Ideology, Aesthetics, Literary History: Socialist Realism and its Others. Frank­furt—Berlin—Bern—Bruxelles—New York—Wien: Peter Lang Europäischer Ver­lag der Wissenschaften 1999, s. 144.
• Spotkania z Brodskim (dawne i nowe). Katowice: Śląsk. 2000, 171 s.
• Realizm socjalistyczny w literaturze rosyjskiej (doktryna, poetyka, konteksty). Kraków: Universitas 2003, 327 s.
• Poezja polska w przekładach Josifa Brodskiego. Zebrał, opracował i komentarzem opatrzył P. Fast. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2004, 212 s.
• Wczesna twórczość Anatolija Kima (zagadnienia poetyki i interpretacji). Katowice: Śląsk 2006, 169 s. (wraz z Katarzyną Jastrzębską).
• Translatologiczne wyprawy i przechadzki. Katowice–Częstochowa: Śląsk–WSL 2010, s. 148 (wraz z Aliną Świeściak).
• „Rozumem Rosji nie ogarniesz”. Szkice o książkach. Mikołów: Instytut Mikołowski 2010, s. 168.
• Uroki rosyjskiego. Szkice o książkach i pisarzach, Katowice: SIW–Śląski 2018, s. 220.

oraz redakcja pięćdziesięciu monografii wieloautorskich

— najważniejsze artykuły

• Mała czy wielka forma? Pomysły do interpretacji prozy Ryszarda Kurylczyka, w: Małe formy prozatorskie. Analizy, interpretacje, przeglądy, red. W. Wójcik, Katowice 1990, s. 101–111.
• O granicach przekładalności, w: Przekład artystyczny. T. 1: Problemy teorii i krytyki, red. P. Fast, Katowice 1991, s. 19–31.
• Принципы описания истории советской литературы 30-х годов, w: La Eslavis­tica Europea: Problemas y Perspectivas, Granada 1992, s. 37.
• Zagadnienie literatury popularnej w rosyjskich programach literackich lat dwudziestych, „Slavia Orientalis” 1992, nr 1, s. 3–8.
• „Czas przez śmierć jest stworzony”. Życie i wieczność w poezji Josifa Brodskiego, w: O Brodskim. Studia — szkice — refleksje, red. P. Fast, Katowice 1993, s. 161–174.
• Poetics or politics? Outline of The Changings of Polish Contemporary Literature. „Canadian Review of Comparative Literature” 1995, vol. 22, nr 3–4, s. 837–844 (wraz z Marianem Kisielem).
• Mythologisation et démythologisation du roman soviétique moderne, w: Études romanesque. 3: Mythologies de l’écriture et roman, textes réunis par Jean Béssiere, Paris (Lettres Modernes) 1995, s. 203–213.
• The Editor in Translation and his Intratextual Role, w: Forum, vol. 1: Comparative and Translation Studies, red. P. Fast, W. Osadnik, Katowice–Edmonton 1998, s. 85–90
• Kritická recepcia a preklad ruskej literatúry v Poľsku v povojnovom období, „Slovak Review” 1998, vol. VII, nr 1, s. 67–75. Przedruk: Русская литература в после­военной Польше, w: Дар служить науцi. Науковий збiрник на пошаду доктора iсторичних наук, профессора Володимира Задорожного, Ужгород: Патент 2001, s. 242–255.
• Бродский как критик и переводчик Милоша, „Russian Literature” [Amsterdam] XLVII (2000), s. 331–344.
• Brodsky and Szymborska — A Few Analogies, „Canadian Slavonic Papers” vol. XLI, nr 3–4. December 1999, s. 309–323.
• Das Problem der Identität in der Prosa Anatolij Kims, w: Ich und der/die Andere in der russian Literatur. Zum problem von Identität und Alterität in den Selbst- und Fremdbildern des 20. Jahrhunderts, red. Ch. Parnell, Frankfurt am Mein–Berlin–Bern–Bruxelles–New York–Oxford–Wien: Peter Lang 2002, s. 177–184.
• Соцреализм в литературном процессе (проблемы методологии), w: Iдеологiчнi а эстетычнi стратегiï соцреалiзму, вип. 1, red. В. Хархун. Кыïв: Нацiональна академiя наук 2010, s. 17–24.
• «…Еловый гребень вместо горизонта»: О мотивах двенадцатой части «Post aetatem nostram», w: Поэтика Иосифа Бродского. Сборник научных трудов. Тверь 2003, s. 267–274.
• Aleksander Wat o pisarzach rosyjskich. Pasternak i Erenburg, „Pamiętnik Literacki” 2010, nr 3, s. 151–163.
• Zwątpienie w teorię (przekładu), „Teksty Drugie” 2012, nr 3, s. 123–133.
• O nieznanym rosyjskim rękopisie Aleksandra Wata, „Pamiętnik Literacki” 2019, nr 4, s. 129–147 (wraz z Adamem Dziadkiem).
• Холод, мороз в поэзии Иосифа Бродского, „Новый филологический вестник” [Moskwa] 2020, nr 3, s. 195–212.
• Iosif Brodski i Nikołaj Rubcow — o tożsamościowych kontekstach dwóch wierszy, „Przegląd Wschodnioeuropejski” 2021, nr 2, s. 311–324.