Tytuł: Atypowy
Tytuł oryginalny: Atypical
Scenariusz: Robia Rashid
Reżyseria: Seth Gordon
Gatunek: komedia/dramat
Zagadnienia psychologiczne: rodzina, dorastanie, spektrum autyzmu
Kto poleca: dr Joanna Mateusiak, prof. UŚ
Wchodząc na popularny serwis internetowy poświęcony filmom i sprawdzając na nim serial Atypical, znajdziemy z jednej strony wysokie oceny, a z drugiej – opis, który sugeruje, że będziemy oglądać obraz traktujący o poszukiwaniu dziewczyny przez tytułowego bohatera Sama, osiemnastolatka ze spektrum autyzmu, co stanowić będzie niemałe wyzwanie dla niego i jego rodziny.
Opis – jak najbardziej dotyczy serialu, ale nie zapowiada tego, że atypowość tytułowego bohatera to w istocie punkt wyjścia do przedstawienia w sposób zarazem poruszający i zabawny, pouczający i prosty przeróżnych problemów, z jakimi zetknąć się może każdy. Podążając za Samem, spotykamy bowiem jego rodziców, siostrę, przyjaciół i znajomych, poznajemy ich mocne i słabe strony, to jak odbierają i przeżywają świat, obserwujemy ich wzajemne relacje. Wszystko to w czasie, kiedy rodzina Sama zbliża się do etapu określanego mianem pustego gniazda. To ten moment w życiu każdej rodziny, kiedy obowiązujące wcześniej zasady i reguły przestają wystarczać i trzeba je przebudować, kiedy dające dotąd poczucie bezpieczeństwa sposoby działania i współdziałania trzeba zmienić, aby odnaleźć się w nowym kontekście.
Sięgając po ten film, nie oczekujcie zapisu prawdy o autyzmie, bardziej tego, że poznacie wybrane przez twórców serialu aspekty funkcjonowania osób ze spektrum, a więc to, jak mogą postrzegać innych ludzi, jak odnajdować się w relacjach, jakie mogą być ich zainteresowania i wreszcie, jak mogą reagować na dowcip i dwuznaczność. Poznacie też, jak to wszystko może być odbierane przez innych.
Serialowe postaci są wyraziste, każda ma swoje doświadczenia, plany, ambicje, każda coś wnosi do wspólnej mozaiki składającej się na wciągającą i dynamiczną historię o ich codziennym życiu. Historię świetnie opowiedzianą, uczącą tolerancji, wrażliwości i empatii. Historię, skłaniającą do refleksji nad tym, jak każdy z bohaterów radzi sobie z wyzwaniami i wreszcie odpowiedzenia sobie na pytanie, czy atypowo robi to tylko Sam? To, co na pewno robi Sam – wnosi niezwykle ożywczą perspektywę widzenia spraw, którym na co dzień zazwyczaj nie poświęca się uwagi, osadzając otaczający świat i ludzi w swoich własnych ramach i przyjmując swoje rozstrzygnięcia za pewnik podzielany przez wszystkich.
Serial pokazuje, że warto wyjść z tych ram, uczy tolerancji, poszerza perspektywy widzenia drugiego człowieka, pozwala znaleźć zrozumienie dla jego poszukiwań (nie zawsze zrozumiałych), jego motywów (nie zawsze uświadamianych) i dążeń (nie zawsze przemyślanych), dowodzi, że o codziennych sprawach warto myśleć szerzej, bo różnorodność dodaje sił, buduje i wzmacnia.
