Rewolucje niosą na sztandarach hasła: Liberté, Égalité, Fraternité; rewolucjoniści to utopiści marzący o zbudowaniu nowego świata, możliwie najbardziej pluralistycznego, w którym nie będzie miejsca na niesprawiedliwości. Nie tolerują niezgody i kompromisu, bywają brutalni i podejrzliwi. Ustanawiany przez nich nowy porządek – okoliczności polityczne, przed którymi nie ma odwrotu – nie miał dotąd miejsca w historii, zmuszeni są zatem polegać na intuicji i improwizować, gdy natrafią na impas, z czego konserwatywni historycy rozliczają ich zwykle z zaskakującą lekkością. Według dominującej, liberalnej narracji rewolucjonista jest przekonany, że ucieleśnia pragnienia ludu, który jawi się w jego oczach jako monolit – kolejne wersje publikowanych dziś „historii ludowych” jasno dają nam jednak do zrozumienia, że społeczna zmiana to nie cynicznie wykorzystywany instrument w rękach despotów i biurokratów, a realna, oddolna praktyka mas, które wcale nie potrzebują paternalistycznych liderów, by za sprawą samoedukacji i powszechnej politycznej mobilizacji wywalczyć dla siebie miejsce w przestrzeni publicznej. Rewolucji i rewolucjonistom zawsze towarzyszy sztuka. Czy to jako narzędzie prospektywnej zmiany, dokument, sprawozdanie, wyraz oporu, detal porewolucyjnego porządku mający celu ma jego legitymizację, czy wreszcie – narzędzie propagandy.
Wierząc, że wciąż istnieje paląca potrzeba dyskusji i rozważań nad sztuką rewolucyjną, organizatorzy ogólnopolskiej konferencji naukowej pt. „Sztuka rewolucyjna” chcą przyjrzeć się bliżej temu zjawisku we wszystkich jego aspektach. W centrum uwagi badawczej znaleźć się mogą zarówno teksty kultury, które wpisują się w obszary sztuki rewolucyjnej, porewolucyjnej, jak i te krytyczne, które zawsze towarzyszą okresom przewrotu. Organizatorom szczególnie zależy na odkłamaniu obrazu artystów rewolucyjnych jako wulgarnych agitatorów i piewców autorytaryzmu – karierowiczów cynicznie wykorzystujących koniunkturę lub naiwnych idealistów uwiedzionych przez zbrodniczy system.
Uczestnicy spotkania, które odbywać się będzie 10 i 11 maja 2018 roku w sali Rady Wydziału Filologicznego w Katowicach, będą się zastanawiać m.in. nad następującymi kwestiami:
- formy sztuki wizualnej w dobie rewolucji,
- rewolucyjna architektura i urbanistyka,
- radykalna sztuka miejska jako praktyka odzyskiwania podmiotowości, przestrzeni i wspólnotowości. Sztuka miejska w dobie rewolucji – odzyskiwanie „niewidzialnych” form sztuki w przestrzeni miejskiej,
- filmy w służbie rewolucji. W jaki sposób kino budowało, kształtowało, a następnie odzyskiwało rewolucję?
- teatr ludowy i robotniczy,
- muzyka rewolucyjna. Jej związki z kinem i teatrem. Tradycja pieśni powstańczej. Chór, opera,
- rewolucja w literaturze. Poezja i proza (przed/po) rewolucyjna,
- sztuka rewolucji 1968 r. Jak kontrkultura ukształtowała klasę kreatywną?
- rola kobiet w procesie budowania nowego paradygmatu sztuki. Kobieta jako symbol insurekcji,
- sztuka rewolucyjna jako narzędzie emancypacji? Gender studies i queer studies w obliczu radykalnych przetasowań w świecie sztuki,
- relacyjność sztuki rewolucyjnej,
- rewolucja kulturalna lat 30. w ZSRR. Socrealizm jako strategia cementowania osiągnięć heroicznego okresu rewolucji,
- artysta – „inżynier dusz”. Jego rola w dziele tworzenia „nowego człowieka”,
- awangarda – futuryści, konstruktywiści, twórcy związani z Proletkultem i LEF, grupa Kino-Oko,
- sztuka funkcjonalna i wzornictwo okresu rewolucji oraz towarzyszące im reklama, kolaż,
- wojny chłopskie, przewroty antykolonialne i ich recepcja w kulturze europejskiej,
- tradycja plebejska w sztuce rewolucyjnej.
Organizatorem konferencji jest Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego.
Szczegółowy program konferencji (pdf, 514,33 kB)