Otwarta nauka oznacza nową kulturę prowadzenia badań, której fundamentalną wartością jest równy i nieograniczony dostęp do wiedzy naukowej – jako dobra publicznego. Założenie to stało się podstawą prawa polskiego i europejskiego, regulującego otwarty dostęp do danych, jak również polityki wdrażanej przez krajowe i europejskie agencje finansujące badania naukowe. Współcześnie dane badawcze powinny więc służyć nie tylko jednostkom naukowym, ale także podmiotom politycznym, biznesowym i społecznym w kreowaniu obszarów miejskich i metropolitalnych. Koncepcja otwartej nauki wpisuje się ponadto w założenia Inicjatywy Doskonałości Badawczej, jako strategicznego programu na rzecz rozwoju społeczności akademickiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Tegoroczne Światowe Forum Miejskie (Word Urban Forum 11) odbyło się w Katowicach w dniach od 26 do 30 czerwca 2022 roku. Miejscami spotkań były: Spodek, Międzynarodowe Centrum Kongresowe, a także 11 stref miejskich. Tematem przewodnim tej prestiżowej, międzynarodowej konferencji był społeczny, gospodarczy i środowiskowy rozwój współczesnych miast. Debatę dotyczącą udostępniania otwartych danych badawczych w kontekście ich wpływu na rozwój inteligentnych obszarów miejskich i metropolitalnych, która odbyła się 29 czerwca 2022 roku w Strefie Nauki na Wydziale Humanistycznym UŚ, moderowała reprezentantka Działu Nauki – Natalia Galica (koordynator ds. otwartego dostępu i data champion Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach). W czasie debaty pt. „Jak otwarte dane badawcze zasilają rozwój inteligentnych obszarów miejskich i metropolitalnych / How open research data fuel smart urban and metropolitan development” przedstawiono współczesne realia wdrażania polityki otwartego dostępu do danych badawczych, uwzględniając perspektywę trzech typów podmiotów, w tym: jednostki badawczej, samorządu terytorialnego oraz globalnej firmy. W dyskusji uczestniczyli: Jason Whittet (Amazon Web Services, Arizona State University Smart Cities Cloud Innovation Center), Łukasz Żółciak (Urząd Miasta Katowice & Rawa.Ink Inkubator Miejski), dr Maria Pawłowska (Visnea), prof. Radosław Nielek (Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia). W debacie podkreślono, że aktywność naukowa europejskich uniwersytetów, zapewniających otwarty dostęp do danych badawczych, staje się czynnikiem wspierającym zrównoważony i rezylientny rozwój obszarów miejskich i metropolitalnych. Udostępnianie danych badawczych ma przyczynić się m.in. do replikowalności rozwiązań naukowych i doskonałości badawczej, wzrostu gospodarczego, innowacyjności technologicznej, ale przede wszystkim do lepszej jakości życia dla wspólnot lokalnych i społeczności globalnej. W świetle takich wyzwań, jak zmiany klimatyczne czy pandemia, otwarta nauka wydaje się być naturalnym kierunkiem rozwoju i osią współpracy między uczelnią a jej lokalnym i globalnym otoczeniem.
W Strefie Innowacji 28 i 29 czerwca podczas panelu poświęconego Innowacyjnym rozwiązaniom w dziedzinie Smart City i Industry 4.0., koordynatorka ds. otwartego dostępu i data champion Natalia Galica zaprezentowała wykład pt. „Data Stewardship w praktyce Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach: rozwiązania systemowe, wspólnotowe i współpraca z otoczeniem”. W celu upowszechniania wiedzy i dobrych praktyk UŚ przybliżyła ona potencjalne pola współpracy uczelni i jednostek badawczych z sektorem samorządowym i biznesem w dziedzinie otwartych danych badawczych dla zrównoważonego rozwoju regionu.
Kontynuując tematykę otwartej nauki, zapraszamy na debatę pn.: „Be open – be a scientist. Global transformation of science. Policy and Practice Perspective”, której organizatorami są Uniwersytet Śląski w Katowicach oraz Narodowe Centrum Nauki. Wydarzenie odbędzie się 15 lipca 2022 roku w godzinach od 14.00 do 17.00 podczas konferencji ESOF2022 Katowice. Wykład główny przestawi Prof. Johan Rooryck, dyrektor coAlition S, założyciel i prezes Fair Open Access Alliance. Wśród panelistów znajdą się przedstawiciele UNESCO, cOAlition S, Komisji Europejskiej, Science Europe, EOSC Future, reprezentanci narodowych agencji finansujących badania i uczelni, jak również organizacje oraz instytucje otoczenia uniwersytetu.
Listę prelegentów oraz szczegóły dotyczące sesji zamieszczono na stronie: https://www.esof.eu/events/be-open-be-scientist-the-global-transformation-of-science-policy-perspective/
Rejestracja potrwa do 14 lipca 2022 roku i odbywa się za pośrednictwem formularza dostępnego na stronie: https://www.esof.eu/esof-2022-katowice-registration/.
WUF11, Strefa Nauki, debata pt. „Jak otwarte dane badawcze zasilają rozwój inteligentnych obszarów miejskich i metropolitalnych”; od lewej: Natalia Galica, Jason Whittet, Łukasz Żółciak | fot. fot. Kasia Zaręba-Majcher
WUF11, Strefa Nauki, Wystąpienie przedstawiciela Urzędu Miasta Katowice & Rawa.Ink | fot. Weronika Wolany
WUF11, Natalia Galica reprezentująca Dział Nauki, wykład dotyczący dobrych praktyk UŚ w zarządzaniu danymi badawczymi | fot. Kasia Zaręba-Majcher