Rzeczpospolita, Europa i świat. Interakcje dyplomatyczne i dworskie w epoce nowożytnej (XVI – XVIII w.), Wydawnictwo „CUM LADUE” 2024, ISBN 978-83-639-0475-3, ss. 428.
Rzeczpospolita, Europa i świat. Interakcje dyplomatyczne i dworskie w epoce nowożytnej (XVI – XVIII w.)” to księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ryszardowi Skowronowi przez Jego uczniów, współpracowników, przyjaciół oraz wszystkich, na których znaczący wpływ wywarły Jego wielopłaszczyznowe badania. Poszczególne części książki nawiązują do tytułów prac Profesora Ryszarda Skowrona, a w 21 rozdziałach zebranych w książce można znaleźć odbicie Jego wieloaspektowych zainteresowań naukowych. Publikacja pod redakcją pracowników Instytutu Historii UŚ Aleksandry Bawickiej-Makuli, Pawła Dudy, Doroty Gregorowicz oraz pracownika Instytutu Nauk o Sztuce Oskara Rojewskiego powstała dzięki współpracy pracowników Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z Instituto universitario „La Corte en Europa” z Universidad Autónoma de Madrid oraz Instytutu Polskiego w Madrycie.
Od Wydziału Propagandy Filmowej do Centralnego Urzędu Kinematografii. Pierwsza dekada partyjno-państwowego monopolu w polskim kinie, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2022, ISBN 978-83-226-4174-3, ss. 222.
Książka traktuje o polskim kinie jako instytucji życia społecznego kształtowanej pod wpływem czynników politycznych, ekonomicznych i artystycznych. Autorka koncentruje się na infrastrukturze twórczości filmowej oraz praktykach wytwarzania i rozpowszechniania filmów. Badając wpływ polityki na materialne wyposażenie kina, postawy twórców i widzów, kształt systemów produkcji, dystrybucji i eksploatacji filmów oraz charakter występujących między nimi powiązań, zmierza do wyłonienia podstawowych prawidłowości funkcjonowania tej instytucji w warunkach państwowego monopolu i partyjnego dyktatu.
Karolina Tomczak: Artystyczne światy Anny Szpakowskiej – Kujawskiej. Zbliżenia, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2021, ISBN 978-83-226-3956-6, ss. 248.
Artystyczne światy Anny Szpakowskiej-Kujawskiej. Zbliżenia to książka poświęcona najmniej opisanemu zakresowi wszechstronnej twórczości tej ważnej wrocławskiej artystki, m.in. tendencjom malarskim, udziałowi w Sympozjum Wrocław’70, pracom ceramiczno-rzeźbiarskim, twórczości nigeryjskiej (egzotycznym kalabaszom) i sztuce powstałej w Lasówce (malarstwu kolażowemu i przestrzennym Skrzydlakom). Studium w sześciu rozdziałach prezentuje niesprecyzowane dotąd aspekty kreacji Szpakowskiej, co pozwala na wyróżnienie szczególnej specyfiki tej wielomedialnej sztuki. Ujmuje ją w aktualny dyskurs naświetlający jej nadal niewystarczająco określone wartości formalno-tematyczne oraz przynależność do paradygmatu sztuki współczesnej. Na tym tle artystka zostaje pokazana jako świadoma swojej odrębności twórczyni, mówiąca indywidualnie wykształconym idiomem artystycznym osobnego podmiotu. Zbliżenia do szczególnie formotwórczo cennych obszarów jej twórczości ukazują modernistkę-awangardystkę, która jest otwarta na eksperymentalne przekroczenia i artystyczne peregrynacje, antycypujące sztukę ponowoczesną lub z nią korespondujące. Bogaty materiał ilustracyjny dookreśla to selektywne naświetlanie artystycznych światów Anny Szpakowskiej-Kujawskiej.
Patryk Oczko: Franciszek Wyleżuch, Urząd Miasta Tychy i Muzeum Miejskie w Tychach 2021, ISBN 978–83–62193–46–2, ss. 108.
Monografia twórczości artysty związanego z Tychami, wydana z okazji dziewięćdziesiątych urodzin twórcy. Tyszanie na każdym kroku stykają się z jego zapierającymi dech realizacjami plastycznymi. Nic tak nie dodaje koloru Tychom jak niesamowite mozaiki Franciszka Wyleżucha!
