Twórca: Ricky Gervais
Gatunek: dramat, komedia
Zagadnienia psychologiczne: psychologia kliniczna, żałoba, depresja
Kto poleca: dr Magdalena Bolek-Kochanowska
Zgodnie z psychologicznym modelem żałoby autorstwa Elizabeth Kubler-Ross, naturalną reakcją na utratę bliskiej nam osoby jest początkowe zaprzeczanie, które z czasem przeradza się w odczucie gniewu i złości. Model ten zakłada, że na późniejszych etapach procesu żałoby, poprzez targowanie się, dochodzimy do reakcji smutku, by w końcu – o ile żałoba zakończy się pomyślnie – zaakceptować stratę. Cały ten proces ma na celu stopniowe zaadaptowanie się do nowej sytuacji i budowanie dalszego życia, w którym nie ma już bliskiej nam osoby. Naturalny w żałobie okres głębokiego smutku nie jest jednoznaczny z doświadczaniem depresji, która stanowi zaburzenie zdrowia psychicznego i świadczy o nieprawidłowej adaptacji do zmiany.
W stworzonym przez Ricky’ego Gervais’a serialu „Afterlife” obserwujemy Tonny’ego – mężczyznę w średnim wieku, który po śmierci żony odpycha od siebie rodzinę i przyjaciół używając nieprzyjemnych, a często wręcz wulgarnych komentarzami i zachowań. Serial ma formułę komediodramatu, w którym ironiczne wypowiedzi bohatera i jego cyniczne spojrzenie na otoczenie bywają jednak wyjątkowo trafne i uzasadnione. Wszystko dzięki dość groteskowemu rysowi pozostałych bohaterów, na tle których Tonny niekiedy wydaje się być najmniej oderwanym od rzeczywistości. Zabawne, często absurdalne historie, które bohater jako dziennikarz opisuje w lokalnej gazecie, dodają komizmu każdemu z odcinków serialu. Zwykle jednak mamy poczucie, że zabawne momenty są tu tylko okazją do śmiechu przez łzy. Główny bohater ani trochę nie próbuje ukrywać swego cierpienia związanego z utratą małżonki i odczuwanej za nią tęsknoty. Jednak oglądając kolejne odcinki możemy zacząć zastanawiać się, czy aby przeżycia Tonny’ego mieszczą się jeszcze w typowym przebiegu reakcji żałoby, a jego smutek, żal i sarkastyczne spojrzenie na rzeczywistość stanowią przykład przechodzenia przez jej drugą fazę (gniew i smutek), czy też obserwujemy głębokie stany depresyjne bohatera, które z czasem popychają go w kierunku myśli i tendencji samobójczych.
W serialu „Afterlife” Ricky Gervais pokazuje nam chwytający za serce obraz mężczyzny zmagającego się z ogromnym cierpieniem. Widzimy u niego wiele niepokojących zachowań mogących odzwierciedlać objawy depresji, zwłaszcza w jej typowo męskiej odsłonie. Do cech charakterystycznych dla depresji doświadczanej przez mężczyzn obok smutku i utraty radości z życia należą także między innymi rozdrażnienie, gniew, agresja i ryzykowne zachowania, w tym nadużywanie alkoholu. W kolejnych odcinkach serialu obserwujemy jednak również zmagania Tonny’ego z sytuacją utraty, jego próby odnalezienia sensu dalszego życia i zaangażowanie w losy przyjaciół, którym chcąc nie chcąc, okazuje wiele troski.
Treści kultury, w tym filmy i seriale, często dają nam okazję do refleksji nad konstrukcją ludzkiej psychiki. Czasem wręcz automatycznie analizujemy mechanizmy, które popychają lubianych przez nas bohaterów do takich, a nie innych czynów. Serial „Afterlife” to naprawdę poruszające studium żałoby, miłości, tęsknoty i smutku.
