Jak wskazują badania instrumentalne, północna część Alp Wschodnich wykazuje obecnie minimalną aktywność tektoniczną, a tempo odkształceń znajduje się na granicy wykrywalności. W zapisie geologicznym również trudno dostrzec wyraźne ślady tych procesów, ponieważ tempo erozji przewyższa tempo deformacji. Jednak w izolowanych od erozji jaskiniach zachowują się nawet centymetrowej skali struktury deformacyjne.
Uskok Königssee–Lammertal–Traunsee (KLT), o długości aż 110 km, przecina szereg masywów krasowych z głębokimi jaskiniami. Naukowcy udokumentowali w nich 26 uskoków przemieszczających korytarze jaskiniowe. Część analizowanych struktur zniszczyła nacieki jaskiniowe, co umożliwiło określenie momentu przemieszczeń metodą datowania 230Th/U. Wyniki ujawniły trzy epizody reaktywacji uskoków w ciągu ostatnich 560 tysięcy lat, z najnowszym przypadającym na okres między 130 a 90 tys. lat temu.
Badania wskazują, że uskok KLT nadal odgrywa kluczową rolę w przemieszczaniu orogenu Alp Wschodnich na wschód, przewyższając pod tym względem bardziej znany uskok SEMP. Odkrycia te rzucają nowe światło na dynamikę alpejskich ruchów tektonicznych oraz procesy kształtujące krajobraz górski.
Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie Lithosphere. Projekt zrealizowano w ramach grantu NCN Sonata pt. Ewolucja neotektoniczna Północnych Alp Wapiennych w świetle analizy kinematycznej uskoków, radiometrycznego datowania osadów jaskiniowych oraz morfologii głębokich systemów krasowych.
Źródło:
Szczygieł, J., Plan, L., Hellstrom, J., & Grasemann, B. (2024). Hidden Faults : The Late Pleistocene Transpression of the Königs- see – Lammertal – Traunsee Fault Inferred from Caves Deformation (Eastern Alps ). Lithosphere, lithosphere_2024_177, 14. https://doi.org/10.2113/2024/lithosphere
Autor notatki: JSz