Katalog wyjątkowego artysty, którego prace są nierozerwalnie złączone z Tychami. Autor, dr Patryk Oczko to znawca twórczości Franciszka Wyleżucha i samych Tychów. Tyszanie z twórczością Mistrza stykają się na co dzień w przestrzeni miejskiej i znają jego charakterystyczne mozaiki, np. z dawnego Zakładu Elektroniki Górniczej oraz z symbolem olimpijskim w Sportowej Szkole Podstawowej. Tekst okraszony jest wysmakowanymi fotografiami prac – zarówno tych z tyskiej przestrzeni publicznej, ale i grafik oraz malarstwa. To obowiązkowa lektura dla osób zainteresowanych dziejami i historią Tychów.
Oskar Jacek Rojewski: Los valets de chambre de los duques de Borgoña y sus tareas artínsticas (1419-1477) Wydawnictwo Universitat Jaume I. Castellón de la Plana 2021, ISBN 978-84-18432-09-5, ss. 317.
Publikacja omawia zagadnienia dotyczące etykiety, dworu oraz ceremoniału w Księstwie burgundzkim w czasach panowania Filipa Dobrego i Karola Śmiałego, ze szczególnym uwzględnieniem służących tytułowanych valet de chambre. Niniejsze badania dokumentują że na przestrzeni XV wieku na dworze burgundzkim grupa społeczna valet de chambre w ramach swoich obowiązków realizowała zadania związane z mecenatem artystycznym książąt, między innymi przygotowywała uroczystości dworskie oraz tworzyła ikonografię władcy. W celu udokumentowania hipotezy zastosowano cztery metody badawcze: analizę hermeneutyczną źródeł historycznych, prozopografię na podstawie dokumentów dworskich oraz metody ikonograficzną i ikonologiczną. Studium wykazało że osoby posiadające godność valet de chambre oprócz angażowania się w codzienne życie dworu, bezpośredniego dostępu do komnat władcy, posiadania stałej pensji, czy też realizowania misji dyplomatycznych, zajmowały się realizacją zleceń związanych z mecenatem książęcym. Profesje oraz obowiązki valet de chambre odzwierciedlają w jaki sposób w XV wieku rozumiano sztukę, nie jako obiekt materialny, ale jako praktyczną umiejętność, która wyróżniała artystów nadwornych.
Jerzy Gorzelik: Między „sensus catholicus” a „uchroześcijanionym nacjonalizmem”. Sztuka Kościoła rzymskokatolickiego na Górnym Śląsku wobec dyskursów narodowych Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2020, ISBN 978-83-226-3898-9, ss. 388.
Książka podejmuje zaniedbywany dotąd temat przenikania do katolickich przestrzeni sakralnych wątków nacjonalistycznych i utrwalania w sztuce kościelnej katolicko-narodowych dyskursów. Polem badań jest Górny Śląsk – obszar rywalizacji zwolenników różnych programów tożsamościowych. Autor ukazuje, jak od początków XX w. do czasów współczesnych elity Kościoła, wspierane przez artystów i władze publiczne, wykorzystywały sztukę do budowy narodów i innych wspólnot wyobrażonych. Ponadto analizuje programy ikonograficzne i narracje, kojarząc tematy i motywy z mitami, symbolami i konstruktami historiozoficznymi. Książka daje obraz dylematów, przed którymi stanęli katolicy w dobie intensywnych procesów narodotwórczych.
Aneta Borowik: Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat 1950-1989. Wydawnictwo Neriton. Warszawa 2020, ISBN 978-83-66018-17-6, ss. 191.
