Nitkowate glony, zwłaszcza bez szkieletu wapiennego, bardzo rzadko zachowują się w postaci kopalnej. W związku z tym ich paleontologiczny zapis jest nieciągły i niekompletny. Obecne badania paleontologiczne potwierdziły obecność nitkowatych glonów w dolnodewońskich (400 mln lat) osadach pobranych z kamieniołomu Bukowa Góra (Góry Świętokrzyskie; Polska). Glony te za życia posiadały liniowo ułożone komórki i były nierozgałęzione; ich ściany komórkowe były jednowarstwowe, bardzo cienkie i półprzezroczyste. Najdłuższy kompletny okaz, jaki znaleziono, posiadał 500 μm długość. Porównanie głównych cech opisanych okazów ze współczesnymi algami wskazuje na możliwe pokrewieństwo z dwoma rzędami zielenic (Chlorophyta): Ulotrichales i Cladophorales. Współcześni przedstawiciele tych rzędów zasiedlają głównie środowisko słodkowodne. Dodatkowo przeprowadzone analizy palinofacjalne, czyli badania występowania różnych rodzajów mikroskamieniałości w osadach wykazały dominację palinomorf pochodzenia lądowego — słodkowodnego przy całkowitym braku organiki morskiej. Zachowanie się tak delikatnych organizmów, jak glony, wskazuje na wyjątkowo sprzyjające warunki tafonomiczne (pośmiertne) panujące w płytkowodnym przybrzeżnym środowisku oraz na szybkie pogrzebanie w osadzie. Stwierdzenie obecności nitkowatych glonów w osadach wczesnego dewonu poszerza wiedzę na temat występowania tych alg w kopalnych ekosystemach oraz dostarcza nowych informacji do rozważań na temat ewolucyjnej historii zielenic.
Paweł Filipiak, Linda Graham, Zuzanna Wawrzyniak, Marcelina Kondas. 2021. Filamentous eukaryotic algae from the Lower Devonian, Bukowa Góra (Holy Cross Mountains, Poland). Review of Palaeobotany and Palynology, 288, 1-10.
