Autor: David Gelb
Gatunek: serial dokumentalny (Netflix)
Zagadnienia psychologiczne: psychologia społeczna, psychologia osobowości, twórczość
Kto poleca: dr Marcin Moroń
Brawurowe fragmenty smyczkowe Czterech pór roku Vivaldiego to muzyczny komentarz autorów serialu dokumentalnego o kuchni, a raczej o kucharzach, stanowiący tło scen otwierających każdy odcinek. W poszczególnych scenach mieni się od eleganckich dań, schludnych restauracyjnych wnętrz i zbliżeń na pełne pasji oczy kulinarnych twórców, prezentujących swoje dzieła. O czym jest Chef’s Table? Z jednej strony o różnorodności kuchni. W serialu prezentowane są historie stojące za renomowanymi restauracjami z każdego zakątka świata. Mamy tu swoisty przegląd przewodników Michelin i Pellegrino. Z drugiej strony każdy epizod to historia szefa kuchni. Jego zmagań z kuchnią, a nierzadko także zmagań ze sobą…
Z psychologicznego punktu widzenia każdy odcinek tego serialu można potraktować jako swoiste case study. Studium przypadku to ważna – choć współcześnie często pomijana – metoda badawcza. Skupiamy się w niej na konkretnej jednostce, kształtowanej przez otoczenie i jego przemiany. Częstym motywem pojawiającym się w serialu jest zagadnienie wpływu relacji rodzinnych na dorosłe funkcjonowanie szefa – na ile w pracy udowadnia coś nieprzychylnemu otoczeniu (Asma Khan; odcinek 3 sezon 6) lub pozostaje lojalny wobec rodzinnej tradycji, przeżywając na tym tle poważne konflikty wewnętrzne (Dario Cecchini; odcinek 2 sezon 6). Kolejny ważny motyw to rola wyjazdu jako istotnego czynnika powodującego zróżnicowanie doświadczeń i otwarcie się na nowość (Alex Atala; odcinek 2 sezon 2). Z innej perspektywy, następstwem wyjazdu często jest także powrót powodujący ponowne odkrycie znaczenia tego, co było najbliżej (Magnus Nilsson; odcinek 6 sezon 1). Serial porusza również tematykę uprzedzeń i indywidualnego radzenia sobie z nimi w świecie gastronomii, ale i szerszej sferze kultury (Mashama Bailey; odcinek 1 sezon 6). Serial nie pomija także znaczenia zadań szefa kuchni z punktu widzenia konfliktu praca – rodzina (Ben Shewry; odcinek 5 sezon 1), pokazując jak trudno utrzymać balans między sferami ważnymi dla tożsamości człowieka. Pojawia się wreszcie trudny temat choroby i radzenia sobie z terminalną diagnozą (Grant Achatz; odcinek 1 sezon 2).
Jeśli szukać nici przewodniej Chef’s Table to jest nią z pewnością pasja. Psychologia nie pomija tego – zdawałoby się nieuchwytnego – zagadnienia. Robert J. Vallerand jest autorem teorii pasji harmonijnej i obsesyjnej. Oba typy pasji – choć pozytywnie skorelowane – maja inne podstawy motywacyjne i wiodą do innych skutków. Podczas gdy pasja harmonijna wywodzi się z wewnętrznej motywacji i przynosi pozytywne skutki psychiczne, pasja obsesyjna może wyrządzać szkody… Dla psychologa Chef’s Table może być czymś jakby studium różnych postaci pasji. A jak to bywa z ekspozycją na emocjonalne wzorce osobowe, przy oglądaniu serialu możliwe jest także „zarażanie emocjonalne”. Zarażenie miłością do twórczości? Zarażenie nonkonformizmem? A może zarażenie poczuciem zmieniania świata… Czyż te właściwości nie są przydatne w pracy psychologicznej?