Monografia „Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat 1950-1989” została wydana w 2020 r. przez warszawskie wydawnictwo „Neriton” dzięki środkom Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zaprezentowano w niej dzieje, urbanistykę oraz architekturę Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Katowicach, czyli dzisiejszego Parku Śląskiego w Chorzowie. Publikacja została podzielona na dwie części; w pierwszej omówiono projekty z okresu socrealizmu (1950-1955), w drugiej – z okresu po Odwilży (1956-1989). WPKiW był największą inwestycją związaną ze spędzaniem wolnego czasu zrealizowaną w Polsce po II wojnie światowej. Park stał się wzorem i punktem odniesienia dla innych założeń tego typu. Na jego obszarze zrealizowano wiele wartościowych zespołów urbanistycznych i architektonicznych, zarówno socrealistycznych, jak i późnomodernistycznych. Tworzyli je wybitni urbaniści, architekci i projektanci zieleni, między innymi Władysław Niemiec vel Niemirski, Henryk Buszko, Aleksander Franta, Jerzy Gottfried czy Othmar Ruthner, na zlecenie ówczesnych władz reprezentowanych na szczeblu wojewódzkim przez Jerzego Ziętka, inicjatora i budowniczego Parku. W książce zaprezentowano kilkadziesiąt projektów i realizacji, w tym prawdziwe ikony architektoniczne takie jak: Planetarium, Hala Kwiatów, szklarnia wieżowa czy pawilon C-G z Ośrodka Postępu Technicznego. Publikacja została bogato zilustrowana unikatowymi fotografiami pochodzącymi ze zbiorów archiwalnych, na których często można zobaczyć obecnie już nie istniejące lub bardzo przekształcone obiekty. W pracy wykorzystano źródła archiwalne, liczne artykuły prasowe oraz publikacje zwarte. Dokumenty związane z Parkiem znajdują się w archiwach: Państwowym w Katowicach, Urzędu Miasta Katowice, Akt Nowych w Warszawie, Stowarzyszenia Architektów Polskich w Warszawie, Parku Śląskiego w Chorzowie, Fundacji dla Śląska, Instytutu Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej oraz w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej.
Víctor Mínguez, Juan Chiva, Pablo González, Inmaculada Rodríguez, Oskar J. Rojewski: La Fiesta Renacentista. El Imperio de Carlos V (1500-1558). Universitat Jaume I. Castellón de la Plana, 2020, ISBN 978-84-17900-89-2, ss. 502.
Szósty tom z kolekcji wydawanej przez Universitat Jaume I „La Fiesta Barroca”. Publikacja ta analizuje ikonografię dworu Karola V Habsburga w trakcie uroczystości dworskich, zwracając uwagę na przemiany stylistycznyczne w sztuce oraz rozwój Renesansu w krajach rządzonych przez Habsburgów. Monografia składa się z 10 rozdziałów poświęconych zagadnieniom takim jak: uroczystości dworskie na przełomie Średniowiecza i Epoki Nowożytnej, dynastia Habsburgów i wizualne dziedzictwo Maksymiliana I, druk oraz ewolucja ceremoniału dworskiego, Plvs Ovltre, Plvs Vltra, Noch Weiter, Más Allá, koronacje Karola V, uroczystości ślubne w Sewilli (1526), scenariusze dla spektaklu dworskiego i architektura pałacowa, włoskie triumfy Karola V, abdykacja cesarza i klasztor w Yuste, egzekwie Karola V. Tak jak w poprzednich tomach kolekcji, również w tym uwzględniono obszerny, uporządkowany chronologicznie, katalog ilustracji. Publikacja ta stanowi część obchodów jubileuszu 500-lecia koronacji cesarskiej Karola V w Akwizgranie.
Karolina Tomczak: Powojenna twórczość pomnikowa Xawerego Dunikowskiego 1945–1964. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Katowice 2020, ISBN 978-83-226-3701-2, ss. 460.
Studium analizuje złożoną problematykę późnej sztuki monumentalnej tego nestora rodzimej rzeźby, proces jej powstawania w rzeczywistości polskiego państwa komunistycznego oraz jakość formalną i tematyczną. Monograficzną prezentację trzech głównych prac, czyli Pomnika Czynu Powstańczego na Górze św. Anny (1946−1955), Pomnika Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie (1949−1954) i projektów Pomnika Bohaterów Warszawy (1956−1958), dopełnia panoramiczne omówienie jego pozostałych monumentów z tego czasu. Wieloaspektowe spojrzenie na finalną twórczość pomnikową Dunikowskiego nie proponuje jednoznacznych odpowiedzi, ale bogaty przegląd tej różnorodnej sztuki autorstwa wybitnej, a tym samym przewrotnej osobowości „wieloepokowego” twórcy. Ukształtowany w Młodej Polsce i realizujący się w międzywojniu, dopełnił swoje dzieło w równie wartościowym artystycznie okresie powojennym, o czym zapomniano w wyniku unieważniania sztuki istniejącej w przestrzeni zideologizowanej. Rozprawa przypomina więc o tej unikalnej kreacji, dokładnie ją opisuje, kontekstualizuje i reinterpretuje.
