Doliny rzeczne są dynamicznymi rezerwuarami materii organicznej (OM), odgrywając znaczącą rolę w globalnym obiegu węgla. Szczególne znaczenie przypada równinom zalewowym rzek meandrujących, które są szeroko rozprzestrzenione poczynając od obszarów subarktycznych po tropikalne i cechują się relatywnie wysokimi zasobami OM.
Celem badań opublikowanych w grudniowym numerze Cateny były: identyfikacja form występowania OM, określenie ich stosunków ilościowych oraz potencjału do przetrwania w obrębie głównych subśrodowisk sedymentacyjnych niskoenergetycznej, piaskodennej rzeki meandrującej. Badania dowiodły, że OM zdeponowana w osadach równi zalewowej złożona jest głównie ze szczątków roślinnych wykazujących podwyższoną odporność na rozkład: w tym fragmentów pierwotnej tkanki okrywającej (epiderma, ryzoderma) oraz drewna. Wymowę bioindykacyjną w identyfikacji warstw powodziowych ma obecność szczątków okrzemek i słodkowodnych gąbek, podczas gdy dla wypełnień paleokoryt charakterystyczne jest pojawienie się m.in. szczątków mchów oraz pozostałości Cladocera. Datowania radiowęglowe wskazały na ograniczony potencjał przetrwania OM gromadzonej w nietorfotwórczych środowiskach proksymalnej równiny zalewowej (od pojedynczego sezonu do setek lat), oraz wysoki potencjał przetrwania OM gromadzonej w torfotwórczych środowiskach dystalnej równiny zalewowej (nawet tysiące lat). Wysoka zawartość amorficznej OM wskazuje na wrażliwość ekosystemów nadrzecznych na ingerencję człowieka. Dla zachowania zrównoważonego bilansu węgla w dolinach rzecznych powinno się w szczególności zaniechać zabiegów melioracyjnych.
Wójcicki K.J., 2022. Current and paleo sources of organic material within fluvial features of the meandering Ruda River, Poland. Catena, 219, 106636: 1-17. https://doi.org/10.1016/j.catena.2022.106636