Rzeźba barokowa na Dolnym Śląsku w 2. połowie XVII wieku. Red. A. Kolbiarz. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2020. ISBN: 978-83-226-3679-4, ss. 164.
Zamieszczone w niniejszym tomie materiały stanowią pokłosie sesji naukowej: „Rzeźba na Śląsku w 2. połowie XVII w.” zorganizowanej 20.01.2017. w Muzeum Miedzi w Legnicy. Przedsięwzięcie to miało szczególny charakter, bowiem rzeźba barokowa – potraktowana jako temat przewodni – rzadko staje się obiektem zainteresowań badawczych. Niniejsza książka nie pretenduje do prezentacji kompleksowych dziejów rzeźby na Śląsku na przestrzeni 2. połowy XVII w. Omawiane przez autorów zagadnienia dotyczą jednak obiektów, artystów, lub problemów pomijanych do tej pory, bądź słabo rozpoznanych, w istotnym stopniu uzupełniając i korygując stan badań, zawarty przede wszystkim w w wydanej przed ponad trzema dekadami syntezie rzeźby barokowej na Śląsku pióra prof. Konstantego Kalinowskiego.
Aneta Borowik: Nowe Katowice. Forma i ideologia polskiej architektury powojennej na przykładzie Katowic (1945-1980) Wydawnictwo Neriton. Warszawa 2019, ISBN 978-83-66018-17-4, ss. 526.
Książka narodziła się z potrzeby opisu zjawiska, które pomału przestaje
istnieć. Codziennie przechodzimy obok obiektów, które nie są w stanie
zwrócić na siebie uwagi z powodu niewłaściwych przekształceń, zaniedbania,
pokrycia wielkoformatowymi reklamami, wreszcie późnomodernistycznej
formy, niełatwej do zrozumienia przez przeciętnego odbiorcę. Budynki
te jedynie dla znawców maja wartość artystyczną, historyczną i naukową.
Powstały dzięki zaangażowaniu i pracy pokolenia żyjącego w bardzo trudnych
realiach komunistycznej Polski. Praca ta jest pierwszym tak szerokim
ujęciem problematyki architektury i urbanistyki śródmieścia Nowych Katowic
– jednego z najciekawszych zespołów architektonicznych i najszerzej
zakrojonych projektów modernizacyjnych PRL-owskiej Polski. Jej główną
część poświecono prezentacji bogatego materiału – nie tylko ikon architektury
takich jak „Spodek” czy „Superjednostka”, ale również tych mniej
znanych, a często równie interesujących – „Zenitu”, katowickich Plant,
Małpiego Gaju czy Niebieskich Bloków. W publikacji zaprezentowano
również ogólne uwarunkowania powstawania urbanistyki i architektury
w powojennej Polsce, sylwetki twórców i charakterystyki biur projektowych.
Unikatowe archiwalne fotografie pozwalają wczuć się w klimat tamtych lat,
pokazując świat, który pomału odchodzi w zapomnienie.
Tu i teraz. Dylematy artysty-pedagoga wobec paradygmatycznych reorientacji sztuki ponowoczesnej. Red. Aleksandra Giełdoń-Paszek, Ryszard Solik. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Katowice 2019, ISBN 978-83-226-3754-8, ss. 214.
Publikacja wpisuje się w obszar refleksji dotyczący heterogenicznej rzeczywistości współczesnej sztuki oraz różnopostaciowości praktyki artystycznej, a ścisłej rzecz ujmując, koncentruje się wokół wyzwań i dylematów jakie rzeczywistość sztuki ponowoczesnej niesie dla dydaktyki artystycznej i kształcenia o sztuce. Stąd też pomieszczone w publikacji teksty skupiają się na analizie wybranych zagadnień, problemów, dylematów i wyzwań umiejscowionych w horyzoncie współczesnych dyskursów sztuki i dydaktyki artystycznej. Różnorodność zagadnień idzie tu w parze z różnorodnością oglądu, która wyrasta z odmiennych perspektyw i doświadczeń związanych zarówno z praktyką i dydaktyką artystyczną, jak i z dyskursem nauki. Publikacja adresowana jest do szerokiego grona odbiorców zajmujących się sztuką i współczesną kulturą, w szczególności kształceniem i dydaktyką artystyczną, ale także przedstawicieli dyscyplin pokrewnych oraz studentów kierunków artystycznych.
(Re)interpretacje. Między praktyką twórczą a dyskursem. Red. Witold Jacyków, Ryszard Solik. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Katowice 2019. ISBN 978-83-226-3747-0, ss. 148.
Niniejsza publikacja wpisuje się w obszar refleksji dotyczący interpretacji i reinterpretacji sztuki oraz wybranych tekstów kultury. Dystansuje się przy tym od wyłącznie egzegetycznego pojmowania interpretacji, dostrzegając w niej aktywność na różne sposoby konkretyzującą historycznie i kulturowo zmienną tożsamość i określoność sztuki i jej wytworów. W ten sposób aktywność interpretacji i kolejnych reinterpretacji – niejednokrotnie wyznaczających nowe otwarcia i możliwości – umiejscawiamy zarówno w domenie dyskursów teorii, jak i w przestrzeni twórczych poszukiwań i eksperymentów, artystycznych transgresji, reorganizacji, redefinicji. To spojrzenie na problem nie tylko z uwzględnieniem różnych obszarów ekspresji twórczej i refleksji teoretycznej (zajmującej się sztukami plastycznymi, malarstwem, architekturą, muzyką, oprawą muzyczną filmów czy gier), ale także – co bodaj najcenniejsze – z różnych perspektyw reinterpretacyjnych i punktów widzenia. Czytelnik znajdzie więc w pracy propozycje – teksty i dokumentację działań twórczych – zorientowane na różne cele, racje i pola aktywności interpretacji; propozycje formułowane w kontekście różnorakich tekstów kultury, określonych strategii twórczych oraz interpretacyjnych.
Court, nobles and festivals. Studies on the Early Modern visual culture. Red. O. J. Rojewski i M. Sobczyńska-Szczepańska. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2019. ISBN: 978-83-226-3835-4, ss. 202.
Książka poświęcona jest zagadnieniom związanym z uroczystościami świeckimi i religijnym w dobie nowożytnej, ze szczególnym uwzględnieniem ich kontekstu artystycznego i politycznego. Osiem spośród dziesięciu rozdziałów dotyczy wydarzeń i zjawisk z terenu monarchii hiszpańskich Habsburgów (w tym jej amerykańskich koloniach), pozostałe – Burgundii i Rzeczypospolitej. Prezentowana publikacja jest pokłosiem współpracy między badaczami z Uniwersytetu Jaume I w Castellón de la Plana, Uniwersytetu w Walencji oraz Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, trwającej od 2016 roku.
Muzyka na Śląsku Cieszyńskim. Red. Bogumiła Mika, Magdalena Szyndler. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2018. ISBN: 978-83-226-3567-4, ss. 154.
Ziemia cieszyńska od lat inspirowała artystów, kompozytorów oraz twórców związanych z kulturą. Szczególnie muzyczna kultura ludowa była i jest bodźcem do działań na płaszczyźnie gromadzenia, analizowania i badania materiału folklorystycznego (pieśni, melodie instrumentalne), ale także tworzenia na jej bazie nowych utworów zarówno w estetyce „klasycznej” (stylizacje), jak i „przetworzonej” (m.in. muzyka folkowa i jej pochodne). Śląsk Cieszyński jest miejscem badań naukowych przede wszystkim ze względu na bogatą przeszłość historyczną i kulturową, o czym świadczy 13 tekstów umieszczonych w publikacji pt. Muzyka na Śląsku Cieszyńskim pod red. Bogumiły Miki i Magdaleny Szyndler.
Mirosława Sobczyńska-Szczepańska: Architektura trynitarzy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-8012-936-8, ss. 345.
Książka stanowi pierwszą próbę całościowego omówienia architektury polsko-litewskiej prowincji trynitarzy. W rozdziałach wstępnych zostały przedstawione czynniki potencjalnie determinujące działalność zakonu na polu sztuki: jego historia, misja i duchowość oraz zawarte w trynitarskiej regule i konstytucjach przepisy odnoszące się do kwestii artystycznych. Rozważania nad genezą i recepcją rozwiązań formalnych zastosowanych w budowlach wzniesionych dla trynitarzy na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej (w większość niezachowanych lub poddanych daleko idącej transformacji) poprzedza rekonstrukcja ich dziejów i pierwotnego kształtu. W osobnym rozdziale podjęto problem autorstwa poszczególnych obiektów oraz wpływu inwestora na wybór koncepcji architektonicznej. Ostatnim zagadnieniem poruszonym na kartach monografii jest wymowa ideowa trynitarskich budowli z uwzględnieniem ich dekoracji malarsko-rzeźbiarskiej.
Aneta Borowik: Słownik architektów, inżynierów i budowniczych związanych z Katowicami w okresie międzywojennym. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. I wyd.: Katowice 2012, II wyd.: Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3173-7, ss. 215.
Słownik został opracowany w celu przedstawienia sylwetek architektów, inżynierów i budowniczych, którzy współtworzyli architektoniczną tkankę Katowic w okresie międzywojennym. W pracy zamieszczono biogramy fachowców działających zarówno lokalnie czy na terenie kraju, jak i cieszących się międzynarodową sławą. Słownik zawiera artykuły dotyczące m.in. Jadwigi Dobrzyńskiej, Zygmunta Łobody, Stefana Bryły, Władysława Schwarzenberga-Czernego. Publikacja wydobywa z niezasłużonego zapomnienia nieznane fakty z ich życiorysów, pozwala na prześledzenie karier przed i po II wojnie światowej. Oprócz podstawowych danych biograficznych w każdym z haseł zamieszczono spis projektów i realizacji, ustalonych na podstawie kwerend archiwalnych, często zupełnie nieznanych w literaturze naukowej. Wielu z bohaterów słownika na nowo „otrzymało” swoje twarze dzięki publikacji mało znanych fotografii. Zamieszczony przed hasłami wstęp przybliża ogólne cechy środowiska architektonicznego Katowic w okresie międzywojennym, a dołączone na końcu życiorysy pozwalają nie tylko na zapoznanie się z ciekawymi losami bohaterów słownika, ale również ich indywidualnym stylem pisania. Publikacja jest adresowana do wszystkich, którzy interesują się szeroko pojętymi dziejami architektury modernistycznej w Polsce oraz badaczy zainteresowanych historią Śląska, w szczególności Górnego Śląska i Katowic.
Ryszard Solik: Szkice o (nie)oryginalności. Konteksty i interpretacje. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2017. ISBN: 978-83-226-3216-1, ss. 244.
Szkice o (nie)oryginalności – najogólniej rzecz ujmując – to rozważania o oryginalności i nad oryginalnością dzieła sztuki. Oryginalność należy dziś do grupy najważniejszych kategorii deskryptywnych sztuki, ale też tworzących z nią różne konfiguracje, zarówno w obszarze praktyki artystycznej, jak i dyskursów teoretycznych. Ustabilizowana przez modernizm ranga oryginalności (w efekcie także nowości, niekonwencjonalności, wyjątkowości), uczyniła z oryginalności jedną z wiodących i szczególnie pożądanych własności sztuki nowoczesnej, o niebagatelnym wpływie na proces redefiniowania granic doświadczenia artystycznego. I choć mówimy tu o pojęciu o historycznie ugruntowanych (od XIX wieku) pozytywnych konotacjach, wzajemność relacji ze sztuką (w diachronicznym ujęciu) nie jest i wcale nie była tak jednoznaczna, jak mogłoby się wydawać. Dotyczy to doświadczenia oryginału i oryginalności zarazem. Poruszane tutaj kwestie odwołują się do historycznej niejednoznaczności kategorii oryginalności, kontekstów redefinicji, dyskursu nowoczesności; omawiają zmienność kryteriów, ich konwencjonalizm i lokalność, a także niektóre dylematy związane ze współczesną praktyką artystyczną, której ekspansywność, różnomedialność czy interaktywność niejednokrotnie podają w wątpliwość zasadność tradycyjnych zestawów interpretacyjnych sztuki, jak również kryterialną efektywność części pojęć, w tym kategorii oryginalności.
